جریان روشن­فکری در ایران، از زمان پیدایی تا امروز، براساس ادوار تاریخی و ماهیت و چگونگی نگرش به تمدن غرب یا فرهنگ دینی و بومی، با توجه به تحولات سیاسی ـ اجتماعی جامعه به شکل­های مختلفِ غرب­گرا، ملی­گرا، چپ­گرا و دینی، بروز و ظهور داشته است. نگاهی گذرا به بازشناسی این جریان­ها می­تواند زمینه­ساز فعالیت محققان اجتماعی و فکری جامعه باشد. چرا که شناخت جریان­های فعال در صحنۀ اجتماعی و یا فهم زمینه من...

روشن­فکر کیست و روشن­فکری کدام است؟ پرسش مهمی می­باشد که پاسخ شایسته به آن مستلزم بررسی نسبت این واژه با مقولات مهم و کلانی، نظیر «سنت»، «دین­داری»، «سیاست» و «اصلاح­گری اجتماعی» است. روشن­فکر از آن جهت که صبغۀ فرهنگی دارد و مشغلۀ او اندیشه­ورزی و تفکر است، ناگزیر با مقولۀ مذهب و سنت به منزلۀ شالوده­های اصلی فرهنگِ جوامع بشری مرتبط است و از آن جا که نقد وضع موجود و ریشه­یابی نابسامانی­ها و هدایت...

چکیده نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشن فکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی می پردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائۀ سیری تاریخی از «نقش روشن فکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهم ترین نقدهای وارد بر این اثر می توان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ارائۀ دیدگاه های مختلف بدون نقد و بررسی آن ها، وارد کردن ایرادهای ناروا...

جایگاه دین در جهان بینی معارف پروران تاجیک و تناسب افکار دینی و دنیایی در آثار آن ها و به طور کلی درک دیدگاه روشن فکران دربارۀ دین، موضوع بحث مقالۀ حاضر است. بدین منظور، نخست مفهوم روشن فکری براساس دیدگاه نظریه پردازان این حوزه تبیین شده و در ادامه خصوصیات این پدیده در دورۀ نو، چه در اروپا و چه شرق، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مطالعات انجام شده، هرچند عامل برانگیزندۀ معارف پروری انگیزه های خ...

اگر چه ایده سکولاریسم، پدیده ای غربی و خاستگاه معرفت شناختی آن مغرب زمین است، اما پس از پیدایی و نضج گرفتن در سایر ممالک نیز سر بر آورد. بدیهی است که این تفکر برای ورود به جوامع اسلامی به ویژه ایران که از مکتب غنی تشیّع بهره مند است و جدایی دنیا و آخرت در آن مطرود بوده و در بر دارنده آموزه هایی چون «من لامعاش له لامعاد له» است، نیاز به حاملانی داشته و دارد تا بار این کالای وارداتی را بر دوش گرف...

سکولاریسم هم مانند هر پدیده بشری با چالش های جدّی بلکه حیاتی مواجه است و تنها در جهان اسلام است که این چالش قابل رؤیت است. ناتوانی اندیشه سکولار از ارائه تعریف جدید و هویت مدرن برای مسلمانان، ناتوانی در شناخت صحیح و گذار جوامع اسلامی به دنیای مدرن و از همه مهم تر بحران زایی صهیونیسم یهودی برای غرب؛ از جمله موارد بی شمار چالش سکولاریسم در جهان اسلام است. سکولاریسم غربی هم چون حمله مغولان به دنیای...

آن­چه در این نوشتار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته، ارتباط میان جریان رایج روشن­فکری دینی و عرفی شدن سپهر دین است. این پرسش مطرح است که آیا جریان رایج روشن­فکر دینی در راستای عرفی شدن دین ایفای نقش نموده است یا خیر؟ پاسخ این پرسش مثبت است. برای اثبات پیوند میان جریان روشن­فکر دینی و عرفی شدن دین، پس از طرح موضوع بحث در آغاز به مفهوم عرفی شدن و سطوح آن و سپس به مباحثی که به فهم ارتباط میان جریان ...

این مقدمه اگر فمینیسم و فمینیست را به معنای تمرکز «انحصار»ی بر مسئله فرودستی زنان و تلاش برای رهایی آنها بدانیم، قطعاً شریعتی فمینیست نبود. آگاهی - آزادی بخشی زنان «بخشی» از تلاش روشنفکرانه وی برای آگاهی - آزادی بخشی به جامعه اش بود. او به موضوع و مسئله زنان توجه داشت؛ آنان را می دید و می خواست دیگران (به ویژه مردان) نیز بدان توجه کنند؛ مخاطب شان قرار می داد و به آنها آگاهی، انگیزه و اعتماد به ن...

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مفاهیم معنایابی برهوش معنوی همسران جانباز انجام شد. روش: جامعه مورد مطالعه شامل کلیه همسران جانبازشاغل به تحصیل دوره متوسطه درمدارس بزرگسالان شهر تهران، سال تحصیلی 90- 89 بود. حجـم نمـونـه طبق اصول علمی(کوکراین) 60 نـفـربا استفـاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخـاب شـد. به منظورجمع آوری داده‌ها از" پرسشنامه‌های هوش معنوی امرام (2009) "که ابعاد ...