عین القضات معرفت را دانشی می داند که از سوی خداوند بر دلِ عارفان تقوی پیشه و در طوری ورای عقل افاضه می شود. با وجود این، عقل و علوم مکتسب توسط آن، برای آدمی و به عنوان مقدمه ای در قابلیت یافتن برای دریافت معرفت ضرورت دارند. از نظر وی ارتباط عقل با طور ورای عقل مانند ارتباط نفس و بدن است و از این رو عقلِ غیرعارفان که به طور ورای عقل متصل نیست، با خودبینی و خودرأیی رو به فساد می رود، همچنان که بدن ...

آیا حوزه ای فراتر از عقل که منطق ناپذیر و احکامش ضد عقل باشد، وجود دارد؟ این پرسش همواره عرفان را به رویارویی در برابر فلسفه فراخوانده است. ازاین رو دو حوزه «عقل» و «طور ماورای عقل» و نسبت بین این دو همیشه موردتوجه عرفا، عرفان شناسان و دین پژوهان در غرب مسیحی و شرق اسلامی بوده است. ملاصدرا و کی یرکگور می پذیرند که عقل منبع معرفتی کامل برای درک حقایق نیست. کی یرکگور در مواجه با پارادوکس موجود در...

شناخت عرفانی آن سان که عین القضات زیست می کند، با زیستجهان دیگر عارفان چندان متمایز به نظر نمی رسد، اما شاید نخستین بار از رهگذر وی به شکل مدون آورده شده است. از این رو، پرسش بنیادین پژوهش این است که شناخت عرفانی از نگرگاه عین القضات چیست؟ و چگونه از دانش بازشناخته می شود؟ راه دریافت آن چگونه است؟ به نظر وی، ارزش معرفتی هر یک از دریافتهای بشری در شناخت عرفانی چگونه تعیین می شود؟ عین القضات در ه...

که‌یرکگور زیست اندیشوری است که در تقسیم‌بندی خویش از مرحله‌های زندگی‌، ‌سپهر دین را فراتر از اخلاق، عقل و زیبایی‌شناسی برشمرده است. عین‌القضات همدانی نیز ساحت عرفان و طریقت را با عنوان «طور وراء عقل» نامگذاری کرده و ادراک عرفانی را فراتر از ادراک عقلی و ادراک حسی می‌انگارد. در این مقاله ما به بررسی همسانی‌ها و ناهمسانی‌های این دو شیوه‌ی زیست (‌سپهر دین و طور وراء عقل) ‌از نگاه این دو زیست اندی...

که یرکگور زیست اندیشوری است که در تقسیم بندی خویش از مرحله های زندگی ، سپهر دین را فراتر از اخلاق، عقل و زیبایی شناسی برشمرده است. عین القضات همدانی نیز ساحت عرفان و طریقت را با عنوان «طور وراء عقل» نامگذاری کرده و ادراک عرفانی را فراتر از ادراک عقلی و ادراک حسی می انگارد. در این مقاله ما به بررسی همسانی ها و ناهمسانی های این دو شیوه ی زیست ( سپهر دین و طور وراء عقل) از نگاه این دو زیست اندیشور...

عین‌القضات معرفت را دانشی می‌داند که از سوی خداوند بر دلِ عارفان تقوی‌پیشه و در طوری ورای عقل افاضه می‌شود. با وجود این، عقل و علوم مکتسب توسط آن، برای آدمی و به عنوان مقدمه‌ای در قابلیت‌یافتن برای دریافت معرفت ضرورت دارند. از نظر وی ارتباط عقل با طور ورای عقل مانند ارتباط نفس و بدن است و از این‌رو عقلِ غیرعارفان که به طور ورای عقل متصل نیست، با خودبینی و خودرأیی رو به فساد می‌رود، همچنان‌که بدن ...

آیا حوزه‌ای فراتر از عقلِ منطق‌ناپذیر وجود دارد که احکامش ضد عقل باشد؟ این پرسش همواره عرفان را به رویارویی در برابر فلسفه فراخوانده است؛ ازاین‌رو، همیشه عرفا، عرفان‌شناسان و دین‌پژوهان در غرب مسیحی و شرق اسلامی به دو حوزه «عقل» و «طور ماورای عقل» و نسبت بین این دو توجه داشته‌اند. ملاصدرا و کی‌یرکگور می‌پذیرند که عقل، منبع معرفتی کامل برای درک حقایق نیست. کی‌یرکگور در مواجه با پارادوکس موجود در ...

راههای حس، تجربه و عقل در شناخت، قبل از افلاطون در فلسفه یونان مطرح شده بود. افلاطون راههای وصول به شناخت را حس، گمان، استدلال، تعقل و ارسطو صرفأ عقل می دانست. مسلمانان با فلسفه یونان بیشتر از طریق مدارس رها، نصیبین، حران، جندی شاپور و... توسط مترجمان سریانی با نوعی قبض آشنا شدند. ورود فلسفه به جهان اسلام موافقت و مخالفت و انتفادهایی را برانگیخت. در میان منتقدین، عرفا و در میان عرفا، عین القض...

شناخت عرفانی آن‌سان که عین‌القضات زیست می‌کند، با زیستجهان دیگر عارفان چندان متمایز به نظر نمی‌رسد، اما شاید نخستین بار از رهگذر وی به شکل مدون آورده شده است. از این‌رو، پرسش بنیادین پژوهش این است که شناخت عرفانی از نگرگاه عین‌القضات چیست؟ و چگونه از دانش بازشناخته می‌شود؟ راه دریافت آن چگونه است؟ به نظر وی، ارزش معرفتی هر یک از دریافتهای بشری در شناخت عرفانی چگونه تعیین می‌شود؟ عین‌القضات در ه...

از آرای عین‌القضات همدانی در وجودشناسی‌ دو تلقی کثرت وجود و وحدت وجود قابل استنباط‌ است. تلقی اول در جایی مطرح می‌شود که وی برای اثبات وجود واجب، وجود را به قدیم و حادث تقسیم می‌کند. لازمه این تقسیم، پذیرش کثرت در وجود است؛ اما تلقّی دوم آنجا مطرح می‌شود که وی هستی را منحصر در وجود حق می‌کند و او را یگانه مصداق حقیقت وجود می‌داند. در این تلقّی، کثرات هیچ شأنی جز مظهر بودن حق نداشته و ذاتاً معدوم‌ا...