تجزیه با استفاده از باریکه‌ی یونی، به دلیل حساسیت بالا، سریع، بس‌عنصری بودن، غیرمخرب بودن و عدم استفاده از نمونه‌سازی به ویژه برای تجزیه‌ی رنگ‌دانه‌ها به طور گسترده استفاده می‌شود. از طیف‌سنجی گسیل پرتو ایکس ذره- القایی و طیف‌سنجی گسیل پرتو گامای پروتون- القایی با باریکه‌ی خارجی به طور هم‌زمان برای نمونه‌های بزرگ باستانی که در محیط خارج از خلأ تحت تابش قرار می‌گیرند استفاده می‌شود. در این کار پ...

تزیینات داخلی گنبد یکی از بخش های مهم در آرایه های معماری ایرانی است. در مقاله پیش ِرو، ابتدا سیر تحول تزیینات معماری داخل گنبدها در ایران از اوایل دوره اسلامی تا آغاز قرن هشتم هـ.ق. بررسی شده، روش مرسوم در تزیین داخل گنبدها در نقاط مختلف کشور در تمامی موارد موجود که تحت بررسی قرار گرفته اند، حاکی از آن ست که از سه نوع مصالح استفاده شده است: آجر، کاشی و گچ در ترکیب های ساده و یا مختلط؛ اما شیوه ...

سنگ لاجورد (Lapis lazuli) نام سنگی است که در فلات ایران استخراج می‌شود. خاستگاه اصلی سنگ لاجورد،‌ معادن سرسنگ در سرزمین بدخشان در شمالی‌ترین بخش افغانستان است. این سنگ به رنگ آبی تیره همراه با لکه‌های طلایی پیریت است و از سنگ‌های نیمه‌قیمتی و شناخته شده در عهد ایران باستان و یکی از کالاهای تجاری ایرانیان بود. دانشمندان ایرانی از جمله ابوریحان بیرونی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، جوهری نیشابو...

در این پژوهش نوع و ترکیب رنگ آبی بکار رفته به همراه دلیل اصلی بروز لکه‌های سفید رنگ در نگاره‌های منتخب از کتاب مصور یوسف و زلیخا مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت نیل به این هدف، نگاره‌های منتخب این کتاب توسط روش‌های نشر پرتو ایکس القائی پروتون (PIXE) و میکروسکوپی نیروی اتمی (AFM) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که رنگدانه موجود در این نواحی آبی رنگ عمدتاً لاجورد می‌باشد. نتایج آزمایش‌ها ...

در این پژوهش رنگدانه‌های آبی به لحاظ ترکیب شیمیایی و شکل در دو نسخه خطی متعلق به دوره صفویه مورد ارزیابی قرار گرفتند.برای دستیابی به این هدف، از روش بررسی میکروسکوپی با لوپ دیجیتال (Dino Light) و سپس میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) و طیف‌سنجی پراش انرژی پرتو ایکس (EDX) استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه عنصری سه نوع رنگدانه ...

تحلیل مواد با استفاده از روش های تحلیل با باریکه ی یونی دارای مزیت های منحصربفرد سریع، غیرمخرب، بس عنصری و حساس است. روش های تحلیل با باریکه ی یونی عبارت اند از: روش گسیل پرتو ایکس ذره- القایی (pixe)، گسیل پرتو گاما ذره-القایی (pige)، تحلیل با واکنش های هسته ای (nra)، طیف سنجی پس پراکندگی رادرفورد (rbs) و آشکارسازی ذرات پس زده از برخورد کشسان (erd). از میان این تکنیک ها روش pixe برای تحلیل عنصر...

شناخت ماهیت مواد تشکیل‌دهنده آثار تاریخی، همواره به عنوان پیش‌زمینه اقدامات حفاظتی و بازشناخت مواد و فنون تاریخی هنر ایرانی، اهمیت ویژه‌ای داشته است. از این‌رو در این تحقیق، اقدام به بررسی یک نمونه کتیبه خوشنویسی به جای مانده از خانه انصارین تبریز شد که به سبب نصب در محیط باز، در معرض عوامل مخرب متعددی بوده و از لحاظ ساختاری و ظاهری دچار آسیب‌های بسیاری شده است. هدف از این بررسی شناسایی رنگدانه...

مسجدجامع کاشان از قدیمی‌ترین بناهای ثبت‌شدۀ دورۀ اسلامی در کاشان است. این مسجد دارای سه محراب گچ‌بری است که یکی در گنبدخانه و دو محراب در شبستان شمالی مسجد قرار دارد. برای تعیین قدمت محراب گچ‌بری اصلی، از آجر به‌دست‌آمده برای سال‌یابی ترمولومینسانس نمونه‌برداری شد و نیز برای شناسایی رنگدانه‌های به‌کاررفته در تزیینات مسجد در دوره‌های مختلف، از همۀ بقایای رنگ در دو محراب شبستان شمالی و گچِ گچ‌بری‌...

در این پایان نامه مراحل مختلف مطالعه و حفاظت و مرمت یک نمونه قاب آیینه دوره قاجاری واقع در موزه نیاوران از نظر می گذرد. این قاب آیینه به دلیل آسیب دیدگی بیش از حد قابلیت نمایش را از دست داده بود که برای جلوگیری از آسیب بیشتر مورد مطالعه و مرمت قرار گرفت. در این نوشتار با توجه به نقاط قوت وضعف شناسایی شده در قاب آیینه و پس از بررسی های فن وآسیب شناسی اثر، روش مناسب مرمت پیشنهاد و اجرا گردیده است...

نقوش تزیینی از اواخر قرن هفتم ه.ق. توسط نگارگران ایرانی به شکل متفاوتی در کتب‌ ادبی مصور به کار رفت. این شیوه جدید تذهیب طی قرن نهم ه.ق. تحت تأثیر تیموریان به تدریج فراگیر شد. تذهیب به کار رفته در مهمترین نسخ ادبی قرن نهم و دهم شاهنامه‌ بایسنقری و شاه‌تهماسب نیز نشانگر پیوندهای هنر کتاب‌آرایی میان دو دوره است و وجوه ممیزه آنها زمینه خوبی برای مطالعه ایجاد می‌کند. در این پژوهش با استفاده از مناب...