هنریک هوبشمان در 1877 نشان داد که زبان ارمنی شاخه مستقلی از زبان های هند و اروپایی هستند. زبان ارمنی بر اثر تماس و برخوردهای نزدیک ملت ایران در دوران باستان به مقیاس زیادی از زبان فارسی تاثیر پذیرفته است. خویشاوندی زیادی بین زبان ارمنی و زبانهای ایرانی باستان مشاهده می شود که برخی از آنها ناشی از وام گیری واژه ها در زبان ارمنی از ایرانی باستان می باشد در این مقاله نگارنده قصد دارد که به بررسی ت...

هنریک هوبشمان در 1877 نشان داد که زبان ارمنی شاخه مستقلی از زبان‌های هند و اروپایی هستند. زبان ارمنی بر اثر تماس و برخوردهای نزدیک ملت ایران در دوران باستان به مقیاس زیادی از زبان فارسی تاثیر پذیرفته است. خویشاوندی زیادی بین زبان ارمنی و زبانهای ایرانی باستان مشاهده می‌شود که برخی از آنها ناشی از وام‌گیری واژه‌ها در زبان ارمنی از ایرانی باستان می‌باشد در این مقاله نگارنده قصد دارد که به بررسی ...

گویش گیلکی از گویش­های ایرانی نو است که در ناحیۀ وسیعی از استان گیلان در حاشیۀ دریای خزر و نیز بخش­هایی از استان مازندران رواج دارد. این جستار اختصاص دارد به بررسی ریشه شناختی چند واژه از گویش گیلکی شرق گیلان. در هر مدخل، ابتدا ریشۀ ایرانی باستان و هندواروپایی واژه یا فعل مورد نظر و برابرهای آن در دیگر زبان­های ایرانی را آورده ایم، سپس به بررسی ساخت اشتقاقی آنها در گویش گیلکی، فرایندهای واجی و ...

زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان‌های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به‌ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول‌های مربوط بدان، حالت‌ها و ویژگی‌های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر‌های زبان...

در این پژوهش، دستگاه فعل در زبان ایرانی باستان و عربی مقایسه می شود. هدفِ اصلی از این مقایسه، تعیینِ همانندی و ناهمانندی رفتارهای فعلی در بخش صرف است. در مطالعاتِ زبانشناسیِ تطبیقی، به اغراضی چون یافتنِ ریشه های مشترک میانِ واژگانِ دو زبانِ ناهمخانواده(چون فارسی و عربی) یا مقایس? دستوریِ آنها برای دست یابی به منشأ زبانِ مادرِ مشترک از این قبیل پژوهشها انجام می شود. اما ویژگیِ متمایز این پژوهش آن است که دو ...

زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول های مربوط بدان، حالت ها و ویژگی های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر های زبان...

خوشۀ همخوانی hu̯– ایرانی باستان در گویش های ایرانی به شکل های مختلفی تحول یافته است. در این مقاله، پس از شرح مختصر پیشینۀ تحول hu̯– ایرانی باستان در زبان های ایرانی دورۀ باستان و ایرانی میانۀ غربی، چگونگی تحول آن در گویش های نو شمال غربی و جنوب غربی بررسی شده است. hu̯– ایرانی باستان به پنج صورت تحول یافته و دو روند کلی را پیموده است: روند نخست: hu̯– > xw– > x– > h–، روند دوم: hu̯– > wh– >w– > f– . گ...

پس از ورود اسلام به ایران، مقابله با خود برتربینی اعراب و تحقیر آن ها باعث شکل گیری نهضتی به نام شعوبیه شد. طرفداران این نهضت معتقد بودند که نژاد ایرانی بر نژاد عربی، برتری دارد. در این راستا افراد این نهضت برای رسیدن به اهداف خود به اقداماتی دست زدند؛ از جمله اقدامات آن ها توجه به ادبیات پارسی بود تا از طریق شعر، نثر، تالیف و ترجمه به هدف اصلی خود که اعاده ی استقلال از دست رفته ی ایرانی بود بر...

صفات تفضیلی و عالی با اضافه شدن برخی پسوندها به صفت مطلق ساخته می شوند. در این مقاله سیر تحول پسوندهای تفضیلی و عالی از ایرانی باستان تا فارسی نو توضیح داده شده است. در ابتدا توضیحی در مورد پیشینۀ هندواروپایی این پسوندها آورده شده است. در بخش بعدی با توجه به شباهت های زیاد بین دو زبان اوستا و سنسکریت، بررسی این پسوندها در اوستا و سنسکریت با هم در یک فصل آورده شده است. اساس کار در این بخش بر مبن...