یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی و اساطیری، مداخلۀ قوای فراطبیعی در قالب امدادهای غیبی در حمایت از قهرمان است. در اساطیر، ناتوانی قهرمان با نیروهای پشتیبان یا فراطبیعی جبران می‌شود. قهرمان اساطیری با نیایش و مددخواستن از خداوند، به نبرد با ضدقهرمان، دیو و اژدها می‌پردازد و با بهره‌مندی از امدادهای غیبی بر تمامی دشمنانش پیروز می‌شود. قهرمان حماسه پیوند محکمی با نیروهای غیبی و فراطبیعی دارد که...

در زندگی روزمرّه قاعده­ مرسوم آن است که هر حادثه­ای به دلیل متأثّر بودن از اسباب و علل انسانی و زمینی امکان وقوع پیدا می­کند. امّا در تصوف به سبب متفاوت بودن طرز نگرش به نظام هستی، این واسطه­های مادّی اغلب نادیده گرفته می­شوند و بعضی از کنش­ها و حوادث مستقیماً به مسبّب الاسباب که در ورای تمام وقایع هستی در جایگاهی قدرتمند و بی منازع نشسته است نسبت داده می­شوند. بخشی از خوارق عادات که اغلب در کتاب های...

 در نوشته‌های افلاطون، از مجموعه‌ی دریافت‌های غیبی یا الهام‌های گوناگونی یاد می‌شود که سروش ایزدیِ سقراط (یا دایمونیون)، ندای رؤیاهای سقراط، و غیب‌گوییِ کاهنان و شاعران را در بر می‌گیرد. روایت افلاطون از برخورد سقراط با نداهای غیبی‌اش حاکی از آن است که این نداها هشدارهایی‌ست که سقراط را بر اساس حکمت الهی هدایت می‌کند؛ ولی هیچ‌گاه او را از سرچشمه‌ی معرفتی خود آگاه، و از جست‌وجوی معرفت به روش فلسفی...

در فرهنگ لغات زبان فارسی «سروش» برابر با جبرئیل، رسانندة پیام الهی به پیامبران و مردان برگزیدة خدا معرفی شده است. نوشته­اند سروش فرشته­ای است که پیغام­آور باشد و نیز فرشته­ای که پیغام و مژده آرد و یا خبر و پیغام خیر آورد و معانی ازین دست. در اغلب قاموس­ها با کم و بیش تفاوت، همه در همان معنی جبرئیل از او یاد کرده­اند. اما سروش در ادبیات ایران پیش از اسلام و در فرهنگ اوستایی و ادبیات زرتشتی فار...

سروش یکی از مهم ترین ایزدان اوستایی است که در گاهان، اوستای نو، و متون پهلوی خویش کاری های مختلفی داشته و در ادبیات ایران پس از اسلام نیز نام و نقش او بر جای مانده است. فردوسی (د 411 یا ۴۱۶ ق)، حماسه سرای چیره دست و بی بدیل ایران، در شاهنامه، در مقام گزارش باورهای دینی ایرانیان باستان، اوصاف و کارکردهایی را به سروش نسبت داده است. این مقاله، پس از بررسی تطبیقی ویژگی های سروش در گاهان، اوستای نو،...

ایمان به غیب از آموزه های مشترک قرآن و عهد عتیق است، از آنجا که خداوند، عالم مطلق به غیب است، بر اساس اراده خویش بخشی از خبرهای غیبی خود را در اختیار بشر قرارمی دهد. خبر دادن از غیب انواعی دارد: یک نوع آن را نبی الهی بر عهده دارد که نبوت و در عهد عتیق "نِووئا"(????????) نام دارد، نوع دیگر را جادوگر انجام می دهد که سحر و در عهد عتیق "نَحَش" ((??????) گویند و "قِسم" ((?????) غیبگویی استکه تنها در عهد...

آپوکالیپس در لغت به‌معنای ادبیات مکاشفه­ای بوده و به عنوان یک سبک یا نوع ادبی در حوزه متون دینی و عرفانی مطرح است. پژوهش مذکور تلاش کرده است تا به روش توصیفی- تحلیلی و نیز با استناد به اشعار فارسی و عربی، داستان یوسف(ع) در قرآن کریم را براساس مفهوم آپوکالیپس و ارتباط آن با سبک­شناسی بررسی کند تا با رمزگشایی برخی از مفاهیم سمبلیک و تمثیلی آن، به بیان مشابهت سبک این نوع حکایت با عناصر داستان­های ...

چکیده ندارد.

شمس الشعراء سروش اصفهانی، از سرآمدان شعر و ادب دوره قاجاریه و از ارکان اربعۀ قصیده در عهد ناصری و در سبک شاعری، پیرو استادان کهن به ویژه فرخی سیستانی و امیر معزی است. از جمله مضامین برجسته و پر بسامد در شعر سروش، بیان مناقب آل اللّه علیهم‌السّلام در والاترین سطوح بوده است. شیوۀ بیان و عرضه این گونه مناقب حاکی از حضور تفکر ویژه‌ای در دربار ناصرالدین شاه قاجار است. این واقعیت در این مقاله به طور مش...

یکی از دستاوردهای انقلاب مشروطه پویایی حیات روزنامه‌نگاری مستقل و انتقادی در ایران بود. از نمایندگان برجستة این شیوة روزنامه­نگاری علی‌اکبر دهخدا بود که مقالات وی در روزنامة صور اسرافیل فصل جدیدی در حیات روزنامه‌نگاری ایران گشود. فعالیت دهخدا در استبداد صغیر با انتشار صور اسرافیل سوئیس و سروش استانبول ادامه یافت. بررسی مقالات سروش می‌تواند به روشن شدن ابعادی از یک مقطع مهم و پرتلاطم تاریخ ایران...