ضرورت علی و معلولی همواره یکی از مباحث مهم و پرچالش فلسفی میان اندیشمندان بوده است. ابن سینا سرآمد فیلسوفان مشائی معتقد است که رابطه علت تامه و معلول ضروری است. وی با اینکه ظاهراً این مسئله را بدیهی می­داند، برای آن چند استدلال ذکر می­کند. متکلمان و اصولیان و برخی از اساتید معاصر فلسفه مخالف این قاعده هستند. اینان با استناد به اینکه، از یک سو، ادلة ابن سینا و دیگر موافقان این قاعده مصادره به مطل...

نوشتار حاضر با بیان هدف و نحوه خلقت عالم و اینکه خداوند خالق عالم است نه فاعل عالم، توحید افعالی خداوند که به معنای نفی فاعلیت تام از ماسوی‌الله است را مورد بررسی قرار می‌دهد و بعد از تشریح این مسئله که تنها مؤثر حقیقی در عالم خداوند است، به تبیین معنای قضاء و قَدَر و نقش انسان در رخدادها و رویدادهای حادث در زندگی او می‌پردازد.  در پایان نیز این نتیجه را به دست می‌دهد که حوادث عالم وجوب و حتمیت خ...

هواداران تبیین گرایی درباره هدف غایی مطالعه سیاسی و نتایج مترتب بر اصل علیت دچار افراط کاری هستند . گرایش این گروه از پژوهشگران به قیاس های قانون وار از امور تجربی، درک پیچیدگی پدیده ها و تحولات سیاسی را دشوارتر می کند. هدف از نگارش مقاله حاضر انتقاد از این دیدگاه و دفاع از روشی تبیینی است که به جنبه های توصیفی اهمیتی بیشتر قائل داده، چارچوب های تاریخی و اقتضاها را در نظر داشته و صرفاً مبتنی بر ...

بدون شک عنصری که می‌تواند مجوز تحسین و نکوهش اعمال پسندیده و زشت و ناروای انسان باشد اختیار است. اما این‌که اختیار چیست و چگونه انسان می‌تواند در جهانی که بر آن جبر علّی حاکم است از آن برخوردار باشد، مسأله‌ای است که بیش‌تر فیلسوفان اخلاق غرب از آن غافل نبوده‌اند. در این میان، برخی جمع این دو را محال دانسته و یکی را به نفع دیگری انکار و دیدگاهی به نام ناسازگارگرایی را پایه‌ریزی کرده‌اند و در مقاب...

هدف مقالۀ حاضر رویکردی است به کتاب «حافظ چه می‌گوید؟» نوشتۀ احمد کسروی، که در آن به اعتراض و انتقاد از شخصیت و شعر حافظ، زبان گشوده همۀ ستایش‌هایی که از حافظ شده مایۀ گمراهی ایرانیان دانسته و گفته‌های حافظ را در هم و پریشان خوانده و با نوشتن این کتاب، به گفتۀ خود، کوشیده تا زحمت ایرانیان را کم کند و چاره‌ای برای گمراهی‌شان بیندیشد. در این مقاله نگارنده با توجّه به مرقومات موجود در نقد کتاب مذکور...

هدف مقالۀ حاضر رویکردی است به کتاب «حافظ چه می گوید؟» نوشتۀ احمد کسروی، که در آن به اعتراض و انتقاد از شخصیت و شعر حافظ، زبان گشوده همۀ ستایش هایی که از حافظ شده مایۀ گمراهی ایرانیان دانسته و گفته های حافظ را در هم و پریشان خوانده و با نوشتن این کتاب، به گفتۀ خود، کوشیده تا زحمت ایرانیان را کم کند و چاره ای برای گمراهی شان بیندیشد. در این مقاله نگارنده با توجّه به مرقومات موجود در نقد کتاب مذکور...

هدف مقالۀ حاضر رویکردی است به کتاب «حافظ چه می‌گوید؟» نوشتۀ احمد کسروی، که در آن به اعتراض و انتقاد از شخصیت و شعر حافظ، زبان گشوده همۀ ستایش‌هایی که از حافظ شده مایۀ گمراهی ایرانیان دانسته و گفته‌های حافظ را در هم و پریشان خوانده و با نوشتن این کتاب، به گفتۀ خود، کوشیده تا زحمت ایرانیان را کم کند و چاره‌ای برای گمراهی‌شان بیندیشد. در این مقاله نگارنده با توجّه به مرقومات موجود در نقد کتاب مذکور...

کتاب حاضر بنام کاشف الحقائق شرحی است بر کتاب نفیس و گرانقدر تقویم الایمان. مرحوم میرداماد خواسته است در این اثر یک دوره عقائد شیعی را تبیین نماید. خود در مقدمه می فرماید: خواستم کتابی جهت تصحیح عقائد و ارائه معیاری برای سنجش متفکرین و مشتاقان علوم دینی و طالبان حکمت و عرفان عرضه نمایم. پس می توان گفت تقویم الایمان کتابی است موجز در بیان مبانی اصول اعتقادی. و با اینکه اثری است کلامی ولی به شکل و...

بدون شک عنصری که می تواند مجوز تحسین و نکوهش اعمال پسندیده و زشت و ناروای انسان باشد اختیار است. اما این که اختیار چیست و چگونه انسان می تواند در جهانی که بر آن جبر علّی حاکم است از آن برخوردار باشد، مسأله ای است که بیش تر فیلسوفان اخلاق غرب از آن غافل نبوده اند. در این میان، برخی جمع این دو را محال دانسته و یکی را به نفع دیگری انکار و دیدگاهی به نام ناسازگارگرایی را پایه ریزی کرده اند و در مقاب...

سیاست به مفهوم جدید در ایران مقوله ای است که طبقات، شئون و قشرهای مختلف اجتماعی در آن دخیل بوده اند. گستردگی موضوع سیاست و حضور بیش از حد آن در زندگی مردم، حوزه های مختلف زندگی آنها را در نوردیده است. از آنجا که ادبیات موجود، طبقات، ایلات یا برخی شئون خاص را در جامعه شناسی سیاسی ایران بررسی کرده است، این تحقیق به سمت قشرهایی رفته است که یا در ادبیات سیاسی به آنها توجه نمی شود یا چون متعلق به تا...