محور تاریخی شهر بم، مجموعة موسوم به «ارگ بم» است که در جبهة شمال شرقی شهر واقع شده است. علی‌رغم پژوهش‌های متعدد و متنوعی که تاکنون در حوزه‌های باستان‌شناسی و معماری و در ارتباط با ساختار و سیمای این شهر در سده‌های نخستین دوران اسلامی انجام گرفته است، هنوز هم پرسش­های مهم و کلیدی وجود دارند که به آنها پاسخ­های مناسب و متقنی داده نشده است. در پژوهش حاضر که، براساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی و، بر...

با ورود اسلام به سرزمین‌های ایران، تغییراتی در ساختار کالبدی شهرهای دوره قبل، یعنی ساسانی، صورت گرفت. ویژگی عمومی شهرهای این دوره، اهمیت ربض و توسعه‌یافتن این بخش است. به رغم وجود گزارش‌های جغرافیانگاران مسلمان و شناختی عمومی که از ساختار شهر‌های نخستین و عناصر شکل‌دهنده آن‌ها به‌دست داده شده است از سیمای برخی از شهرهای تاریخی ایران اطلاعات جامعی در دست نیست؛ یکی از مهم‌ترین این شهرها، یزد است؛...

تلاش برای دستیابی به امنیت به‎عنوان یکی از مهم ترین نیازهای انسان در طول تاریخ، با انواع وسایل دفاعی صورت می پذیرفت. اقدامات دفاعی که به منظور تضمین استقلال، حفظ تمامیت و امنیت ارضی و حراست از مردم خود در مقابل هرگونه تهاجم دشمن صورت می گیرد، به دو صورت نظامی و غیرنظامی است که امروزه به ترتیب دفاع عامل و دفاع غیرعامل نامیده می شود. اقدامات دفاع غیرعامل که در تأمین امنیت شهرها امری مهم محسوب می ...

با ورود اسلام به سرزمین های ایران، تغییراتی در ساختار کالبدی شهرهای دوره قبل، یعنی ساسانی، صورت گرفت. ویژگی عمومی شهرهای این دوره، اهمیت ربض و توسعه یافتن این بخش است. به رغم وجود گزارش های جغرافیانگاران مسلمان و شناختی عمومی که از ساختار شهر های نخستین و عناصر شکل دهنده آن ها به دست داده شده است از سیمای برخی از شهرهای تاریخی ایران اطلاعات جامعی در دست نیست؛ یکی از مهم ترین این شهرها، یزد است؛...

شهرهای ایرانی مقارن ورود اسلام به ایران متشکل از سه بخش قهندز ،شارستان و ربض بوده است . که در دوره ی اسلامی و پس از تشکیل حکومت های مستقل در ایران قهندز اهمیت خود را از دست داد؛ در حالی که شارستان و بویژه ربض که دارای ظرفیت های بالقوه ای برای ایجاد فضاهای جدید بود مورد توجه همگان واقع شدند. مطالعه بر روی این شهرها سبب شناسائی فضا هائی گردیده است که با توجه به کارکردهایشان به چهار گروه فرهنگی – ...

    شهر تاریخی زاهدان کهنه در 20 کیلومتری جنوب شرقی زابل و در شمال حوزه­ی زهک سیستان واقع شده است. این شهر از پنج بخش مجزا به نام­های قلعه، ارگ اول یا ارگ زبرین، ارگ دوم یا ارگ فرودین، شارستان و ربض تشکیل شده است. شهر تاریخی زاهدان کهنه به روزگار حیات و آبادانی، یکی از بزرگترین شهرهای ایران به شمار می­رفت و در طول سده­های 5 تا 9 هجری قمری مرکزیت سیستان را بر عهده داشته است. از وسعت این شهر مهم ...

در محور تاریخی و بافت کهن شهر یزد، آثاری وجود دارند که کم تر شناخته شده است. پاره ای، باوجود ثبت در فهرست آثار ملی، مطالعه ی درخور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. یکی از این آثار، مسجدی است که پیش تَر با نام های «خانی ها» و «آقایی ها» معروف بوده و هم اینک، نام آن «شیخی ها» است. این اثر، در محله ی «وقت و ساعت» واقع شده است؛ باوجود این که، شهر یزد توسط معماران و پژوهشگران مهمی بازدی...

شهر میبد همچون سایر شهرهای باستانی ایران دارای نظام شهرسازی ساسانی براساس کهن الگوی کهندژ، شارستان و بیرونه می‌باشد. کشتخوان‌ها، خارج از حصار شارستان، در میان آبادی‌ها (بیرونه‌ها) شکل گرفته‌اند و از همان آغاز با حیات شهر ارتباط تنگاتنگی داشته‌اند و در این میان کشاورزی و دامداری به­عنوان اصلی ترین شیوه معیشت ساکنان در شکل‌گیری باغ شهر میبد نقش مهمی را ایفا می‌نمود به گونه­ای که با گسترش شهر و شک...

چکیده در ایران شهرنشینی و شهرسازی از دوره ی حکومت ایلام آغاز شده و سپس با تشکیل دولت ماد شهر از ساختاری منسجم تر برخوردار می شود. در دوره ی ماد شهرها بیشتر متأثر از ضابطه ی دفاعی بودند اما با روی کار آمدن امپراطوری هخامنشی، شهرها از حالت دفاعی درآمده و بیشتر به صورت شهرهای بازرگانی ظاهر می شوند، گستردگی و وسعت شاهنشاهی هخامنشی راه ها و شهرهای ارتباطی بسیاری را طلب می کرد به همین دلیل بیشتر ...

جی باستان در شمال زاینده رود و در شرق اصفهان در پهنه ای وسیع گسترده شده، و نشانه های فراوانی از ساختار زیستی اصفهان پیش از اسلام را در خود دارد. جابجایی هستۀ شهر از جی به یهودیه، اندک اندک تصویر شهرستان کهن را از خاطر جمعی زدود و از آن پس یگانه سند مدنیت باستانی این شهر، مهجور و محقر در حاشیۀ شرقی به حیات خود ادامه داد. شکوه تمدن صفوی و عظمت آثار تاریخی بازماندۀ این خاندان در اصفهان بخش اصلی تو...