در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

بیش از یک سده است که دانشمندان خاورشناس و ادبا در تلاشند تا ریخت و قالب شعر و سرودهای پیش از اسلام ایران را یافته و تعریف و سرچشمة و سرآغاز شعر فارسی، به ویژه چکامه را تعین کنند. در این زمینه عقیده های گوناگونی ابراز شده است. گروهی ریشه های چکامه های فارسی را در دوره های پیش از اسلام جستجو کرده اند و بر این باورند که چکامه در ایران از دیرباز رواج داشته است. گروه دیگری برخلاف این، بر این باورند ...

"غزل" در شعر انقلاب اسلامی قالبی است فراگیر و عمومی و با توجه به سابقه طولانی و درخشانی که دارد توجه تمام شاعران انقلاب اسلامی را - حتی آنان که به سرودن شعر نیمایی و سپید شهرت دارند - به خود جلب کرده است . پیامدهای گوناگون انقلاب اسلامی خصوصا مساله جنگ تحمیلی و دفاع مقدس سبب دگرگون انقلاب اسلامی خصوصا مساله جنگ تحمیلی و دفاع مقدس سبب دگرگونیهای عمیقی در مضمون و محتوای شعر پس از انقلاب شد و شاعر...

پیروزی انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی در تمام زمینه ها، از جمله در عرصه فرهنگ و هنر به طور اعم و ادبیات به طور اخص ، تاثیری ژرف و بنیادین داشت . با توجه به این تاثیر عمیق، باید دید که آیا در شعر جنگ از نظر انواع ادبی (genre) تحولاتی ایجاد شده است ؟ برای اثبات یا رد چنین مساله ای آثار چاپی برجسته جنگ مورد بررسی قرار گرفت . مطالعه و تحقیق در آثار فوق نشان داد که در دوران معاصر-با توجه به افول مک...

اگر یونانیان آمدند، اگر اعراب با یورشی همه جانبه بر ارکان ایران جیره شدند و اگر مغولان تهاجمی سخت را پایه گذاری کردند اما هیچکدام از این اقوام نتوانستند جوهره ایرانی را سرکوب کنند. روح حماسی ایرانی همواره پا بر جا و استوار به مبارزه ای بی امان با متجاوزین پرداخت و اینان را در خاک مقدس خود مستحیل کرد در کنار جنگاوران بودند شاعرانی که یاد و نام میهن را بخوبی پاس داشتند و نام بلند ایران را با اشعا...

از تاریخ انتشار منظومه غنایی "افسانه" (1301) بیش از هفت دهه می گذرد. در این منظومه که وزن و شکلی تازه داشت ، نیما نگرش صمیمی و بی واسطه خود را به طبیعت و هستی، در بیانی که سخت بی تکلف و صریح بود، عرضه کرد. در "افسانه"، صورتهای خیال به واقعیتهای زندگی نزدیک شد. نهادها و نشانه های آن از میان عناصر ملموس طبیعت دستچین شدند. و زبان مثل آینده و روند ساده زندگی مردم به صمیمیت گرایش یافت . نیما این تجر...

بررسی تاثیر پذیری از شعر شاعران، از جذّاب ترین مقوله های نقد ادبی است. شعر شفیعی کدکنی از رهگذر تاثیر پذیری از اشعار سنّتی و معاصر فارسی و با توجه به رویکرد بینامتنیت قابل مطالعه است. بینامتنیت به رابطه­­­ی میان متن های ادبی اطلاق می شود. این اصطلاح نخستین بار توسط ژولیا کریستوا در اواخر دهه­ی شصت میلادی پس از بررسی آرای باختین مطرح شد. شعرِ«م. سرشک» به دلیل سرشار بودن از پشتوانه­ی فرهنگی و توجه ب...

شاعران پارسی گوی پس از برکت یافتن سرزمین ایران با قدوم تمدن اسلامی، آن را با جان و دل پذیرفتند و به شعر فارسی رنگ و بویی الهی و معنوی بخشیدند. آنان افزون بر آمیختن شعر فارسی به ارزش های اسلامی، مدیحه های خود را به ثنای باری تعالی و مدح ستایش پیشوایان دینی، به ویژه پیامبر اسلام (ص)، آراستند. از جمله موضوعاتی که زمینه مدح پیامبر را در شعر فارسی فراهم آ ورد، سفر آسمانی آن حضرت از مسجد الحرام به مس...

شاعران پارسی گوی پس از برکت یافتن سرزمین ایران با قدوم تمدن اسلامی، آن را با جان و دل پذیرفتند و به شعر فارسی رنگ و بویی الهی و معنوی بخشیدند. آنان افزون بر آمیختن شعر فارسی به ارزش های اسلامی، مدیحه های خود را به ثنای باری تعالی و مدح ستایش پیشوایان دینی، به ویژه پیامبر اسلام (ص)، آراستند. از جمله موضوعاتی که زمینة مدح پیامبر را در شعر فارسی فراهم آ ورد، سفر آسمانی آن حضرت از مسجد الحرام به مس...