شرح و تفسیر مثنوی جلال الدّین محمد مولوی سابقه ای دیرین دارد، اما نکته حائز اهمیّت در شیوه شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آنها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوه تفسیری که برای تحلیل یکی از مشکلات مثنوی در این مقاله به کار گرفته شده است، کوشیده ایم تا حوزه معانی ابیات را از میان مباحث برون متنی نظیر مباحث و مسائل عرفانی، به الفاظ آن محدود و مدلّل سازیم. در این شیوه، مبنای معنایابی در شعر توجّه به صن...

پیش از اسلام باده و باده خواری در میان جشن¬ها و آیین¬های دینی و ملی ایرانیان مرسوم بوده است.اما با ظهور اسلام و تحریم باده در قرآن این رسم مذموم می¬شود و زشت ترین گناهان به شمار می آید.در این پایان نامه سعی شده است با بررسی عوامل ورود مضمون شراب در شعر فارسی مشخص شود که اجتماع و فرهنگ گذشته ایران اقتضای سرودن اشعار خمریه را داشته اشت. اغلب صاحب نظران بر این باورند که خمریه سرایی فارسی متأثر از ...

مرگ بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و از دغدغه­های اصلی و از معمّاهای ذهنی و روحی انسان­ها به شمار می­رود. در نظر عارفان و صوفیان، مرگ این تحوّل اجتناب ناپذیر، به دو گونه می باشد و هر یک اهمیّت خویش را داراست: یکی مرگ اجباری و دیگری مرگ اختیاری. در نوع نخست، ایشان مرگ را نه تنها آغاز یک زندگی نو و جدید دانسته؛ بلکه آن را فرجام رنج­ها و مصیبت های این جهانی و رسیدن به جهان آرمانی می دانند. در گون...

ذات گرایان، که به وجود هسته ی مشترک میان تجارب عرفانی پایبندند، به سه گروه عمده تقسیم می شوند: احساس گرایان،قایلان به تناظر تجربۀ حسی و عرفانی و طرفداران نظریۀ یافت اتحادی. در این میان، استیس و فورمن طرفدار اندیشه یافت اتحادی اند. مهم ترین مبحثی که استیس در ضمن آن به ماهیت تجربة عرفانی پرداخته است. مسئله هستۀ مشترک است که در آن به رصد ویژگی های مشترک تجارب عرفانی در سراسر جهان می پردازد. رویکرد...

چکیده: عطّار علاوه بر مثنوی در قالب غزل نیز قصّه­پردازی کرده و مجموعاً 62 قصّه را در غزلیّاتش آورده است. بررسی عناصر ساختاری این قصّه­ها ما را با هنر عطّار در داستان‌پردازی و افکار و اندیشه‌های وی در این زمینه آشنا می­کند. یکی از عناصری که در این زمینه باید بررسی شود، صحنه (زمان و مکان) حوادث قصّه است؛ زیرا عطّار شاعری عارف است و در شعر به دنبال بیان آموزه­های عرفانی خویش بوده است و صحنه (زمان و مکان) ...

مؤلف در این مقاله ضمن بررسی میزان تأثیر مکتب کلامی اشعری بر مبانی عرفانی مولوی و تبیین دو اصل مهم و پیچیده از اصول عقاید اشعریان نشان داده است که دریافت درست نکته های دقیق و ظرافتهای ادبیات عرفانی در اسلام بی آگاهی از زمینه های اندیشه های کلامی دشوار و گاه غیر ممکن است، نیز نشان داده که چگونه اندیشه های مکتبی کلامی می تواند شالوده مکتبی عرفانی را پی ریزی کند.

رمزهای مشترک در ادبیات عرفانی اقوام مختلف جهان از موضوع هایی است که می توان در ادبیات عرفانی به آن پرداخت. دلیل این اشتراک چیزی جز وجود یک مثال اعلای واحد نمی تواند باشد، که هرجا رخ نموده، حتی در سنت های مختلف، چهره ای یکسان نشان داده است. یکی از این رمزها «پر ریختن» است که معانی گوناگون دارد، و دو معنی آن در ادبیات عرفانی بارزتر است؛ یکی، ترک قدرت و ساز و برگ دنیایی است، که شرطی است برای پذیرا...

چکیده: عطّار علاوه بر مثنوی در قالب غزل نیز قصّه­پردازی کرده و مجموعاً 62 قصّه را در غزلیّاتش آورده است. بررسی عناصر ساختاری این قصّه­ها ما را با هنر عطّار در داستان پردازی و افکار و اندیشه های وی در این زمینه آشنا می­کند. یکی از عناصری که در این زمینه باید بررسی شود، صحنه (زمان و مکان) حوادث قصّه است؛ زیرا عطّار شاعری عارف است و در شعر به دنبال بیان آموزه­های عرفانی خویش بوده است و صحنه (زمان و مکان) ن...

ای تحقیق برآن است تا در گام نخست ثابت کند که ابتنای عرفان بر مشاهده و مکاشفه منجر به بی نیازی آن از احادیث نخواهد شد. از آن پس با نقد سنجه و معیار ارزیابی روایات عرفانی، یعنی علم الحدیث متعارف، زمینه را برای بنیان گذاری راهی برای اعتبار سنجی احادیث عرفانی با استفاده از مبانی معرفی فراهم آورد. در گام آخر رسالت این تحقیق آن است که با فراهم آوردن زمینه های اولیه مسیری برای پالایش آثار عرفانی و نیز...

ذات گرایان، که به وجود هسته ی مشترک میان تجارب عرفانی پایبندند، به سه گروه عمده تقسیم می شوند: احساس گرایان،قایلان به تناظر تجربۀ حسی و عرفانی و طرفداران نظریۀ یافت اتحادی. در این میان، استیس و فورمن طرفدار اندیشه یافت اتحادی اند. مهم ترین مبحثی که استیس در ضمن آن به ماهیت تجربه عرفانی پرداخته است. مسئله هستۀ مشترک است که در آن به رصد ویژگی های مشترک تجارب عرفانی در سراسر جهان می پردازد. رویکرد...