شادروان استادمحیط طباطبایی در سال 1354 مقاله ای درباره ی حمزه نامه ومجلس های آ ن ارائه که به این پرسش پایان می یافت:«آیا حمزه نامه به هند برگردانده شد ویادرایران ماند وپراکنده گردید ،چه سرنوشتی پیدا کرد؟برای من‹استاد محیط› معلوم نیست.»ولی برای نگارنده این پژوهش روشن است که حمزه نامه نیز برمبنای قولی که نادر شاه به محمد شاه داده بود ،به هند برگردانده شد.وی درآن زمان درهند بوده ومقاله ای دراین با...

تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف وقوّت آثار گذشتگان، ودر نتیجه اجتناب از نقاط ضعف وتقویت نقاط قوت را به دنبال خواهد داشت. بنا بر این می توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی تنها پس از نقدهای سازنده میسّر است. در این نوشتار کتاب الأدب المصری من قیام الدولة الأیوبیة إلى مجیء الحملة الفرنسیة، نقد وبررسی می‌شود. نتایج بدست آمده از نقد و بررسی این کتاب نشان می‌دهد ...

حسن بن حمزه طبری از علمای شیعی قرون سوم و چهارم است که بخش مهمی از میراث مکتوب شیعه را از مشایخ ایران به علمای بغداد انتقال داد. وی افزون بر تألیف آثار متعدد در علوم دینی، همچون حدیث، فقه و کلام، طبع شعر نیز داشت. ابن‌اسفندیار در تاریخ طبرستان ابیاتی از قصیدۀ حسن بن حمزه را نقل کرده که سفرنامۀ منظوم او از آمل تا مشهد رضوی است. در مقالۀ حاضر، نویسنده ضمن تقریر سفرنامۀ منظوم حسن بن حمزه،...

شادروان استادمحیط طباطبایی در سال 1354 مقاله ای درباره ی حمزه نامه ومجلس های آ ن ارائه که به این پرسش پایان می یافت:«آیا حمزه نامه به هند برگردانده شد ویادرایران ماند وپراکنده گردید ،چه سرنوشتی پیدا کرد؟برای من‹استاد محیط› معلوم نیست.»ولی برای نگارنده این پژوهش روشن است که حمزه نامه نیز برمبنای قولی که نادر شاه به محمد شاه داده بود ،به هند برگردانده شد.وی درآن زمان درهند بوده ومقاله ای دراین با...

مناقب‌‌نگاری ائمه در عهد صفویه را می‌‌توان مهم‌‌ترین رویکرد مورخان این عصر در توجه به تاریخ صدر اسلام دانست؛ چرا که پادشاهان صفوی مشروعیت خود را از امامت اهل‌‌بیت داشتند و نه خلافت خلفا. بنابراین مورخان برخلاف قدمای خود به جای نظریه خلافت به نظریه امامت و ولایت تمایل یافتند. این نوع مناقب‌‌نگاری را می‌‌توان دنباله مناقب‌‌نگاریهای صوفیانه سنی و شیعه در عصر پیش از صفویه دانست که مفهوم «شیعه اثنی ...

حمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر «الأَرْحَامِ» در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب «لایحسبنَّ» در آیۀ 5سورۀ 9 انفال، قرائت مجهول «یُخافا» در آیۀ 229 سورۀ بقره، قرائت تثنیۀ «یَبلُغانِّ» در آیۀ 23 سورۀ اسراء و قرائت بدون تنوی...

حمزه نامه که مجموعه‌ای مصور از ماجراهای امیر حمزه صاحبقران است در این پژوهش موردبررسی قرار می‌گیرد. داستان‌های حماسی این مجموعه به‌واسطه جذابیت فراوان و بار غنی مذهبی ایشان در دوره گورکانی به شبیه قاره هند راه یافتند. مجموعه حمزه نامه شامل 14 جلد و 1400 نگاره بوده که در مدت 15 سال (982 967. ق/1575 1560م) توسط نگارگران کارگاه نقاشی سلطنتی اکبرشاه مصور گردیده است. روند کلی داستان‌ها و نگاره‌هایی ...

به هنگام فروپاشی نظام سیاسی - اجتماعی صفویان، خاندانهای متعددی از ایرانیان به هند گریختند. بسیاری از آنان وارد امور مربوط به کمپانی هند شرقی انگلیس شدند و برخی مستقیماً در مصدر امور مربوط به حکومتهای وابسته به انگلستان در هند قرار گرفتند و خدمات آنان به عنوان نیروی غیر انگلیسی و غیر بومی و عمدتاً به عنوان نیروی مسلمان بسیار مؤثر واقع گردید. میر عبداللطیف شوشتری، نوه سید نعمت الله جزایری، روحانی ب...

حمزه نامه یکی از بلندترین قصه های بلند عامیان? فارسی است که سابق? آن به قرن هفتم هـ . باز می-گردد. این قصه به عنوان روایتی که متن آن جزء طومارهای پرطرفدار نقالان در سده های متمادی بوده است به صورت رو در رو در مقابل مخاطبان اجرا می شده، و به شکل شفاهی تا قرن دهم هـ حفظ شده و در عصر صفوی توسط کاتبان و نگارندگان مکتوب گردیده است. از اینرو این قصه از قابلیت های کلامی – زبانی فراوانی بهره مند است که...

دیوان ابو نواس به روایت حمزه اصفهانی یکی از یازده روایت معتبر شعر ابو نواس است، که در کنار روایت ابو بکر صولی از اهمیت و شهرت بیشتری برخوردار است. حمزه اصفهانی بر خلاف دیگر همتایان خود تمام اشعاری را که به نحوی با نام ابونواس، شاعر پرآوازه و ایرانی تبار دوره عباسی، گره خورده بود؛ جمع آوری و تدوین کرده است، و در این راه به نقد، بررسی، و شرح اشعار نیز پرداخته، و میزان اعتبار هر روایت را روشن ساخت...