اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعه شناسی زبان و مردم شناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفه ها و رابطه آن با برنامه ریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامه ریزی زبان لازم و مفید است. به همین دلیل، ابتدا مؤلفه های تشکیل دهنده فرهنگ زبانی مورد ...

زبان به عنوان ابزار برقراری ارتباط امکانات مختلفی را در اختیار سخنگویان قرار می دهد: از عبارات کاملاً بدیع و خلاق گرفته تا عبارات کاملاً از پیش ساخته شده و آماده. نسبت بسیار قابل توجهی از زبان روزمره ی سخنگویان را فرمول واره ها تشکیل می دهند. زبان فرمول واره ای توالی ای پیوسته و یا گسسته از واژه ها و یا دیگر عناصر زبانی که آماده و از پیش ساخته شده هستند: یعنی به طور یک جا در حافظه ذخیره هستند و د...

 در رویکردهایِ ادارکی به انطباقِ واجیِ وام­واژه­ها، انطباقِ واجی، نوعی همگونی ادراکی است که هنگامِ درک شنیداری گفتار روی می­دهد. بر اساس این رویکرد، آواها و ساخت­های آواییِ غیربومی، به نزدیک­ترین آواها و ساخت­های آوایی در زبان وام­گیرنده نگاشته می­شوند. پژوهش حاضر، میزانِ شباهت واکه­ های انگلیسی با واکه­ هایِ معادلِ احتمالی ­شان در زبان فارسی را در چارچوب نظریة همگونی ادراکی بررسی می‌کند. در این پژوهش، ...

در ایران باستان زن مقام ارجمندی را دارا بوده و در تمام شئون زندگی با مرد برابری می کرده است. از نظر ریشه شناختی واژۀ زن از ریشه zan به معنی زایش و زائیدن که در زبان پهلوی به صورت zan و nārīg، در زبان سغدی wa/əδو در زبان فارسی باستان wadūیا wad و در زبان اوستایی Vantav و در زبان سنسکریت به شکل Vadhu به کار رفته است. منزلت و جایگاه والای زن در همه ادوار نمودی از اقتدار بانوان همراه با القاب و عنو...

قیاس از جمله مبانی استدلال در مباحث لغوی و دستوری است که نشان دهنده شیوهبه کار بردن شکل درست زبان به وسیله کسانی است که زبان شان در اوج اصالت و فصاحتقرار دارد و در ادامه پیروی از آن ها در موارد مشابه را برای دیگران فراهم می آورد . حال اگراوج فصاحت را در شعر بدانیم با توجه به این که شعرا اجازه خروج از زبان رسمی را به هنگامضرورت دارند سؤال اساسی این است که؛ آیا در فرایند قیاس استناد بر شعر جایز ا...

قرآن، محور همه ارزشهای اسلامی بود و امت اسلامی، ناگزیر برای راهیابی به کمال و رفع کاستیهای فردی و اجتماعی خود، رو به سوی این کتاب آسمانی داشت و برای فهم معارف بلند آن و درک رمز و رازهای آن به تکاپوی پرداخت . این تکاپو به تنظیم و تدوین مسائلی انجامید که "علوم قرآن" نامیده شد. علوم قرآن به مقوله هایی اطلاق گردید که به شکلی در فهم و تفسیر قرآن تاثیر داشت و به عنوان مقدمه قرآن شناسی و قرآن فهمی بای...

قیاس از جمله مبانی استدلال در مباحث لغوی و دستوری است که نشان دهنده شیوهبه کار بردن شکل درست زبان به وسیله کسانی است که زبان شان در اوج اصالت و فصاحتقرار دارد و در ادامه پیروی از آن ها در موارد مشابه را برای دیگران فراهم می آورد . حال اگراوج فصاحت را در شعر بدانیم با توجه به این که شعرا اجازه خروج از زبان رسمی را به هنگامضرورت دارند سؤال اساسی این است که؛ آیا در فرایند قیاس استناد بر شعر جایز ا...

پارسی باستان و اوستایی دو زبان خواهر از مجموعه زبان های ایرانی باستان اند که آثاری از آن ها به دست ما رسیده است. ویژگی برجستهء این زبان ها تصریفی بودن آن هاست، بدین معنی که نقش دستوری آن دسته از اجزای زبان که تحت مقولهء "نام " طبقه بندی می شوند، از طریق حالت های هشتگانهء صرفی تعیین می شود. حالت های صرفی هر یک دارای مفاهیم و عملکردهای متنوعی اند که بدون آگاهی از آنان، دری زبان امکان پذیر نخ...

رابطهء بین فاعل، مفعول و متمم، بر اساس خاصیت ترکیب پذیری فعل، و عدم وجود چنین رابطه ای (عدم وجود مفعول یا متمم) باعث می شود که افعال در زبان فارسی به دو گروه معلوم و مجهول تقسیم شوند. در زبان فارسی، افعال معلوم افعالی اند، با خاصیت ترکیب پذیری، باعث به وجود آمدن مفعول یا متمم در جمله می شوند. برعکس افعال معلوم، افعال مجهول به علت ماهیت ترکیب پذیری شان، نمی توانند دارای مفعول باشند. در زبان...