مواضع نظری و عملی گروه‌های سلفی در پی دگرگونی شرایط تاریخی– اجتماعی و الزامات سیاسی، در معرض تحول و تغییر بوده است. جنبش سلفیه به‌عنوان یکی از حرکت‌های تاثیرگذار در جهان اسلام طی صد سال اخیر، محرک و موجد جنبش‌های سیاسی و اجتماعی در کشورهای اسلامی بوده است. تعارضات در نظریه و عمل سلفی‌گری خود موجب تقابل میان اعضای گروه‌های سلفی در جهان اهل سنت شده است که شعبات مختلف جنبش‌های سلفی اخوانی و وهابی،...

در زمینه‌ی مطالعات بنیادگرایی، دو گونه تحلیل‌ رایج است. دسته‌ی نخست، که عمدتاً متاثر از روش‌شناسی مطالعات ژئوپلتیک و روابط بین‌الملل‌ است، تمایل دارد علت تفوق گروه‌های جهادی را در تلاش‌های ضدانقلاب برای مهندسی خیزش مردمی بجوید. دسته‌ی دوم که بیشتر در فضای آکادمی اروپا غالب است عموماً بنیادگرایی را به‌مثابه‌ی یک فرم تحلیل می‌کند و کمتر به تحولات محتوایی این عرصه توجه دارد. در هر دو شکل تحلیل، داعش...

این نوشتار به جریان شناسی سلفی گری اختصاص دارد. به منظور انجام این مهم، ابتدا ریشه ها و زمینه های تقسیم بندی سلفیان بررسی شده؛ سپس به تقسیم بندی جریان های مرکزی سلفی پرداخته خواهد شد. در بخش نخست، منشأ انشعاب و تقسیم سلفیان در سه حوزه سیاست، عقاید و روش شناسایی و به صورت مجزا بررسی می شود. در بخش دوم نیز، جریان های سلفی در چهار گروه اصلی: تکفیری، جهادی، تبلیغی و سیاسی شناسایی و تقسیم بندی و هر ...

سلفیت به‌صورت یک جریان فکری و مذهبی و با رویکردی انتقادی در پهنه جهان اسلام شکل گرفت، اما پس از مدتی از نظر فکری و ایدئولوژیک دچار چنددستگی شد.گروهی از سلفی‌ها تحت تأثیر افکار و عقاید اشخاصی چون سید قطب، به سلفیت جهادی روی‌آورند. جریان سلفی جهادی گونه‌ای از سلفی‌ها هستند که ضمن اعتقاد به لزوم پیروی از اصول اسلام، تأکید ویژه‌ای بر جهاد به‌عنوان یکی از ارکان دین اسلام دارند. سلفی‌های جهادی فقط پی...

منطقه خاورمیانه طی یک قرن گذشته همواره با انواع بحران‌ها و نزاع‌های فراگیر مواجه بوده است. در خارومیانه جدید یعنی در سال‌های بعد از 2011 در نتیجه خلاء‌های به وجود آمده گروه‌های سلفی جهادی در منطقه رشد پیدا کردند و مخوف‌ترین آن‌ها در قالب خلافت خودخوانده داعش پدیدار شد. در وضعیت پس از ظهور داعش، روندی از تقابل‌ها در خارومیانه شکل گرفت و آینده منطقه به عنوان مساله‌ای مهم مطرح شد. در همین راستا، د...

نگاهی به تاریخ کردستان نشان می­دهد که سرزمین کردها در هر چهار پارچه کردستان (ایران، عراق، سوریه و ترکیه) محل زندگی فرقه­های مختلف دینی همچون اهل سنت، شیعه، یارسان، یزیدی، شبک، بهایی و طریقت‌های قادریه و نقشبندیه و پیروان دیگر ادیان الهی همچون مسیحیت و یهودیت و همچنین پیروان آئین زردتشتی بوده است. چنین تنوعی به لحاظ عقیدتی بخشی از تاریخ کردستان بخصوص باشور کردستان (کردستان عراق) بوده است. علیرغم...

چکیده از سال 2010 تا کنون سازمان موسوم به دولت اسلامی تبدیل به قویترین گروه تروریستی در خاورمیانه گشته و تهدیدات جدی متوجه امنیت منطقه نموده است. این مقاله به بررسی چگونگی تشکیل و تطور این سازمان از زمان تشکیل آن در سال 2003 و نیز عوامل درون سازمانی موثر بر پیشرفت و گسترش آن در سطح منطقه می پردازد. این مقاله تلاش می کند تا نشان دهد که شکل گیری و تکامل سازمان مدیون تعامل عوامل گوناگونی نظیر رشد ...

گرایش‌های اسلام سلفی از جاوه تا آفریقا و از مشرق اسلامی تا مغرب عربی، گسترده شده‌اند؛ مغرب‌زمین نیز از حضور و تأثیرها (و گاه آسیب) سلفی‌گرایی، بی‌نصیب نبوده‌است؛ در جامعه فرانسه نیز، حضور اندیشه‌ها و نمادهای ظاهری اسلام سلفی و هنجارهای پوششی زنان و مردان مسلمان هوادار و معتقد به آموزه‌های سلفی، کم ‌‌و بیش، مشهود است. مقاله حاضر، ضمن مروری بر تبارشناسی جریان‌های سلفی، به بررسی زمینه‌ها و علل رشد...

مهم‌ترین گروه سلفی- جهادی که در غرب آفریقا تأثیر گذاشته، بوکوحرام است. این گروه، به دنبال شورشی بزرگ درسال 2009 به شهرت رسید. ایدئولوژی بوکوحرام، سلفی - جهادی است و معتقدند باید اسلام را از تغییرات بیرونی که بر آن وارد شده پاک کرد. این گفتمان در غرب آفریقا در صدد است تا هویت سلفی را ایجاد کند که در واکنش به گفتمان‌های دیگر با تأکید بر نشانه ها تفاوت‌ها را بپوشاند. هر یک از این نشانه‌ها در مفصل‌...

در نگاهی کلی به نظرمی رسد جنبش اسلام گرایی در اردن، ماهیتی واحد ندارد و چند جریان مهم شامل اخوان المسلمین، سلفی گرایی در دو رویکرد سنتی و جهادی / تکفیری و جریانی کوچک از نوگرایان عمل گرا و میانه رو، مانند حزب الوسط را دربرمی گیرد. «واکاوی ژرف تر جنبش اسلام گرایی در اردن، تلاش برای بازشناسی جریان های سیاسی اسلام گرا در این کشور، آرایش آنها در صحنه سیاسی و چالش های فکری درونی و مواضع آنها نسبت به...