ماهیت و واقع نمایی وجود ذهنی یکی از مهم­ترین مباحث فلسفی و معرفت شناختی به­شمار می­آید که رویکردهای مختلفی در این مقوله رقم خورده است. در این میان، برخی قول به شبح و عده­ای، قول به تطابق را پذیرفته­اند و کسانی که دو دیدگاه را بر نمی­تابند، رابطه اضافه­ بین عالم و معلوم را برتافته­اند. فخر­الدین رازی از آن دسته­ای است که قول اضافه را اختیار کرده و در کتاب­های مختلف خود به گونه­ای مضطرب، نظر خود ...

در فلسفۀ اسلامی مشهور است که دو نظریّۀ شبحِ محاکی و وجود ذهنی در مسألۀ رابطه صورتِ ذهنی با واقعیّتِ خارجی، رقیب یکدیگرند. اگرچه اوّلی (نظریه شبح محاکی) براساسِ برخی عباراتِ طرفدارانِ آن ادّعا می‌کند صورتِ ذهنی با واقعیّتِ خارجی اینهمانی ندارد و بلکه تباین دارد، امّا بنابر برخی عباراتِ دیگر، ادّعای اینهمانی را می‌پذیرد. از سویی، دوّمی (نظریه وجود ذهنی) مدّعی است میانِ صورت ذهنی با واقعیت خارجی اینهمانیِ ماهوی است. ...

در این پایان نامه مدل انرژی تاریک شبح را برای انبساط شتابدار کیهان بررسی می کنیم. پارامترهای معادله حالت وکندشوندگی را برای مدل انرژی تاریک شبح وشبح اصلاح شده در کیهان شناسی استاندارد با گرانش انیشتینی در جهان غیر تخت در حضور برهم کنش با ماده تاریک استخراج می کنیم. بین مدل انرژی تاریک شبح وگازچاپلین و مدل انرژی تاریک شبح اصلاح شده و مدلهای میدان اسکالر تناظر برقرار می کنیم. سپس میدان اسکالر وپ...

 ماهیت و واقع‌نمایی وجود ذهنی یکی از مهم­ترین مباحث فلسفی و معرفت‌شناختی به­شمار می­آید که رویکردهای مختلفی در این مقوله رقم خورده است. در این میان، برخی قول به شبح و عده­ای، قول به تطابق را پذیرفته­اند و کسانی که دو دیدگاه را بر‌نمی­تابند، رابطه اضافه­ بین عالم و معلوم را برتافته­اند. فخر­الدین رازی از آن دسته­ای است که قول اضافه را اختیار کرده‌ و در کتاب­های مختلف خود به‌گونه­ای مضطرب، نظر خو...

مسئله تطابق ذهن و عین نه تنها حکمای اسلامی را به خود مشغول ساخته، بلکه در میان فلاسفه غرب نیز معرکه آراء بوده است. از جمله نظریاتی که ذیل این بحث مطرح شده، نظریه وجود ذهنی بین فلاسفه متأخر و نظریه شبح در بین متکلمان است . طرح این نظریه، ثمره پرسش هایی است که متکلمان در ارتباط با چگونگی وجود ماهیات اشیا در ذهن مطرح میساختند. کنجکاوی متکلمان دراین زمینه، سبب پیدایش نظریه اضافه و نظریه شبح در بین ...

از نظریه ی علم حصولی که معتقد است هنگام علم به اشیاء صورتی از آنها در نزد ذهن حاضر می شود دو قسم تفسیر ارائه شده است که با عناوین نظریه ی شبح و عینیت ماهوی شناخته می شود. بر نظریه ی عینیت ماهوی، اشکالاتی معنون به وجود ذهنی وارد شده است. علی رغم اینکه ملاصدرا معتقد است اشکالات وجود ذهنی صرفاً نظریه ی عینیت ماهوی را نشان گرفته است اما شیخ اشراق لااقل اشکال «کلی بودن جزئی» را وارد بر اصل نظریه ی عل...

مسئله حکایت گری معلومات ذهنی از جهان خارجی و کیفیت آن، از موضوعات اساسی در فلسفه اسلامی به شمار می رود. یکی از نظریه هایی که در باب این حکایت گری بیان شده، نظریه شبح نام دارد، که بر اساس آن تنها شبح و تصویری از شیء خارجی به ذهن می آید. این نظریه در میان حکمای طراز اول اسلامی طرفداری نداشته و توسط ملاصدرا و شارحان او مورد نقد قرار گرفته است. مدعای نگارندگان در این نوشتار این است که صرف نظر از مس...

مسأله­ی شناخت و میزان معرفت انسان به اشیاء از مسائل مهم تاریخ تفکر و فلسفه است. از جمله فلاسفه­ای که به مبحث شناخت و میزان معرفت بشر پرداخته­اند، حکیم ملاعبدالرزاق لاهیجی (م 1072 ه.ق) و جان لاک (1704-1632 م) هستند. محقق لاهیجی معتقد به نظریه­ای است که در فلسفه­ی اسلامی از آن به «شبح محاکی» یاد می­کنند. وی در کتاب شوارق الإلهام بیان می­کند که ما در هنگام علم به اشیاء به ذات و حقیقت آن­ها دست نمی...

مسألۀ شناخت و میزان معرفت انسان به اشیاء از مسائل مهم تاریخ تفکر و فلسفه است. از جـمله فلاسفه­ای که به مبحث شناخت و میزان معرفت بشر پرداخته­اند، حکیم ملاعبدالرزاق لاهیجی (م 1072 ه.ق) و جان لاک (1704-1632 م) هستند. محقق لاهیجی معتقد به نظریه­ای است که در فلسفۀ اسلامی از آن به «شبح محاکی» یاد می­کنند. وی در کتاب شوارق الإلهام بیان می­کند که ما در هنگام علم به اشیـاء به ذات و حقیـقت آن­ها...

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ­گویی به پرسش: «رابطۀ میان علم و نظریۀ شبح به خوانشِ ملاصدرا چیست؟» شکل گرفت؛ با نگاهی به شبکه واژگانی ملاصدرا و رویکرد وجودی خاص او، می­توان تحلیلِ خوانشِ او از نظریۀ شبح را در مراحل زیر خلاصه نمود: 1. بیان مفاد نظریۀ شبح و نفی هرگونه تطابق میان وجود خارجی و شبح ذهنی، پذیرش اثر وجودیِ شبح و معرفی شبح به عنوان علت معدۀ حصول علم با نگاه وجودی خاص خود. 2. بیان مفیدِ علم بودن شب...