ماهیّت و محتوای بسیار متنوّع شعر حافظ به حدّی است که شهرت او را در اکثر نقاط دنیا منتشر کرده است و همین امر باعث شده که نه تنها محقّقان ایرانی بلکه دانشمندان سایر نقاط از جمله شبه قارّه هند را برآن داشته است که شعر حافظ را شرح و تفسیر کنند. یکی از این شروح، شرح دیوان حافظ منسوب به سیّد محمد صادق علی لکهنوی است که در کشور هندوستان به رشته تحریر در آمده است. این شرح مانند شرح سودی تنها به شرح ابیات از...

این مقاله حاوی یادداشتهایی ارزنده است از شادوران استاد جلال­الدین همایی که باریک­بینی­هایی را در برخی اشعار لسان­الغیب خواجه حافظ شیرازی بیان می­دارد. این یادداشتها که تاکنون در نشریه­ای درج نشده است، به لطف و عنایت استاد دکتر شاه حسینی در اختیار پژوهش­نامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. نکات مورد اشاره مرحوم همایی شامل دوازده مورد است که برخی را به اختصار و در حد اشاره و برخی را مشروح­تر بیان داش...

هدف: تعیین پراستفاده­ترین منابع، پراستنادترین نویسنده، شرح­های هسته بر دیوان، و قالب­های منابع مورد استناد در کتاب­های درباره حافظ روش/رویکرد پژوهش: تحلیل استنادی یافته­ها: میانگین استناد به منابع، کمی بیش از 11 مدرک است. با تقسیم منابع به سه دسته دیوان، غیردیوان، و مقاله نتایج حاکی از آن است کتاب بحث در آثار و افکار و احوال حافظ پراستنادترین میان تمام منابع و نیز میان کتاب های غیردیوان است. ...

تا کنون شرح‌ها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرح‌ها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایش‌های عرفانی می‌دانند؛ یا تعبیر و تفسیر آن‌ها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، این است که آیا این‌ گونه نگاه‌ها به دیوان حافظ منطقاً درست است یا راه میانه‌ای هم وجود دارد؟ نگارنده بر ا...

زبان فارسی بنا به استعداد ذاتی خود و اینکه رابط مسلمانان و اسلام بوده و حکم زبان دین را دارد و برای آن تقدسی قائلند، مردم شبه قاره هند را چنان تحت تأثیرقرارداده که گویا برخاسته از همان سرزمین است. همچنین به دلیل سابقه طولانی گسترش و رواج زبان فارسی در شبه قاره و چهارصد سال زبان رسمی و اداری بودن آن، بسیاری از دیوان های شاعران فارسی زبان، مورد توجه هندیان قرار گرفته است از جمله آثار مشاهیر ادبی ...

هدف: تعیین پراستفاده­ترین منابع، پراستنادترین نویسنده، شرح­های هسته بر دیوان، و قالب­های منابع مورد استناد در کتاب­های درباره حافظ روش/رویکرد پژوهش: تحلیل استنادی یافته­ها: میانگین استناد به منابع، کمی بیش از 11 مدرک است. با تقسیم منابع به سه دسته دیوان، غیردیوان، و مقاله نتایج حاکی از آن است کتاب بحث ‌در آثار و افکار و احوال‌ حافظ پراستنادترین میان تمام منابع و نیز میان کتاب‌‌های غیردیوان اس...

چکیده:دیوان حافظ، جزو متونی است که چند معنایی و تفسیر پذیری، از خصوصیات بارز آن است و به نسبت مخاطبان می تواند معنی داشته باشد؛ به همین دلیل شارحان این دیوان، شرح های متفاوتی از آن نوشته اند و چهره های متفاوتی از حافظ ارائه داده اند. از این رو دیوان حافظ، بستر مناسبی است تا از دیدگاه نظریه های نقدادبی جدید مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، براساس نظریه ی ادبی هرمنوتیک که دارای دو دیدگاه مولف ...

طبقه بندی سنّتی و گاه غیرعلمی، بر پیکره نظام آموزشی و پژوهشی ادبیات فارسی سایه انداخته و عمدهً حوزه دانش و پژوهش ادبی به رشد و بالندگی چندانی دست نیافته است. شرح و تفسیر متن، با این هدف که پیچیدگی های متن زدوده و خواننده به درکی ژرف و پویا از متن هدایت شود، در این حوزه جای می گیرد. در این میان، نقش شارح و تاویل کننده متن بسیار اهمیّت دارد؛ چرا که او باید بتواند بین جهان متن و جهان خواننده گفتگویی ...