اعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن­ترین علوم اسلامی قرآنی به شمار می‏آید. از سوی دیگر، به دلایلی گاه برای یک یا چند لفظ و عبارت قرآنی، اعراب‏های مختلفی ذکر شده یا محتمل می­شود. در اینجا، به توجیه صحت این اعراب‏ها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیاز می­شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این مسئله است که بر اساس مستندات متعدد، به توجیه و نقد و بررسی اع...

تمدن میراثی بشری و پدیده ای اجتماعی است که از واقعیت یک جامعه معین و ساختار آن حمایت می کند و با انسان پیوند دارد. پژوهش درباره جوامع، نقطه آغازین شناخت تمدن است. اسلام دینی جهانی و فتوحات اسلامی وسیله ای برای گسترش آن بوده و دعوت اسلامی از جزیره العرب به سرزمین های دوردست راه یافته است. از آنجا که زبان و ادبیات یک ملت هرگز نمی تواند مجرد و بدون تأثیر باشد، با ظهور اسلام زبان عربی هم بر زبان سا...

در این مقاله نخست به روابط اعراب با ایرانیان در زمان­های گذشته و مهاجرت آنان به سوی مناطقی از ایران، چگونگی و کیفیت ورود اعراب به ایران بویژه منطقة خراسان و فتح این منطقه در قرن اول هجری و جنگ و گریزهایی که میان آنان بوقوع پیوسته، پرداخته شده است. در بخشی دیگر از این مقاله به رابطة اعراب با ایرانیان پس از فتح ایران در عهد خلفای راشدین، امویان، عباسیان، حکومت­های ملوک الطوایفی، صفویان و نیز وضع...

سابقۀ ارتباط هندیان با اعراب و آشنایی آن‌ها با فرهنگ و زبان یکدیگر، به عهد سومریان بازمی‌گردد. در زبان هندی واژه‌هایی وجود دارد که از زبان‌های دیگر وارد این زبان شده‌است. از‌منظر تاریخ و مبدأ، بعد از گرویدن مردم هند به اسلام، زبان عربی وارد شبه‌قاره شد. پس‌از اسلام، تعاملات علمی، فرهنگی و اقتصادی بین هندیان مسلمان و اعراب شدت یافت. پیامد تعاملات، تأثیر متقابل دو زبان بر یکدیگر بود که در وام‌گیر...

در دوره ساسانیان و در زمان پادشاهی یزدگرد سوم، ایران توسط اعراب مسلمان شبه جزیره عربستان فتح شد. فتح ایران و ورود اعراب به این کشور موجب تقابل دو فرهنگ و تأثیرات هر کدام بر دیگری شد، پژوهش حاضر به این تأثیرات فرهنگی متقابل پرداخته است. اعراب در سه حوزه فرهنگی دین، زبان و علم بر ایرانیان تأثیر گذاشتند. بیشتر ایرانیان پس از مواجه شدن با دین اسلام، آئین زرتشتی را کنار گذاشته و به اسلام گرویدند. در...

دولت اموی در اواخر قرن اول هجری، زبان فارسی دیوانها را به عربی تبدیل کرد. اما این امر در خراسان با تاخیر انجام شد. در ابتدا گفت و گو میان اهلی بومی خراسان و اعراب ساکن در آن دیار مشکل بود و به تدریج آنان با اصطلاح­های مهم زبان­های یکدیگر آشنا شدند. فراگیری زبان گروه مقابل، برای نسل دوم آسان­تر بود. اعرابی که مسئولیت اداری داشتند و با مردم در ارتباط بودند تا حدودی زبان فارسی را فرا می­گرفتند. بر...

اعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن­ترین علوم اسلامی قرآنی به شمار می‏آید. از سوی دیگر، به دلایلی گاه برای یک یا چند لفظ و عبارت قرآنی، اعراب‏های مختلفی ذکر شده یا محتمل می­شود. در اینجا، به توجیه صحت این اعراب‏ها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیاز می­شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این مسئله است که بر اساس مستندات متعدد، به توجیه و نقد و بررسی اع...

حضور اعراب در ایران و دوام این حضور تا حدود سه قرن در این سرزمین، تأثیرات فوق‌العاده‌ای بر زبان و ادبیات ایرانیان و اعراب گذاشته است که اغلب پژوهش‌گران این امر را از زاویه‌ای منفی بازکاوی کرده‌اند؛ اما در این مقاله سعی بر آن است با دلایل کافی و از زاویه‌ای مثبت نشان داده شود که اگرچه شعر و ادبیات فارسی نمود بارزی در این دوران (قرون نخستین هجری) ندارد، نمی‌توان این مسئله را دلیلی بر سکوت و خاموش...

یوحنا ابن فِنکی یکی از روحانیان کلیسای نسطوری در قرن هفتم میلادی بود. او خود شاهد سقوط ساسانیان، حمله اعراب به بیزانس و ساسانیان، تعامل مسیحیان با اعراب، شیوع طاعون و قحطی مشهور اواخر سدۀ هفتم میلادی سوریه بود. او اعتقاد داشت از طرفی خدا اعراب را فرستاد تا از ساسانیان انتقام بگیرد زیرا از آنها بدی زیادی به مسیحیان رسیده بود. از طرف دیگر از همان ابتدا در میان مسلمانان دو دستگی ایجاد کرد(اشاره به...