طبق «نظریه اول گذار جمعیتی» که تحولات حجم، رشد و ساختار سنی جمعیت جوامع را تبیین می‌کند، در ایران این گذار به مرحله سوم یعنی کاهش توأم نرخ باروری و نرخ مرگ‌و‌میر رسیده و ساختار سنی جمعیت در مرحله میانسالی قرار گرفته است. در چنین شرایطی، با رسیدن سهم جمعیت مولّد یا بالقوه فعال از نظر اقتصادی (سهم جمعیت 15 تا 64 ساله) به میزان‌های حداکثری خود یعنی حدود 70 درصد کل جمعیت کشور، «پنجره فرصت جمعیتی» در...

تأثیر تغییرات ساختار جمعیت در پیامدهای اقتصادی و اجتماعی زمینه را برای مطالعه ی پیوند بین جمعیت و توسعه فراهم ساخته است. بسیاری از تحقیقات جمعیت شناختی بر تعیین پذیری تغییرات جمعیت از ساختار اقتصادی و اجتماعی تأکید داشته و این امر همواره با ظهور حوزه های جدید پژوهشی توسعه یافته است. مطالعه ی تأثیر ساختار جمعیت در پیامدهای اقتصادی و اجتماعی به سبب اهمیت آن در سیاست گذاری های کلان اجتماعی و اقتصا...

در بیشتر جوامع انسانی، جنسیت، که در بردارنده ویژگی‏های فرهنگی و اجتماعی جنس است، پایه توزیع نابرابر امکانات، موقعیت‏ها، فرصت‏ها و پاداش‏ها قرار می‏گیرد. مسأله مورد بررسی در اینجا نقش گذار جمعیتی در نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی است. از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم و همچنین، نظریات چافتز، بوردیو و دایسون به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. برای آزمون تجربی مدعای پژوهش با استفاده از مدل ساز...

در حال حاضر میزان باروری کل در 22 استان از 31 استان ایران از جمله استان زنجان کمتر از دو فرزند است. هم چنین این مسئله مدتی است که موضوع بحث و اختلاف نظر سیاست گذاران است و همایش ها و جلسات مختلفی در این زمینه برگزار می شود. بر اساس سرشماری سال 1385، میزان باروری کل کشور 1/9 فرزند برای هر مادر بوده است که زیر سطح جانشینی است. بنابراین مطالعه عوامل موثر بر باروری زیر سطح جانشینی می تواند راه گشای...

در مرحله پساگذار، کاهش باروری تدریجاً نرخ رشد جمعیت در سن کار را کاهش می­دهد، کاهش یا حتی ثبات طول دوره کار می­تواند برای اقتصادها نامطلوب باشد. بنابراین، شناسایی عوامل تعیین­کننده ورود و خروج و طول دوره کار می‎تواند به دور کردن اقتصادهای در حال گذار به اقتصاد سالخورده از این شرایط نامطلوب کمک کند. لذا، هدف این پژوهش، ارائه تصویری از شرایط و وضعیت ورود و خروج نیروی کار از بازار و شناسایی ...

در سده ‏های نخستین تاریخ اسلام، کشورهای اسلامی جزو پیشروترین سرزمین های آن روزگاران بودند، این در حالی است که رفته رفته، عوامل متعددی باعث شد تا سرزمین های اسلامی راه توسعه را کندتر طی نمایند. این عوامل را می‏توان از زوایای مختلفی بررسی کرد و نیز شایسته است برای رهایی از وضعیت موجود این عوامل به دقت بررسی و معضلات ناشی از آنها برطرف شود. بنا بر این بررسی تحولات جمعیتی این کشورها نه تنها به لحاظ...

باروری زیر سطح جانشینی (حدود 2/1 فرزند) از سال 1385 تاکنون در ایران نگرانی هایی را ایجاد کرده است. باروری زیر سطح جانشینی معرف افزایش رفتار تک فرزندی است. بر این اساس سؤال تحقیق حاضر، این است که تفسیر و برداشت زنان و مردان شهر تهران از دلایل و انگیزه های تک فرزندی چیست و چه شرایط و عواملی زمینه ساز این تصمیم هستند. برای پاسخ به این سؤال ها، تعداد 14 مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته با نمونه گیری ه...

مساله مورد تبیین نقش گذار جمعیتی در تغییرات جامعه شناختی خانواده بود. آیا ساختار خانواده در مراحل مختلف گذار جمعیتی متفاوت است؟ از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شد. برای آزمون تجربی پژوهش از داده های ثانویه پیمایش جهانی ارزش ها و صندوق جمعیت سازمان ملل برای 50 کشور استفاده شد. نتایج نشان داد که ساختار خانواده در کشورها بر اساس مراحل گذار جمعیتی متفاوت است. کشوره...