سفالگری یکی از دیرینه ترین هنرهای ایرانی بوده است که تحت حمایت حکومت های مستقل ایرانی چون سامانیان بیش از پیش شکوفا شد. سامانیان خاندانی علاقه مند به هنر وفرهنگ بودند ودر احیای سنن هنری پیش از اسلام کوشیدند. فرهنگ ایران ریشه در تاریخ دارد وسلسله های قدرتمند پیش از اسلام نقش مهمی در اعتلای آن داشته اند. فرهنگ هر جامعه ای در طی زمان در اثر جنگها ،تغییر ادیان وتأثیر پذیری از فرهنگهای دیگر دچار تحو...

همواره «سفال اسلامی ایران» یکی از موضوعات با اهمیت برای نویسندگان و محققان ایرانی، همچنین پژوهشگران خارجی بوده است. در این پژوهش که نیز به سفال اسلامی ایران اختصاص دارد، موضوع از دریچه ی دیگری نگریسته شده است. در این راستا شناخت هویت آثار هنری و کسانی که آن ها را پدید آورده اند اهمیت یافت؛ یکی از مهم ترین راه های دست یابی به چنین شناختی، مطالعه ی رقم ها و اطلاعاتی می باشد که توسط سفالگر روی آثا...

همانند دیگر مذاهب در میان شیعیان امامی سده های نخست هجری نیز جریان ها و طیف های گوناگونی وجود داشته است. این مقاله با اتّکا به تحلیل گفتمانی و سپس سنجش تقابل ها به شناسایی جریان های داخلی امامیه در عراق و ایران در سده های دوم و سوم هجری می پردازد. بر این اساس، مهمترین تقابل میان جریان های امامیه در سده دوم هجری تقابل میانجریان هشام بن حکم با گروه اکثریت امامیّه بوده است که مهمترین طیف داخلی آن جر...

هدف کلان از نگارش تاریخ، هدایت بشر به سوی سعادت، بهویژه سعادت دنیوی، است، یعنی برخورداری از امنیت و رفاه اجتماعی. این مقاله درصدد تبیین نقش مورخان در قرون سوم تا ششم در رسیدن جامعه به سعادت دنیوی، و راهکارهای آنان در این مسیر است. امتیاز کتابهای تاریخی این دوره، انتقال میراث فرهنگ سیاسی گذشتگان و ارائه تجربیات تاریخی، بخصوص در زمینه آداب صحیح ملکداری بود. آنان با اقتباس از متون اندرزنامهای با ر...

قوم عرب از دیرباز به مقوله «نسب» به دلیل اثبات هویت و تفاخرات قبیله­ای توجه خاصی داشت. با ظهور اسلام و تأکید آن بر هویت و مساوات همه انسان­ها، به‌طور موقت از این توجه کاسته شد؛ اما بعد از رحلت پیامبر(ص) بنا بر عواملی ‌چون تمرکز قدرت، توسعه قلمرو حاکمیت و... به تدریج انگیزه­های جدیدی برای توجه به نسب پدید آمد و انساب­نگاری یکی از گونه­های مهم در تاریخ­نگاری دوره اسلامی گردید. در شرایطی که هدف اص...

این تحقیق به بررسی تاریخ ریخت شناسی اندام برگ در ایران اسلامی از سده سوم تا پنجم هجری با تاکید بر دستاوردها و نوآوری های آن می پردازد. از لحاظ تاریخ گیاه شناسی، این مقطع زمانی را می توان به دو مرحله شکل گیری و شکوفایی تقسیم کرد. این تحقیق در مرحله اوّل غالبا مبتنی است بر کتاب النبات ابوحنیفه دینوری و الحاوی رازی و در ورحله دوم غالبا مبتنی است بر قانون ابن سینا و صیدنه بیرونی. نتایج حاصل از این ت...

داروشناسی در تمدن اسلامی غالبا در کنار علوم مختلفی همچون گیاهشناسی، پزشکی، جانورشناسی و کیمیا مطرح شده است. به تدریج و با رشد داروشناسی، این علم جایگاه تخصصی و مستقل خود را به دست آورد. پژوهش حاضر با عنوان تاریخ داروشناسی در ایران و بین النهرین از صدر اسلام تا حمله مغول، در پنج بخش به داروشناسان و تألیفات آن ها می پردازد. بخش اول با عنوان کلیات، بعد از شرح اصطلاحات داروشناسی، جایگاه این علم ر...

چگونگی کاربرد عناصر طبیعت در دوره های مختلف شعر فارسی متفاوت است و نوع رویکرد شاعران به طبیعت، از مولفه هایی است که در گزینش معنی، صورخیال و زبان شعر آن ها نقشی تعیین کننده دارد. در این پایان نامه که با شیوه توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است، به طبیعت و چگونگی کاربرد عناصر طبیعی در اشعار شاعران بی دیوان قرون سوم تا پنجم هجری قمری پرداخته شده و ضمن آن، چگونگی تأثیر این رویکرد را بر مولفه های شعر ا...

در سده سوم هجری/نهم میلادی، برخی شارحین اقلیدس گزاره‌هایی را بیان کردند (که آنها را زیادات می‌نامند) و در آنها مفاهیم یا تکنیک‌های خاصی آمده که از مباحث اقلیدس برمی‌آید. یکی از نخستین [نمونه‌های] زیادات، سه گزاره‌ای است که عباس بن سعید جوهری برای اثبات تعاریف پنجم و هفتم از مقال? پنجم اصول بیان کرده است. نسخه منحصر به فردی از ترجم? فارسی این سه گزاره اخیراً پیدا شده است. در این مقاله، من به معرف...