چکیده دانش نحو یا همان دستور زبان عربی در سیر تحول و پیشرفت خود، راهی بس طولانی را پشت سر نهاده تا از پس روزگاران کهن ، با تلاش زبان شناسان و دانشمندان بسیار به گونه مدون و امروزین خود به دست ما رسیده است . مهم ترین انگیزه پیدایش و البته تکامل آن را باید پس از ظهوراسلام و در دهه های نخستین قدرت گرفتن و به حکومت رسیدن مسلمانان جست و جو کرد. آن گاه که عرب های مسلمان با افزودن بر گستره ی ن...

در هر زبانی، تدوین قواعد زبان پس از گفتار ، امری اجتناب ناپذیر شد و زبان عربی نیز از این قاعده مستثنی نبود. پس از پایگذاری علم نحو ، اندیشمندان بسیاری به تکمیل، توضیح و تألیف در این زمینه اقدام کردند از جمله سیبویه کتابی در مسایل نحو نوشت .  به دلیل اهمیت این کتاب دستور نویسان و اندیشمندان بسیاری از جمله ابو سعید سیرافی - نحوی برجستة سدة 4 ق – به شرح آن پرداختند. وی علاوه برتوضیح و تفسیر گستردة...

خلاصه پایان نامه به فارسی خدواند متعال قرآن کریم را در مدت 23 سال بر قلب نازنین رسول خدا (ص) نازل کرد. این کلام نورانی نه تنها راهنمای انسانها و شفای سینه ها می باشد بلکه بیان کننده تمام علوم نیز می باشد. یکی از علومی که پایه و اساسش را به وسیله قرآن مستحکم نمود علم نحو می باشد. از آنجایی که موضوع علم نحو محافظت نمودن آخر کلمات می باشد تا اینکه خللی در معنای کلام پیدا نشود بدین خاطر لحن وغلط خ...

چکیده کتاب آسمانی قرآن از دیرباز مورد توجّه اندیشمندان مسلمان و حتّی غیر مسلمان بوده است و صاحب نظران در مورد جنبه های گوناگون این معجزه الهی بحث و بررسی نموده اند و نظرات مختلفی را بیان داشته اند. یکی از این جنبه ها که پژوهشگران علوم قرآنی بدان پرداخته اند، بحث درباره اعراب واژه ها و عبارت های قرآنی است که در پاره ای از این موارد، بین علما اختلاف دیدگاه وجود دارد که از آن ها با عنوان «مشکل اع...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان‌شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف‌ترین و معتبرترین کتاب‌ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به‌ذات همان است که امروزیان از...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف ترین و معتبرترین کتاب ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به ذات همان است که امروزیان از...

عنوان این رساله "سهم دانشمندانی ایرانی و مسلمان در تدوین زبانشناسی" است . هدف این مجموعه، معرفی شماری از زبانشناسان ایران و مسلمان و بررسی آرا و دیدگاهها و سهم آنان در این علم می باشد. ابتدا به سابقه فرهنگی و تمدن ایرانی در دوره قبل از اسلام اشاره می شود. با ظهوذ اسلام و تشویق و ترغیب مسلمانان به کسب علم، که لزوم فراگیری و تسلط بر زبان عربی را ایجاب می کرد، دوره دیگری رقم خورد، که دوره اسلامی ش...

قواعد زبان عربی تا قرن دوم هجری از یک انسجام و انضباط بهره نمی برد و از نضج و بلوغ کاملی برخوردار نبود تا اینکه دانشمندانی چون ابن جنّی‘حمّادبن سلمه‘خلیل بن احمد فراهیدی وسیبویه آمدند و به آن سرو سامان بخشیدند.به جرآت می توان گفت که تا از پیش سیبویه کسی نبود که قواعد زبان عربی را مورد بررسی قرار داده و آن را در چهارچوب معینی به شکل جامع و کامل بیان کند و درآن دسته بندی و ترتیب منظمی ایجاد نماید.د...

در این مقاله فصل اول الکتاب، اثر سیبویه، در مطالعة دانش زبان بررسی می شود. در این بررسی، نخست ترجمة فارسی این فصل ارائه می شود. پس از آن، برخی از مطالب این فصل، با تمرکز بر اصطلاح های به کار رفته در متن اثر و با بهره گیری از ابزارهای نظری زبان شناسی معاصر، به روش تجزیه و تحلیل مفهومی شرح داده می شود. در این پژوهش، مقایسه ای میان مفاهیم این فصل از الکتاب و مفاهیم دستور نقش گرای نظام مند هلیدی ان...

چکیده در این رساله، گزیده ای از سه اثر تاریخی شامل: احصاءالعلوم ابونصر فارابی، دانشنامه علایی ابن سینا، و الکتاب سیبویه مورد تجزیه وتحلیل مفهومی قرار می گیرد. بخش های برگزیده از این آثار به ترتیب عبارت اند از: فصل های اول و دوم از احصاءالعلوم، مبحث دانش لفظ مفرد از منطق دانشنامه علایی، و شش فصل نخست از الکتاب. در این پژوهش، بررسی سیر تحوّل مطالعه زبان در این آثارِ تاریخی مورد نظر نیست، بلکه هدف ...