محور اصلی این پژوهش، دستیابی به مولفه ‏های سبکی دور? گذار از سبک خراسانی به سبک عراقی با بررسی سبک‏ شناسان? اشعار عبدالواسع جبلی است. قرن ششم، عصر نوآوری‏ها و تلاش‏های شاعران و نویسندگان، برای ایجاد تغییر و تحول در سبک نویسندگی و شاعری است. در دور? گذار، پی بردن به ضرورت ایجاد تحول، به صورت تنوع در ویژگی‏ها و جنبه ‏های گوناگون ادبیت متن نمود میابد. برخی از این ویژگی‏ها، خاصِ همان دوره باقی می‏ما...

در این مقاله موضوع "وصف اطلال و دمن " در شعر فارسی و عربی مورد بحث واقع شده است. پس از ذکر مقدمه ای کوتاه، ابتدا نمونه هائی از شعر عرب دوره جاهلی- مقدمه معلقات سبع- در این زمینه ذکر شده و سپس از شعرای فارسی زبان که اشعاری در این زمینه سروده اند یاد شده است. برجسته ترین شعرای مورد نظر، منوچهری دامغانی، امیر معزی، عبدالواسع جبلی و لامعی گرگانی می باشند. تحلیل برخی از مضامین اشعار شعرای فوق بخش بع...

رشیدالدّین وطواط، شاعر سخن‌دان و صاحب تألیف دربار اتسز خوارزم‌شاه، از مشهورترین رجال ادبی قرن ششم هجری به‌شمارمی‌آید. آوازۀ وطواط حتّی در زمان حیات وی آفاق را فراگرفته و اغلب شاعران هم‌عصر او مانند ادیب صابر، عبدالواسع جبلی، سوزنی سمرقندی، سیّدحسن غزنوی، اثیرالدّین اخسیکتی، انوری و خاقانی در سروده‌های خود به نام او اشاره کرده‌اند. صاحبان تذکره همواره گزارش مفصلّی از احوال و اشعار وی آورده‌ و پیوسته ...

سابقه و هدف: آویشن گیاهی متعلق به خانواده نعنا است که با نامهای مختلفی نظیر "صَعتر"، "آبشَن" و "کَهلیک اوتی" در طب سنتی ایران شناخته شده است. در طب سنتی ایران از سه نوع آویشن تحت عنوان "برّی"، "بستانی" و "جبلی" نام برده شده است. در این مقاله سعی شده تا نامهای علمی این سه نوع آویشن با توجه به مشخصاتی که در کتب طب سنتی برای آنها ذکر شده تعیین و نامهای فارسی مناسبی برای آنها پیشنهاد شود. نتیجه اینکه م...

امام رشید الدین سعد الملک محمد ، متخلّص ومعروف به وطواط (573 ـ 480 هـ ق) شاعر پارسی گوی و ادیب معروف و متولد بلخ و معاصر خوارزمشاهیان و به ویژه مداح و ملک الشعرای اتسز بود . جوانی را در نظامیه بلخ در فراگیری ادبیات در آن شهر گذرانید و سپس به خدمت اتسز خوارمشاه در آمد و سی سال در دربار او صاحب دیوان انشاء بود وتا پایان عمر در دربار اتسز و جانشینانش باقی ماند. در نظم و نثر عربی و فارسی مهارت کامل ...

زیبایی و فخامت در سخن دو منشأ دارد که یکی به آهنگ و طنین واژه ها و دیگری به نیروی لذّت زای تداعی آن ها مربوط می شود که به میزان زیادی ماحصلِ به کارگیری صناعات بدیعی است. در این راستا، عبدالواسع جَبَلی از شاعران مشهور پارسی گوی در قرن ششم هجری می باشد که برای زیباسازی و افزودن حسن تأثیر کلام شعری خود به کاربرد این دسته از علوم بلاغی (بدیع) توجّه فراوان داشته است. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی ـ...

قواعد زبان فارسی که در منابع گوناگون با نام های قواعد لغت فرس، قواعد فارسی، دستورالعمل، دستور القدسی، گرامر فارسی، مختصر القواعد و دستور زبان ذکر شده، از اوّلین کتاب¬های دستور زبان فارسی است که به زبان فارسی، در کشور هند نوشته شده است. مولف این اثر عبدالواسع هانسوی است که آن را در نیمه دوم سده یازده یا در نیمه یکم سده دوازده هجری در یک مقدّمه مشتمل بر هفت مقدمّه و سه باب و خاتمه تألیف کرده است. مو...

در همه زبان‌ها متون بسیاری را می‌توان یافت که به دلایل مختلفی نویسنده آن‌ها ناشناخته مانده است. تحقیقات بسیاری در جهت رفع این مسئله صورت گرفته است؛ هم در قالب ادبی و بررسی کیفی و هم در قالب زبان‌شناختی و بررسی کمّی سبک‌ها. در این مقاله به نقد و بررسی یکی از شیوه‌های کمّی در تشخیص پدیدآورنده یک اثر می‌پردازیم. این شیوه که به کیوسام1 شهرت یافته، در تحلیل نثر انگلیسی به نتایج قابل تأملی دست یافته اس...

یکی از ادوار مهم و، در عین حال، کم‌تر شناخته‌شدة تاریخ ادبیات فارسی در زمینة ترسّل و دبیریْ عصر تیموری است. در این مقطع تاریخی منشیان بزرگ و نامداری چون عبدالواسع نظامی هروی، یوسف اهل، محمدعلی بن جمال‌الاسلام، معین‌الدین اسفزاری، ملّاحسین واعظ کاشفی، شهاب‌الدین عبدالله مروارید (بیانی کرمانی)، خواجه جهان، جامی، و خواندمیر ظهور کردند و آثار ارزشمند و مهمّی در انشا و نامه‌نگاری برجای نهادند؛ آثاری که ...