حماسه نگاری که به تَبَعِ حماسه سرایی، بخشی مهم و با ارزش از تاریخ فرهنگ و هنر ایران زمین به شمار می رود، همواره عنصری پُر اهمیت در نگارگری بوده که خود، زیرمجموعه ای از هنرهای سنتی محسوب می شود؛ هنرهایی که امروزه اصطلاح سنتی را بر خود پذیرفته اند، اما تا پیش از روزگار معاصر، هنرهای ملی و اصیل ایرانی بودند و شناسنام? فرهنگیِ این مرز و بوم قلمداد می شدند. بنابراین حماسه نگاری نیز مانند حماسه سرایی، چ...

شمس­الدین کاشانی سراینده شهنامه­چنگیزی یا همان تاریخ منظوم مغول از شعرای قرن هشتم هجری است. اطلاع ما از احوال و آثار احتمالیِ او بسیار اندک است. آنچه روشن است حضور او در دربار غازان­خان ،(694-703ه­.ق) و سلطان­محمد خدابنده، الجایتو، (703-716 ه.ق) است. شمس کاشی شهنامه چنگیزی را که به نظم شده بخشی از جامع­التواریخ است به پیشنهاد غازان­خان و تایید و حمایت خواجه رشید فضل­الله همدانی (645-718 ه.ق) به ...

شمس­الدین کاشانی سراینده شهنامه­چنگیزی یا همان تاریخ منظوم مغول از شعرای قرن هشتم هجری است. اطلاع ما از احوال و آثار احتمالیِ او بسیار اندک است. آنچه روشن است حضور او در دربار غازان­خان ،(694-703ه­.ق) و سلطان­محمد خدابنده، الجایتو، (703-716 ه.ق) است. شمس کاشی شهنامه چنگیزی را که به نظم شده بخشی از جامع­التواریخ است به پیشنهاد غازان­خان و تایید و حمایت خواجه رشید فضل­الله همدانی (645-718 ه.ق) به ...

خواجه یوسف همدانی از مشایخ نسبتاً گمنام عرفان در قرن‌های پنجم و ششم هجری است و تنها اثر باقی‌مانده از وی کتاب رتبه ‌الحیات است. خواجه یوسف، این کتاب را بر پایۀ پرسش و پاسخ تنظیم کرده ‌است. وی در این کتاب پس از طرح پرسش‌هایی از مخاطبی فرضی، با زبانی ساده، بر اساس آموزه‌های عرفانی، به پاسخگویی می‌پردازد. متن این کتاب، به شعر بسیار نزدیک شده است. بی‌تردید علاوه بر عنصر عاطفه که در آن به‌وضوح قا...

فعل ماضی در قرآن با بسامد بالا برای اشاره به رخدادهایی در زمان گذشته به کار رفته است. اما کارکرد فعل ماضی همیشه محدود به این معنای پیش­نمونه­ای نیست؛ بلکه با قرار گرفتن در ساختارهای مختلف، کارکردی استعاری یافته و مفاهیم وجهی را کدگذاری می­کند که بسط استعاری همان معنای پیش­نمونه­ای هستند. نوشتار حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، این نوع از کاربردهای فعل ماضی در قرآن را با رویکرد معناشناسی شناختی و بهره...

«فعل» از ارکان مهم در ساختار جمله است که بار اسنادی و دلالت زمانی آن را بر دوش می‌کشد. قرآن کریم نیز آکنده از انواع قالبهای فعل ماضی است که کاربردهای متنوع آن تاکنون آنگونه که باید مورد دقت و بررسی قرار نگرفته است. از میان اقسام آن، فعل «ماضی» در دو زبان فارسی و عربی، به شکلی گسترده‌ و در ساختارهای متنوّع به کار رفته است و ضمن دلالت بر زمان گذشته، مفهوم زمان حال و آینده را نیز منتقل می­سازد. این...

براهویی، زبانی غیر ایرانی و از شاخۀ شمالی خانوادۀ زبان­های دراویدی است که محل اصلی رواج آن، کشور پاکستان است اما در ایران نیز گویشورانی دارد. امروزه اغلب گویشوران براهویی ­در ایران در منطقۀ سیستان و بلوچستان زندگی می­کنند اما گروهی اقلیت با جمعیت کمتر از هزار نفر در جنوب کرمان زندگی می­کنند. بخشی از این گروه اقلیت، در روستای تُم­مِیری شهرستان رودبار­جنوب ساکن­ اند و علاوه بر براهویی، به زبان فارس...

با ظهور دولت صفوی، که استقلال ایران همراه با تفکر شیعی اساس نظام حکومت قرار گرفت، شاهنامه نویسی نیز با هدف بیان دلاوری ها و لیاقت پادشاهان صفوی و ذکر حقانیت تفکر شیعی مجدداً مطرح شد. از این آثار می توان شهنامۀ ماضی اثر قاسمی گنابادی را نام برد. مقالۀ حاضر به بررسی نسخه ای از شهنامۀ ماضی می پردازد که به صورتی خاص در کنار منظومۀ حماسی دیگری با عنوان ظفرنامه (تمرنامه) اثر هاتفی هم نشین شده است. ه...

نوشتار پیش روی، نقد و بررسی برگردان انواع افعال ماضی از نظر زمانی در پنج ترجمه قرآن می باشد. روشی را که نگارنده برای این امر برگزیده، تحقیق همراه با مقایسه است. زیرا با کنار هم قرار دادن چند ترجمه علاوه بر اینکه حساسیتی روی شخصیت مترجم به وجود نمی آید، در نمایاندن ترجمه دقیق تر نیز مؤثر است. افزون بر این، با گزینش نقطه های قوت و زیبایی هر یک، می توان در ایجاد برگردانی صحیح و زیبا کمک کرد.

پژوهش حاضر در تلاش است با نگاهی معناشناختی به توصیف پدیده‌ فرافکنی اشاری ماضی نقلی به آینده در گونه محاوره زبان فارسی بپردازد. در این راستا ضمن معرفی اجمالی برخی مفاهیم مرتبط، این مسئله را بررسی می‌کنیم که سخن‌گویان زبان فارسی با چه هدف ارتباطی‌ای از ساختار ماضی نقلی برای فرافکنی به زمان آینده بهره می‌جویند و چه عناصر واژگانی، دستوری و کاربردشناختی در این نوع کاربرد دخیل‌اند. نتایج این بررسی حا...