توسعه فرآیند و ملزوماتی دارد که همواره مبانی تئوریک در آن از جایگاه پراهمیت و قابل توجهی برخوردار است. اما خود این نکته نیز به آسانی و روشنی پیش­روی ما قرار ندارد. علم نیز خود نیازمند توسعه است. لذا کشورهای در حال توسعه با چرخه­ای توسعه و علم روبه رو می باشند؛ و توسعه علوم از راه­های گشایش وضعیت فوق­الذکر است. اما این مهم نیز با رویکردهای معرفتی متعددی درگیر است. در مباحث مربوط به توسعه علوم ان...

در این مقاله، پس از ریشه شناسی و اصطلاح شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی شناسانه و معرفت شناسانه، طبقه بندی نموده ایم. در رویکرد هستی شناسانه، پنج نوع روش شناسی: فردگرایی، کل گرایی، جدل گرایی، نظام گرایی و واقع گرایی را به اجمال معرفی نموده ایم. در رویکرد معرفت شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

پیش از آن که روش و رویکرد خودم را برای درک این مقوله و ابعاد مختلف آن ارائه دهم و در این باب که این چرخش اخلاقی چه معنایی دارد و پیامدها و تبعاتش برای حوزه های معرفتی و از جمله علوم اجتماعی چیست، به بحث بپردازم، لازم است متذکر شوم که چرخش اخلاقی چیزی فراتر از تطور و تحول در حوزه معرفت و علوم اجتماعی است؛ یعنی صرفاً ناظر به یک تحول روش شناسانه و معرفت شناسانه در حوزه های معرفت نیست.) چرخش به سوی...

این مقاله در صدد است از لابلای بررسی معرفت شناسی و فلسفه علم فمینیستی، نقدهایی را بر علم تاریخ سنتی و تاریخنگاریهای رسمی مطرح نماید و به بازسازی یک تاریخ­نگاری غیر رسمی از منظر فمینیست­ها نایل آید. بر این اساس سؤال این پژوهش چنین بیان می شود که نقدهای وارد بر مطالعات تاریخی و تاریخ­نگارهای سنتی، از منظر فمینیست­ها کدامند و علم تاریخ و تاریخ­نگاری فمینیستی چگونه علمی خواهد بود؟ این مقاله بر اسا...

با مخدوش شناخته شدن براهین اثبات وجود خداوند در عصر روشنگری، برخی از الهی­دانان مسیحی بر آن شدند تا برهانی از طریق تجربه ی دینی بر وجود خداوند اقامه کنند. ویلیام. پی. آلستون طرحی درباب اعتبار معرفت شناختی تجربه ی دینی پیشنهاد کرد که می توان دو رکن اساسی آن را چنین بیان کرد: اصل توجیه در بادی نظر و مشابهت ادراکات حسی و ادراکات عرفانی در کاستی­ها و قوت ها. هدف این نوشتار بررسی و نقد این رویکرد، ا...

با توجه به اشکال متنوع پژوهش های اجتماعی و گوناگونی روندها و رویکردهای مختلف آن ها در طول پژوهش، برای فهم بهتر هر کدام شان، معمولاً آن ها را در چهار جنبه هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی و روش بررسی می کنند. در این مقاله هم سعی شده است با وجود رویکردهای مختلف بررسی فرهنگ سیاسی، دو رویکرد انسان شناسی (با روندی کیفی) و مطالعات نوسازی (با روندی کمی) را از لحاظ این چهار جنبه معرفی و مقایسه کنیم تا...

رویکرد نظام­های نوآوری در دو دهه پایانی قرن بیستم به نحوی آگاهانه و هدفمند برای رقابت با نگاه سنتی اقتصاددانان نئوکلاسیک به موضوعاتی همچون نوآوری، توسعه اقتصادی و رقابت­پذیری اقتصادی نضج پیدا کرد. چهارچوب مفهومی نظام نوآوری با وجود انتشار و نفوذ سریع و خیره­کننده خود در مجامع آکادمیک و محافل سیاست گذارانه در سطوح ملی و بین المللی هنوز نتوانسته است، جایگاه تثبیت­شده رقیب نئوکلاسیک خود را متزلزل ...

چکیده کارکردهای فردی و اجتماعی تاریخ- بویژه نقش تاریخ در حمایت معرفتی از پارادایم های رقیب در جوامع انسانی- زمینه ساز اهمیت یافتن طرح پرسش از اعتبار گزاره های تاریخی است.این رساله با آگاهی از نقش مهم تاریخ،به طرح این مساله می پردازد که آیا شناخت تاریخی ممکن است؟رهیافت رساله جهت حل مسئله ی مزبور پاسخ به چهار دسته از پرسش های فرامعرفت شناسانه،معرفت شناسانه،هستی شناسانه و روش شناسانه است.پرسش های...

کتاب تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار، مشهور به تاریخ وصاف، تألیف عبدالله شیرازی، مقلب به وصاف الحضره، یکی از مهم ترین متون تاریخنگاری ایرانی است.این اثر، افزون بر اخبار تاریخی، دیدگاه های مؤلف درباره ی اصول و مبانی دانش تاریخ را نیز در بردارد.این نوشتار می کوشد از خلال سبک تاریخنگاری و صاف و همچنین اشارات مستقیم و غیرمستقیم او، به دیدگاه هایش در این زمینه دست یابد.برای تحقق این هدف، پرسشس چنین مط...