ظهور و گسترش ابزارهای الکترونیکی مربوط به گردآوری، ذخیره سازی و پردازش داده های زبانی و همچنین موفقیت چشم گیر شبکه های واژگانی، نگارندگان را بر آن داشت که به طراحی شبکة واژگانی صفات زبان فارسی اقدام کنند. مقالة حاضر ضمن بیان تاریخچه و مبانی کلی شبکة واژگانی، چگونگی شکل گیری شبکة حاضر را شرح می دهد. از آنجا که قصد طراحی شبکة واژگانی صفات فارسی را داریم، به طبقه بندی معنایی مقولة صفت می پردازیم. ...

تفکر اصلی عطار در الهی نامه در قالب پیرنگی منعکس شده است که در آن روح به عنوان پدر همراه با اطوارش به صورت شش پسر، در قالب بیست و دو مقاله و صد و هشتاد و دو حکایت، هفت شهر عشق را می پیماید و مراحل تکامل را پشت سر می گذارد. این پژوهش تلاش دارد تا الگوهای مورد نظر عطار را در شیوة ساختارمند اثر در ارتباط دقیق لفظ و معنا، با به دست دادن شواهدی از متن ذکر کند؛ قوانینی که در چهار سطح کلی به صورت یک ش...

ظهور و گسترش ابزارهای الکترونیکی مربوط به گردآوری، ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های زبانی و همچنین موفقیت چشم‌گیر شبکه‌های واژگانی، نگارندگان را بر آن داشت که به طراحی شبکة واژگانی صفات زبان فارسی اقدام کنند. مقالة حاضر ضمن بیان تاریخچه و مبانی کلی شبکة واژگانی، چگونگی شکل‌گیری شبکة حاضر را شرح می‌دهد. از آنجا که قصد طراحی شبکة واژگانی صفات فارسی را داریم، به طبقه‌بندی معنایی مقولة صفت می‌پردازیم. ...

میان زبان و عوامل فرهنگی پیوندی نزدیک وجود دارد که با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، این پیوند شدید‌تر می‌گردد. زبان‌شناسان فرهنگی که به بررسی تأثیر و تأثرات زبان و فرهنگ بر یکدیگر می‌پردازند، معتقدند زبانی که بیشتر از همه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد؛ بنابراین نقش مترجم به‌عنوان عامل انتقال­دهندة فرهنگِ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت اس...

بررسی شبکة معنایی پسوند مکان­ساز «-گاه» با رویکردی شناختی   حدائق رضایی[1] عادل رفیعی[2] تاریخ دریافت: 27/9/91                                                                                                    تاریخ تصویب: 26/9/92                                                                                                                         چکیده یکی از پسوندهای مکان­ساز پر­بسامد...

براستی این چه رازی است که در آ ثار خیام، بابا طاهر، فردوسی، حافظ، شکسپیر، دیکنز، شاو، ولتر، مالارمه،لامارتین و هزاران هزار پرچمدار دنیای ادبیات در جهان نهفته است که این چنین مایه ابدیت آنها و جاودانگیپدیدآورندة آنها گشته است؟این چه نیروی قدرتمندی است که پیونددهنده قرون بوده و باعث می شود که یک اثر منقوش در سدة هفتمبا همان تازگی و طراوت مورد استقبال خوانندگان سدة بیستم نیز قرار بگیرد . نیرویی که...

  تقابل­های معنایی در اشعار اقبال لاهوری                                                                                  فیروز فاضلی* استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان                                                                                  هدی پژهان** دانشجوی دکتری ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان   چکیده تقابل معنایی یکی از لوازم و عناصر بنیادین در بررسی معناشناخت...

هدف از مقالة حاضر، تحلیل معنایی فعل گرفتن و به دست دادن تصویر روشنی از چندمعنایی این فعل در زبان فارسی است. داده‌های مورد بررسی برگرفته از فرهنگ بزرگ سخن و روش تحلیل بر اساس انگارة چندمعنایی اصول‌مند تایلر و ایونز است. بر این اساس، پس از استخراج معانی متمایز فعل گرفتن، طرحوارة معنی اصلی این فعل با استفاده از اصول پنج‌گانة انگارة مذکور ترسیم و سپس نحوة اشتقاق سایر معانی از این معنی بیان شده است....

یکی از بحث­ هایی که در زبان­شناسی شناختی مطرح می­ شود، چگونگی درک حوزه­ های انتزاعی است. حوزه­ های فیزیکی و عینی نظیر مکان به صورت مستقیم درک می­ شوند. در اثر تعاملات روزمــرة انسان با چنین حوزه­ هایی، طرحواره­ هایی (مفاهیمی) در ذهن انسان ساخته می­ شوند. انسان با ایجاد تناظر بین حوزه­ های انتزاعی و عینی، از این طرحواره­ های موجود در ذهـن که از حوزه­ های عینی حاصل شده­ اند، در درک حوزه­ های انتز...

کوهن مدعی است پارادایم های علمی رقیب در عین این که قیاس ناپذیر ند، با هم ناسازگارند. این مدعا این مسئله را ایجاد می کند که قیاس ناپذیری چگونه با تعارض جمع می شود؟ قیاس ناپذیری لازم می آورد که دو نظریة رقیب دارای شبکة معنایی و ساختار مقوله بندی متفاوتی باشند این راه را بر ناسازگاری و تعارض گزاره ها می بندد. در این نوشته با ارائة یک نظریة سمانتیکی و متمایز کردن دو نوع تعارض، تعارض گزاره ای و تعار...