شعر نصرت رحمانی آینه ی اجتماعی است که شاعر در آن زیست می کند. وی در اشعارش به روایت رویدادهای اجتماعی می پردازد و علیه ناهنجاری های جامعه قیام می کند. نگارنده در این رساله کوشیده است به تحلیل جامعه شناختی اشعار قبل از انقلاب نصرت رحمانی بر اساس نظریه ی بازتاب و آرای هانری زالامانسکی بپردازد. بر اساس این نظریه، آن چه در نقد آثار ادبی اهمیت دارد، شناخت محتوای آن ها مبتنی بر دیدگاه های جامعه شناخت...

آشنایی زدایی (غریب سازی) یکی از شگردهای آفرینش شعر و از مباحث مهم نقد ادبی معاصر است که نخستین بار توسط فرمالیست ها (صورتگرایان) روس مطرح شد. آنها اعتقاد داشتند استفاده مکرر از واژگان و ترکیبات کهن در شعر، از ارزش و زیبایی متن کاسته و انگیزه مخاطبِ شعر نیز از آن سلب خواهد شد. به همین دلیل آنها بحث آشنایی زدایی را مطرح کردند و هدف اصلی آن را جلوگیری از تکرار و ابتذالِ واژگان، ترکیبات و تصاویر کلیش...

آشنایی زدایی (غریب سازی) یکی از شگردهای آفرینش شعر و از مباحث مهم نقد ادبی معاصر است که نخستین بار توسط فرمالیست ها (صورتگرایان) روس مطرح شد. آنها اعتقاد داشتند استفاده مکرر از واژگان و ترکیبات کهن در شعر، از ارزش و زیبایی متن کاسته و انگیزه مخاطبِ شعر نیز از آن سلب خواهد شد. به همین دلیل آنها بحث آشنایی زدایی را مطرح کردند و هدف اصلی آن را جلوگیری از تکرار و ابتذالِ واژگان، ترکیبات و تصاویر کلیش...

محرک اصلی تغییر سبک در هر دوره ای وقایع سیاسی- اجتماعی هست. در ایران، انقلاب مشروطه در کنار تحولاتی که در سطح جامعه پدید آورد، در عرصه ی ادبیات نیز بی تأثیر نبود و با طرح مضامین اجتماعی، موجب تحول و تغییر سبک ادبا شد. رخدادهای دوره ی حکومت پهلوی، گرایش به رمانتیک جامعه گرا و در نتیجه تغییر سبک را در اشعار و برخی آثار گسترده تر کرد. رمانتیسم مکتبی ادبی است که به برتری احساس و تخیل بر استدلال و ت...

شعر معاصر عربی و فارسی، فرآیندی است که می‌کوشد جایی برای بازتاب همه‌ی دغدغه‌های انسانی داشته باشد. عواطف، اهداف، پیروزمندی‌ها، ناکامی‌ها و همه‌ی مسائل انسانی، جایگاهی قابل توجه را در گستره‌ی آن دارا می‌باشند. از جمله‌ی مسائل انسانی در عصر جدید، وجود محدودیت‌هایی است که انسان را از رسیدن به تعالی موردنظر باز می‌دارد؛ این محدودیت‌ها گاهی در شکل عناصری بروز می‌کنند که به شکل اعجاب‌انگیز خود را به ...

یکی از شیوه های آشنایی زدایی و برجسته سازی کلام در نظر منتقدان فرمالیسم، استفاده از واژه ها و عبارات کهن است که در نقد ادبی به باستان گرایی (آرکائیسم) معروف است. کاربرد بجا و مناسب باستان گرایی، علاوه بر تعالی شعر، باعث اعجاب و التذاذ مخاطب نیز می شود. نصرت رحمانی و علی موسوی گرمارودی از این شگرد زبانی به نحو چشمگیری استفاده نموده و علاوه بر زیبایی، زبان شعر خود را نیز تشخص بخشیده اند. گفتنی اس...

شیوة استفادة نصرت رحمانی از استعاره در ساخت و محتوا در دفتر میعاد در لجن قابل توجه است. در این دفتر استعارة مکنیه نسبت به دیگر عناصر زیبایی آفرین بیشترین کاربرد را دارد. در بعضی آثار او استعاره  با تشبیه و حس­آمیزی آمیخته شده، تأمل بیشتری را برای درک و دریافت از جانب مخاطب طلب  می کند. تصاویرش پویا و متحرکند. نگاه نصرت در بحث محتوا نیز قابل بررسی است. او معانی جدیدی از بعضی واژه ها ارائه می دهد...

رمانتیسیسم، در تعریف، اصول، گرایش، دسته­بندی و مضمون، تقابل­پذیر و تضّادگراست. از مضامینی که در مواجهه با تضّادگرایی رمانتیسیسم دچار تقابل و دوگانگی می­شود، مرگ و مرگ­اندیشی است. این مضمون در شعر رمانتیک فارسی در دو شکل سیاه و سپید ظاهر شده است. نمونة اعلای مرگ­اندیشی سیاه را در شعر نصرت رحمانی می­توان دید و در مقابل او، سهراب سپهری، سپیداندیش­ترین شاعر رمانتیک در این حوزه است. بر این اساس اشعار ...

تصویر که بازتابی از عواطف و اندیشه‌ های شاعر و راهی برای محسوس ساختن درونیات وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه ‌ها و عواطف سراینده قرار گیرد. هدف این مقاله نشان دادن کارکرد های هنری تصویر در شعر نصرت رحمانی و هماهنگی‌ آن با  عواطف و اندیشه ‌های اوست که با روش توصیفی تحلیلی در دو محور تصاویر زبانی (Verbal Images) و تصاویر خیالی (Images Figurative)  به تناسب ذهنیت ...

برجسته سازی ویژگی و مشخصۀ زبان ادبی است. اثر ادبی به این وسیله از واقعیت موجود جهان واقع و نیز ساخت آشنای متن آشنایی زدایی می کند. برجسته سازی را می توان با هنجارگریزی زبانی، یعنی انحراف هدف مند، نقش مند و غایت مند از قواعد کلی زبان، یک سان شمرد. هنجارگریزی نوشتاری یکی از انواع هشت گانۀ هنجارگریزی است که «لیچ» از آن ها نام برده است و بسیاری از شاعران معاصر از این شیوه برای افزودن معنا یا معناها...