با گسترش جنبش موسوم به جنبش وهّابی در جزیرةالعرب، سایر مسلمانان جهان اسلام به این جنبش واکنش نشان دادند و آراء محمد بن عبد الوهاب در بین مسلمانان، مخالفان و موافقانی جدی یافت. به‌نظر می­رسد خبر پیدایش این جنبش در همان سال‌های آغازینِ شکل‌گیری، به گوش مسلمانان شبه‌قاره هند هم رسیده بود. با ورود اندیشه‌های محمد بن عبد الوهاب به شبه قاره، برخی از مسلمانان هندی «وهابی» خوانده شدند؛ ولی معنای این اصطل...

غرب و مفاهیم و اندیشه های مرتبط با آن مثل لیبرالیسم، مدرنیته، دموکراسی، سرمایه داری، سکولاریسم، تکنولوژی، توسعه و غیره موضوع هایی است که برای کشورهای غیر غربی مسئله ساز شده است. برخی افراد در توصیف لیبرالیسم، به عنوان اصلی ترین و مهم ترین اندیشه در دوران معاصر، تعبیر «نظریه مدرن تمدن غرب» را به کار می برند. اندیشه لیبرالیسم و برخی جلوه های غرب و تمدن آن به کشورهای دیگر، از جمله ایران، به صورت ...

یکی از آثار ارزشمند در حوزۀ تشیع در هند، اثری است تحت عنوان آیینۀ حق­‌نما تألیف نجف‌­علی فیض‌­آبادی. آیینه به انگیزۀ پاسخگوئی به اظهارات آقا احمد بهبهانی در کتاب مرآت­الاحوال جهان­‌نما و در رسالۀ تنبیه‌الغافلین به رشتۀ تحریر در آمد. در این دو اثر و عمدتاً در مرآت­‌الاحوال، آقا احمد شبهاتی را در بارۀ توان علمی و قدرت اجتهاد سید دلدارعلی نصیرآبادی، تنها...

این مقاله در صدد است تا دریافت جلال آل احمد از معنا و مفهوم «غرب و غرب زدگی»، تلقی او از علل و ریشه های پدیدار تاریخی غرب زدگی و نیز فهم وی از سنت و دلایل ضرورت بازگشت به سنت را، که نقشی اساسی در شکل گیری فضای ذهنی (پارادایم) تفکر اجتماعی ما ایرانیان در دورة معاصر ایفا کرده اند، به خصوص در قیاس با بصیرت های بنیادین متفکر معاصر، سید احمد فردید، مورد نقد و بررسی قرار دهد. پارادایمی که پس از گذشت ...

سید احمد فردید نخستین اندیشمند ایرانی است که با تفکر مارتین هایدگر، متفکر بزرگ دوران ما، عمیقاً آشنایی یافت و کوشید مفاهیم، دیدگاه ها و بصیرت های اساسی تفکر وی را به جامعه ایرانی معرفی کند و از این رهگذر بر فرهنگ و فضای فکری جامعه ما تأثیری ژرف به جای گذاشت. با این وصف، در جامعه ما چالش ها و منازعات نظری بسیار فراوانی حول و حوش شخصیت فردید و نحوه ارزش گذاری تفکر او وجود دارد. دامنه این منازعات ا...

کمپانی هند شرقی انگلیس، که به انگیزه تجارت با هند وارد این سرزمین شده بود، با کوتاه کردن دست رقبای اروپایی خود از صحنه تجاری هندوستان، به تدریج به عرصه سیاسی گام نهاد و با بسط دامنه نفوذ خود، زمام امور این کشور را به دست گرفت. از دست رفتن استقلال برای همه هندیان دردی بزرگ بود، اما درد استعمار برای مسلمانان - که قرن‏ها طبقه مسلط و حاکم این سرزمین به شمار می‏آمدند - جان‏کاه می‏نمود، زیرا علاوه بر...

سید محمد بن فلاح بن هبه الله ( د 870 ق) از شاگردان شیخ احمد بن فهد حلی (د 841 ق) بود که نهضتی را در مناطق جنوب شرقی عراق و خوزستان رهبری کرد، و حکومت مستقل شیعه مذهب مشعشعیان را تشکیل داد. در حوزة مطالعاتی که درباره مشعشعیان صورت گرفته، دیدگاهها و اندیشه های سید محمد بن فلاح از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این نوشتار بررسی آموزة مهدویت در اندیشه های رهبر مشعشعیان است، موردی که چون و چراهای بس...

مسئلۀ «خویشتن» و کیستی «ما» در برابر دیگری غرب یکی از مباحث عمدۀ مورد توجه روشنفکران ایران معاصر بوده است. با رجوع به آثار روشنفکرانی که در زمینةاین حوزۀ موضوعی قلم زده‌اند، مشخص می‌شود که آنان با دیدگاه‌های گوناگونی که هر کدام از «سنتِ» فکری خاصی نشأت گرفته است، دربارة «خویشتنِ ایرانی» به بحث نشسته‌اند. هدف این مقاله، واکاوی مفهوم «خویشتن» از دیدگاه «سنتِ» فکری ملی‌گراست که به‌طور خاص در آرای دو ...

کتاب " آسیادربرابرغرب" از نظرگاهی آغاز می شود که پیش از آن درک نشده بود و آن مفهوم بنیادی ‪“غربزدگی‪” چونان ‪نیهیلیسم مضاعف"‪ یا "توهم مضاعف" ‪ است؛ البته پیش از این کتاب متون منتشرشده دیگری بر بنیاد غربزدگی آشکارا بیان شده یا نهان در متن منتشر شده بود. یکی کتاب فخرالدین شادمان با نام "تسخیر تمدن فرنگی" که در سال 1326 منتشر شد و دوم کتاب مشهور غربزدگی که نخست...