شهر­آشوب­های مهستی تعریضی است به شاعران ستایشگر و ممدوحان شیفته ی قدرت در جامعه­ای طبقاتی که مدیحه اعتبار خاصی داشت و ارزش حاکمان به مدیحه سرایان درباری بود. هدف این مقاله شناخت نشانه­های پنهان این رفتار کنایی در معانی ضمنی شعر زنی شاعر در قرن ششم هجری قمری است. دوره ی سلجوقی به لحاظ شعری دوره ی اوج رونق شعرهای مدحی بود، امّا مهستی برخلاف شاعرانِ ستایشگر، شعرهای اجتماعی واکنشی سرود. چرایی این موض...

شعر انقلاب محصول کشمکش گفتمان‌های مختلفی است که از اواخر دهة چهل تا اواخر دهة پنجاه فضای ادبی جامعه را با مفاهیم و مضامین انقلابی و اعتراضی خود انباشته بودند. در این پژوهش موضوع کشمکش گفتمان ادبی سکولار دربرابر گفتمان ادبی اسلام‌گرا بررسی شده‌است.در این بررسی از نظریة تحلیل گفتمان ( از منظر ارنستو لاکلو و شانتال موف) و همچنین آراء گفتمان‌شناسانة میشل فوکو استفاده شده‌است.کشمکش دو گفتمان یادشده ...

شعر اعتراض، به عنوان یکی از زیرمجموعه­های شعر متعهد، از دیرباز در ادبیات فارسی به اشکال مختلف وجود داشته است. آثار اغلب شعرا و نویسندگان برجستۀ ایرانی از گذشته تا امروز ، آیینۀ تمام نمای محیط و روزگار زندگی آنان بوده است. چنان که بسیاری از آنان در تحلیل و تبیین دشواری­های زندگی به مراتب تیز بین­تر و حساس­تر از سایر دانشمندان اجتماعی بوده­اند و نسبت به مسایل و مشکلات جامعه، احساس مسؤولیت می­کرد...

لحن از لوازم مهم تأثیرگذار انتقال مفاهیم و عواطف شاعر است که منشأ آن را می‌توان در ویژگی‌های اخلاقی، روحی و روانی، اعتقادات و باورهایی دانست که با ویژگی‌های سبکی و فرم و ساختار شعر شاعر تنیده است. این جستار کوشیده است تا با روش توصیفی و تأییدی، لحن مصفّا را لحن حماسی معرفی نماید. تلخ‌کامی فردی و اجتماعی، آزردگی و زودرنجی، کیفیت رشد و بالندگی شاعر در محیط، به همراه منش‌های عارفانه، استغنا، مناعت ...

در روند تحول در عرصۀ هنر و ادب یک جامعه عوامل گوناگونی دخیل‌اند. ساخت سیاسی و اجتماعی، و تحولاتی که در بستر آن رخ می‌دهند، از عواملی‌اند که همواره ادبیات هر جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ایرانِ قرن نوزدهم ادبیات و به‌ویژه شعر با تأثیرپذیری از ساخت سیاسی- اجتماعی دچار تحولی کارکردی و بنیادین ­شد؛ شعر درباری جای خود را به شعری با کارکرد سیاسی و اعتراضی داد. در این زمینه هنرمند به‌واسطۀ تغییر...

مقاله حاضر با هدف تبیین اغراض مختلف اشعار گویش بختیاری تدوین‌شده است. در این پژوهش انواع ادبی در گویش بختیاری را به روش توصیفی و تحلیلی، مورد بررسی قرار داده‌ایم. آنگاه انواع مختلف تا پس از مشروطه همچون: سیاسی، دینی، فلسفی-چالشی، حماسی، گاگریوها، عاشقانه‌ها، فولکلورها و ترانه‌ها، توصیف‌ها، مناظره‌ها و انواع تازه رونق یافته در دوران انقلاب اسلامی همچون: شکوه و حسب‌حال‌، مفاخره‌، ...

ناصرخسرو - قصیده‌سرای نامدار قرن پنجم - شاعری شیعی‌مذهب، دوستدار اهل بیت(ع) و معتقد به مبارزه با دشمنان آل رسول(ص) و جهل و ستم و تزویر است. این شاعر برجسته یادآور سیّد حمیری - شاعر شیعی و متعهد قرن دوم- در ادبیات عرب است. از آنجا که این دو شاعر ایرانی و عرب، شعر را نه هدف بلکه وسیله­ای برای بیان اعتقادات خود می­دانند و به سرودن اشعار اعتراضی و اعتقادی شهرت دارند، بر اساس سروده‌هایشان می­توان سیم...

یکی از عوامل موثر بر دیدگاه شاعران درهر عصر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن عصر است. سالهای1320تا 1357 یعنی دوران محمد رضا شاه پهلوی، از پرتنش ترین دوران ها پس از عصر مشروطیت است. بعد از کودتای 28 مرداد سال 1332 در نتیجه نارضایتی عموم مردم به ویژه شاعران ازسیاست ها و عمل کرد های دولت، و ایجاد آراء و افکار مخالف با رژیم و گاه پیوستن افراد به احزاب و گروه های متضاد با دولت، شاعران این عصر را به ...

ادب تعلیمی، از آغاز شعر فارسی تاکنون به صورت نوع ادبی مجزا یا درآمیخته با انواع دیگر ادبی کاربرد داشته و در هر دورة ادبی متناسب با تغییرات سبکی آن دوره، دگرگونی‌های آرامی را پذیرفته است. این گونة ادبی با انقلاب مشروطه و تغییر در مبانی نظری شعر، چندین دگرگونی اساسی یافت؛ مهم‌ترین دگرگونی آن همسوشدن با تحولات سیاسی و ‌‌اجتماعی کشور بود؛ درنتیجه تعالیمی مانند سفارش مخاطب به وطن‌‌دوستی و مبارزه با ...