از مفاهیم «سلطه کاریزماتیک» (مشتق از کاریزما) و «سلطه فرّه‌مندانه»(مشتق از فرّه) در جامعه‌شناسی به‌طور عام، و جامعه‌شناسی سیاسی به‌طور خاص، برداشت‌های گوناگون و بعضاً متناقضی صورت گرفته است. برخی از محققان و مترجمان در آثار تألیفی یا ترجمه‌ای خود بر حسب عادت‌، این دو مفهوم را مترادف با یکدیگر به کار برده‌اند. این در حالی است که تفاوت‌های بنیادینی بین این دو مفهوم وجود دارد. در این مقاله سعی شده اس...

پادشاهان قاجار تا قبل از انقلاب مشروطیت، با گسترش و توسعۀ دیوان­سالاری، توانستند سلطۀ سیاسی خود را که از ویژگی خودکامگی برخوردار بود، بر جامعه تسری دهند. بنابراین هدف این مقاله بررسی پدیده خودکامگی سیاسی به­ اتکای دیوان­سالاری و بر اساس الگوی دولت پاتریمونیال ماکس وبر می­باشد. در ساختار سیاسی قاجاریه، شاه که در رأس همه امور بود، در نقش حاکم پاتریمونیالی عمل می­کرد که بنا به میل و اراده خود و ب...

سیاست گذاری پولی در اقتصاد ایران به نحوی است که بیشتر جنبۀ صلاحدیدی دارد و مبتنی بر قاعده یا هدف گذاری خاصی نیست. با این حال آنچه مسلم است، آن است که همیشه در برنامه های توسعۀ پنج ساله، به غیر از برنامۀ پنجم، هدفی برای تورم و رشد اقتصادی تعیین شده است. اما پرسش این است که آیا اهداف تعیین شده در برنامه ها را سیاست گذاران اقتصادی رعایت کرده اند یا خیر. در این مطالعه با استفاده از مدل تعدیل شدۀ کی...

تکنولوژی، که از آغاز و به قصد سلطۀ انسان بر جهان طبیعی شکل گرفت، امروز، با گسترش ابعاد فنّاوری در حوزه‎های مختلف علم، نقش بی‎بدیلی در زندگی انسان‎ها ایفامی‎کند. اگرچه هنوز برخی صاحب‎نظران از این که واژۀ سلطه را در این رابطه استعمال کنند احتیاط می‎کنند، درحقیقت، سلطۀ تکنولوژی بر انسان مدت‎هاست که آغاز شده و به اندازه‎ای این تسلط آرام و سازوار با نیازهای انسان پیش‎رفته که امروزه اگر کسانی با تردید...

بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک پدیدۀ منحصر‌به‌فرد، تحولات عظیم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در جامعۀ ایران، به‌همراه داشته‌است. عناصر و پیامد‌های مهم انقلاب اسلامی، مبارزه با استعمار و استعمار‌ستیزی بوده‌است. قطعاً شعر فارسی نیز در نشان‌دادن این پیام، نقش آشکاری ایفا کرده‌است و همواره تلاش کرده‌است تا نسبت به پدیدۀ استعمار و خطرات احتمالی آن مسئول باشد. در این پژوهش، تلاش شده‌است تا مصاد...

در زمان حاکمیت ملوک هرمز بر خلیج فارس، نوعی شیوۀ تولید و دریانوردی سنتی پدید آمده بود که نیروی کار آن را مجموعه ای از دریانوردان سازمان دهی شده در شبکه ای به مدیریت ملوک هرمز تشکیل می دادند. این شبکه با سلطۀ استعمارگران اروپایی و دیدگاه اقتصادی ـ سیاسی آنان (مرکانتالیسم و بهره کشی) از میان رفت و ساختاری جدید جایگزین آن شد. بر اساس این شیوۀ تولید قدیمی بود که توسعۀ اموری چون ایجاد انواع کشتی و ق...