انسان ها پس از مرگ در قالب بدن مثالی یا جسم برزخی وارد عالم برزخ می شوند و به حیات برزخی خویش ادامه می دهند و در بهشت و جهنمِ برزخی از نعمت های الهی بهره مند و از نقمت های آن متألم می شوند. عالم برزخ و مسئله ارتباط برزخیان با اهل دنیا و تأثیر و تأثّر آنان بر یکدیگر از مباحث بسیار دقیق و چالشی آموزه‏های اسلامی در فرجام ‏شناسی است، که نیاز به دقت و تأمل عمیق دارد. به همین جهت، این موضوعات برای برخی...

بررسی آیات شریفه قرآن در میان مفسران فریقین می تواند در به دست آوردن معنای صحیح و جامع تری از آیات و رفع بعضی اختلافات ظاهری و نقد دیدگاه های هردو گروه راه‌گشا باشد. با وجود نقاط مشترک ، در تفسیر آیه 80 سوره مبارکه نمل اختلافاتی در تفسیر قسمت اول آن به چشم می خورد.برخی این آیه شریفه را دلیل مثبتی برای نظریه«عدم سماع اموات»می‌دانند و بعضی از مفسرین چنین عقیده‌ای ندارند. گرچه تفاسیر ترتیبی به بیا...

سماع اهل تصوف و عرفان از دو منظر قابل بررسی است: یکی سماع رسمی که دارای آداب و رسوم و ترتیباتی خاص است و موافقان و مخالفان آن فراوانند؛ دیگر سماعی که ناظر بر مراتب تکاملی و تبدّلات وجودی سالک است. یکی از عمده ترین دلایل مخالفان با مکتب تصوّف، سماع ترسّمی است. از اسرارالتوحید برمی آید که از زمان ابوسعید ابوالخیر این اختلاف نظرهای عقیدتی در مورد سماع فراوان بوده است. برخی از صاحب نظران آن را غذای رو...

سماع در اصطلاح به شنیدن، سرور، دست‌افشانی و پایکوبی صوفیان گفته می‌شود. این حالات درظاهر به غنا نزدیک است و به‌همین‌دلیل، موضوع سماع موجب اختلاف‌نظر فقها و اهل‌حدیث با عارفان شده است. علما، برپایه دسته‌ای از احادیث، سماع را حرام دانسته‌اند و عارفان با استناد به قرآن و شمار دیگری از احادیث، آن را جایز شمرده‌‌اند. عارفان، اساس سماع را بر احوال درونی و تجارب عرفانی مستمع نهاده‌اند، نه صرفاً بر مسمو...

محمد ناصرالدین البانی یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین محدثین اهل سنت در حوزه تفکر دینی و مخصوصاً مکتب سلفی است که علمای فراوانی تحت تأثیر قدرت علمی و نظرات فقهی و حدیثی وی قرار گرفته اند. تحلیل و بررسی اطلاعات گردآوری شده نشان می دهد البانی در آراء اعتقادی خود گرایش های تند سلفی دارد که می توانسته الهام بخش برخی رفتارهای تند سلفی باشد. وی در بحث صفات خبری رویکردی ظاهرگرایانه دارد. هرگونه استغ...

سماع، اصطلاحی است که از زمان رشد عرفان در ایران در آثار صوفیانه درباره آن سخن گفته شده است.بسیاری از عارفان متشرع یا علاقه چندانی به سماع نشان نداده اند و یا برای آن شرایط سختی قایل شده اند.در مقابل، بسیاری از عارفان نیز سماع را وسیله ای برای جذب واردات قلبی از جانب محبوب دانسته و شرایط آن را ذکر کرده اند.از آغاز تا قرن پنجم(هـ ق) تفکر و رفتار صوفیانه در ذهنیت جامعه ایرانی در حال شکل گیری و نمو...

سماع به عنوان بارزترین مشخصه صوفیگری مرکب است از موسیقی و رقص و ذکر با آدابی ویژه که به اهتمام موافقان و علی­رغم نظر مخالفان آن، از سده سوم هجری آغاز و تاکنون به حیات خود ادامه داده است. این آیین مانند تمامی آیین­های اعتقادی دارای ظاهر و باطنی است که راه یافتن به باطن آن به آسانی امکان­پذیر نیست. پس از مولانا، این آیین به همت فرزندان و نوادگان او نظام­مند شده است و برخلاف گذشته که سماع مختص صوف...

سماع اهل تصوف و عرفان از دو منظر قابل بررسی است: یکی سماع رسمی که دارای آداب و رسوم و ترتیباتی خاص است و موافقان و مخالفان آن فراوانند؛ دیگر سماعی که ناظر بر مراتب تکاملی و تبدّلات وجودی سالک است. یکی از عمده‌ترین دلایل مخالفان با مکتب تصوّف، سماع ترسّمی است. از اسرارالتوحید برمی‌آید که از زمان ابوسعید ابوالخیر این اختلاف نظرهای عقیدتی در مورد سماع فراوان بوده است. برخی از صاحب‌نظران آن را غذای رو...

با شکل گیری تصوف به عنوان یک خط مشی در مسیر دست یابی به حقیقت به مرور آدابی در جمع صوفیان شکل گرفت که از جمله این آداب سماع بود. این ادب و آیین به عنوان عنصری تهذیبی و تعلیمی در طول دوره های مختلف به تدریج صورتهایی پیدا کرد و مولفان به تناسبات دریافت خود و مقتضای زمانه برای آن تعریف و حدود و قیودی را معین کردند. طبیعی بود که سماع به هر صورتی که اجرا می شد دارای پیوندی عمیق با موسیقی بود چرا که ...

سماع در لغت به معنی شنیدن و بهره بردن است، و در اصطلاح صوفیه عبارت است از آواز خوش و روح نواز و به طور مطلق غزل، به عبارتی آنچه ما امروزه از آن به موسیقی تعبیر می کنیم که به قصد صفای دل و حضور قلب شنیده می شود. اگرچه سماع در همه انواع خود با ابزار آلات طرب همراه نیست، اما در هر شکل نوعی التذاذ موسیقایی است. حقیقت این است که تأثیر موسیقی در روح انسان محتاج شرح و بیان نیست؛ انسان نیز همچون سایر م...