دیدگاه‏های امام علی‏علیه السلام در باب فلسفه تاریخ، تفسیر روشنی از مفاهیم قرآنی است. در سخنان آن امام، فلسفه تاریخ، با رویکردی کاملاً آگاهانه و هدف‏مند مورد توجه واقع شده است. آغاز و انجام تاریخ مهم‏ترین بخش این تأملات است. ایشان، کلّ تاریخ را در سه بخش؛ یعنی آفرینش و برگزیدن آدم (آغاز تاریخ)، بعثت پیامبران (مرحله دوم تاریخ) و ظهور منجی مصلح (انجام تاریخ) توصیف می‏کنند. بر اساس سخنان آن حضرت، عوا...

ناامیدی از بخشایش خداوندی از بنیانی­ترین ویژگی­های شخصیت ابلیس است که از دیرباز بر آن انگشت گذاشته­اند. در مثنوی و غزلیات شمس ابلیس همان شخصیت رانده، لعین و ناامید است، اما مولانا در لحظه­هایی ویژه سرور مهجوران را در چشم­انداز امید جای می دهد و داستان آفرینش را از زاویه­ای دیگر می­نگرد. این چشم­انداز با سنت دفاع از ابلیس در فرهنگ عرفانی ما پیوند می­گیرد؛ سنتی که خود خلاف­آمد رویکرد سنت عرفانی ب...

ناامیدی از بخشایش خداوندی از بنیانیترین ویژگی­‌های شخصیت ابلیس است که از دیرباز بر آن انگشت گذاشته‌­اند. در مثنوی و غزلیات شمس ابلیس همان شخصیت رانده، لعین و ناامید است، اما مولانا در لحظه­‌هایی ویژه سرور مهجوران را در چشم­انداز امید جای می‌دهد و داستان آفرینش را از زاویه‌­ای دیگر می‌­نگرد. این چشم­انداز با سنت دفاع از ابلیس در فرهنگ عرفانی ما پیوند می‌­گیرد؛ سنتی که خود خلاف­آمد رویکرد سنت عرف...

اراده به معنای خواستن، محبّت، طلب و امر و دستور آمده است. در قرآن کریم به انواع مختلفی از اراده اشاره شده است که ارادة الهی در بالاترین سطح آن قرار دارد و پس از آن ارادة انسانی، فطری و شیطانی قرار دارند. ارادة انسانی به فرد این اختیار را می دهد که اعمال خیر و شر انجام دهد و خویشتن مسئول پاسخگویی به این اعمال در روز قیامت باشد. اراده در مواضع خیر و شر به کار می رود که ارادة خیر شامل ارادة اصلاح و...

رساله حاضر برآنست که با بررسی آیات قرآنی و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و نیز روایات برادران اهل سنت و برخی کتب تاریخی و همچنین در پاره ای از موارد با استفاده از تورات ، زندگی صحیحی از حضرت ابراهیم (ع)تبیین نماید.تا با تمسک و توسل به ذیل الطاف و عنایات خداوندی این قهرمان توحید را اسوه و الگوی خود قرار داده و به رشد و سعادت واقعی رهنمون گردیم. در این راستا به انبوهی از روایات در کتب شیعه و اه...

امروزه نقش فضای معماری در انتقال مفهومِ قداستِ مکان کم­رنگ و منقطع است. در این بحث به تحلیل این انقطاع پرداخته‌ شده است. روش تحلیل این پژوهش به مباحث هرمنوتیکِ مدرن وابسته است که بر نقش مخاطب در فهم و آفرینش معنا تأکیددارند. در این راستا پس از دسته‌بندی انواع بناهای مقدس با توجه به اراده خداوندی یا میل استعلایی بشر، در مسیر تحلیل فهم انسانی از مکان مقدس، از مفهوم «مکالمه» استفاده شده است که از مفا...

یکی از مهمترین وجوه سنت معماری ایرانی، توجه به نور و نورگیرها -پنجره- در معماری است که ریشه در حرمت نور در تفکر و اعتقادات این سرزمین دارد. جنبه های اعتقادی و اجتماعی علاوه بر عملکرد کاربردی پنجره در معماری ایرانی به ویژه پس از اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است. نگارگری ایرانی به دلیل ارتباط عمیق با شعر و ادب فارسی، حکمت و عرفان اسلامی به دنبال عالمی مثالی و سراسر نور و به معنایی دیگر تجلی بهش...

در نگاه نخست، به نظر می‌رسد اسطوره و عرفان دو مقولة متفاوت در حیطة علوم انسانی هستند؛ در حالی که با بررسی آن دو از منظری که در این مقاله فرا روی خواننده باز می‌شود، این دو نه تنها جدا از هم نیستند بلکه می توان گفت عرفان دنباله و تکملة اساطیر خدایان است. اساسی ترین کارکرد مشترک اسطوره و عرفان، انگیزة نیرومند تقرب انسان به خدا یا خدایان است، انگیزه ای که اساطیر با پایین آوردن خدایان به سطح زندگی ...