رابطه ِ ِی ذهن و عین مسأله ای معرفت شناسی است که تعیین کننده ی دیدگاه رئالیستی یا ایده آلیستی فلاسفه می باشد. در میان فلاسفه ِ ِی اسلامی، سهروردی با فاصله گرفتن از رئالیسم ارسطویی تئوری جدیدی با عنوان « مماثلت » ارائه می دهد. او با رد شناخت ذات اشیاء به وسیله ِ ِی حد، مطابقت ماهوی را به چالش می کشد و تئوری مماثلت عین و ذهن را با شناخت از طریق صفات مجموعه ای بنا می نهد. با طرح نظریه مماثلت، شائبه ِ ِی ا...

حکمت اشراقی سهروردی، با توجه به قرابت اندیشة شیعی و اشراقی، همراه با شکوفایی اندیشة شیعی در تفکر علمای امامیه بسط و تداوم یافت. ابن‌ابی‌جمهور احسایی حکیم و متکلم برجستۀ شیعی قرن نهم هجری (متوفای ابتدای قرن دهم) و از نوادر علم کلام شیعی، در زمرۀ این علماست. وی در اثر ارزندۀ المجلی تلفیقی بی‌نظیر بین آرای کلامی و فلسفی ارائه می‌دهد. او در بسیاری از موارد آراء و مبانی اشراقی را برای توضیح...

پس از بیان ویژگی های این تحقیق در فصل اول و تحت عنوان مقدمه، در هر یک از فصول به بیان و بررسی مسائلی پرداختیم که هر یک ما را در دستیابی به هدف این تحقیق در شناخت نظریه اضافه اشراقیه سهروردی و علت تأثیر پذیری حکمای پس از او از آن و نیز مقایسه دیدگاه ها با یکدیگر، یاری و راهنمایی نمود. در فصل دوم نظام فلسفی و اصول و مبانی شیخ اشراق مورد بررسی قرار گرفت و بدست آمد: سهروردی نظام فلسفی خود را بر پ...

چکیده در این مقاله، دیدگاهی را بررسی می­کنیم که به ’رئالیسم ساختاری‘ شهرت دارد که بر اساس آن، ما در بهترین حالت تنها، به ساختار جهان فیزیکی می­توانیم شناخت پیدا کنیم.  سعی شده است یک نمودار اجمالی از تحولات رئالیسم ساختاری ترسیم شود، و تفاوت روایت­های مختلف آن و اهمّ انتقادات وارد به آن بررسی شوند. در این مقاله روایت های مختلف رئالیسم ساختاری را در قالب دو گروه عمده بررسی می­کنیم. گروه اول شامل...

سهروردی در دو اثر بزرگش، المشارع و المطارحات و حکمه الاشراق، به نقد برخی از بنیان ها، آراء و ادله مشائیان پرداخته است. در بسیاری از این نقدها وی به مغالطه شناسی مشائیان پرداخته و مغالطات آنها را مشخص نموده است، به عبارتی دیگر، وی از دریچه مغالطه به نقد مشائیان نشسته است. در این پژوهش بر آن شده ایم که به بررسی و ارائه مغالطه شناسی او در نقد مشائیان بپردازیم. برای این کار ابتدا سعی کرده ایم که به...

رئالیسم از اصطلاحاتی است که در ادبیات و نقد ادبی معانی مختلفی دارد. این اصطلاح هم بر جریان ادبی خاص قرن نوزدهم دلالت دارد و هم به منزلة سبکی از داستان­نویسی به کار می رود که زندگی را تا حد ممکن، به همان صورت که در جهان واقع جریان دارد، ترسیم می کند. در این مقاله کوشیده ایم پس از بیان مختصرِ تلقی­های گوناگون از رئالیسم و شیوه های مختلف بررسی متون رئالیستی، ویژگی­های رئالیسم را بررسی کنیم. به این ...

  چکیده در این مقاله، دیدگاهی را بررسی می­کنیم که به ’رئالیسم ساختاری‘ شهرت دارد که بر اساس آن، ما در بهترین حالت تنها، به ساختار جهان فیزیکی می­توانیم شناخت پیدا کنیم.  سعی شده است یک نمودار اجمالی از تحولات رئالیسم ساختاری ترسیم شود، و تفاوت روایت­های مختلف آن و اهمّ انتقادات وارد به آن بررسی شوند. در این مقاله روایت های مختلف رئالیسم ساختاری را در قالب دو گروه عمده بررسی می­کنیم. گروه اول ش...

چکیده: شیخ شهاب الدین سهروردی ملقّب به «شیخ اشراق» از حکمای بزرگ ایرانی – اسلامی در قرن 6 هجری قمری، با بنیادن نهادن حکمت اشراق تأثیری شگرف و عمیق در حوزه های مختلف فلسفی، عرفانی و هنریِ دوران بعد از خود بجای گذاشت. سهروردی در افق معنوی حکمت نوری ایرانی سیر می کند و ماهیّت ذوقی حکمت اشراق مقتضی گذر از استدلال به شهود است. علمی که بنیانِ هنر اشراقی را تشکیل می دهد، جز از طریق شهود به دست نمی آید و ...

پس از مرگ هانس یواخیم مورگنتا در جولای 1980، مکتب جدیدی در سیاست بین‏المللی ظهور کرد که نئورئالیسم نام گرفت. مهمترین اندیشمند این مکتب، کنت والتز است که با انتشار کتاب «نظریه سیاست بین‏الملل»، اصلاحاتی در رئالیسم مورگنتا اعمال کرده و در تحلیل نظم و ناامنی بین‏المللی کوشیده است. در مقاله حاضر، مهمترین تمایزهای رئالیسم و نئورئالیسم را با استناد به کتاب والتز بررسی ‏کرده و به این پرسش، پاسخ می‏دهی...

ادبیّات داستانی را از منظرهای گوناگونی ازجمله از دیدگاه مکاتب ادبی، می توان نقد و تحلیل کرد. در این میان، رئالیسم که گویی هماره از دغدغه های فکریِ بسیاری از نویسندگان بوده، از اقبال بیشتری برخوردار بوده است. ادبیّات داستانی نوین ایران از همان نخستین تجربه های خود، دلبستگی خود را به رئالیسم نشان داده است و غالب نویسندگان کوشیدند با نگاهی نقادانه، تصویرگر شرایط سیاسی - اجتماعیِ روزگار خود باشند؛ هرچن...