ترکمانان سلجوقی پس از پیروزی بر غزنویان در نبرد دندانقان، در سال 431 ق. به تدریج بر ایران دست یافتند و دولتی جدید تأسیس نمودند که بسیاری از ویژگی های آن برگرفته از دولت های پیشین، یعنی غزنویان و آل بویه بود. از آن بین، سلجوقیان دیوانسالاری غزنویان را در نیمه ی شمالی قلمرو خود و دیوانسالاری آل بویه را در نیمه ی جنوبی قلمرو خود اخذ کردند. در پی آن کارگزاران دیوانی و دیوانسالاران این دو دولت نیز د...

روی کار آمدن حکومت غزنویان در شرق ایران و تلاش آنان برای تشکیل حکومتی مقتدر، نیاز به استفاده از دبیران ایرانی را برای آنان ضروری ساخت. با فروپاشی سامانیان، بیشتر دبیران شاغل در درون دیوان های سامانیان که از نخبگان خراسانی بودند، در دیوان های غزنوی به کار گرفته شدند؛ بنابراین دبیران خراسانی قدرت بلامنازع در حکومت غزنویان شدند. در سال 420 ه.ق، با حمله ی محمود غزنوی به ری و شکست شاخه ی جبال از حکو...

در سراسر تاریخ ایران ، این سرزمین بارها مورد تاخت و تاز اقوام گوناگون قرارگرفت ، اقوامی که خواهان این نیز بودند که فرهنگ و روح ایرانی را تحت الشعاع خود قرار دهند . اما این سرزمین در پس تمامی این دست از رویدادهای خویش همواره به نگهداشت آنچه که او را زنده می نمود تلاش نمود . یکی از این اقوام که توانست با ورود ونفوذ و سپس تصرف ایران، به حاکمیت ایران از اواخر قرن چهارم دست یابد قوم ترک بود، که ب...

در این رساله سعی شده تا روابط سیاسی-اجتماعی غزنویان و سلجوقیان از نبرد دندانقان تا پایان سلطنت بهرامشاه غزنوی (552-431 ه.ق) مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان پیش درآمد، نخست روابط طرفین پیش از نبرد دندانقان بررسی شده است این دوره غزنویان در اوج قدرت، به دلیل استبداد بیش از حد سلطان محمود و به ویژه سلطان مسعود، مجال قدرت یابی را به سلجوقیان دادند. روابط سیاسی غزنویان و سلجوقیان از سال 431 تا 552 ه....

در سال 219 هجری قمری با سقوط حکومت اویغور، قبایل قرلق با متحد کردن دیگر قبایل ترک، حکومت قراخانی را تشکیل دادند. قراخانیان که در مسیر قدرت گیری به سمت غرب حرکت می کردند، اکنون نیز که خود را در رأس قبایلی جنگ جو می دیدند، متوجه ایران شدند و در ماوراءالنهر و خراسان طمع کردند. آنان با منقرض نمودن سامانیان بر ماوراءالنهر دست یافتند؛ اما در برخورد با غزنویان ، سلجوقیان و خوارزمشاهیان موفقیتی نداشتند...

  روی کار آمدن حکومت غزنویان در شرق ایران و تلاش آنان برای تشکیل حکومتی مقتدر، نیاز به استفاده از دبیران ایرانی را برای آنان ضروری ساخت. با فروپاشی سامانیان، بیشتر دبیران شاغل در درون دیوان ‌ های سامانیان که از نخبگان خراسانی بودند، در دیوان‌های غزنوی به ‌ کار گرفته شدند؛ بنابراین دبیران خراسانی قدرت بلامنازع در حکومت غزنویان شدند. در سال 420 ه.ق، با حمله ‌ ی محمود غزنوی به ری و شکست شاخه ‌ ی ج...

غزنویان در دوران حاکمیت خود، سیاست غیرقابل انعطافی در برابر مخالفان عباسیان در پیش گرفتند. آنان در راستای حمایت از عباسیان، به دشمنی با مخالفان ایشان از جمله اسماعیلیان و فاطمیان مصر پرداختند. از طرف دیگر فاطمیان مصر برای گسترش نفوذ خویش در سرزمین‏های خلافت شرقی، نیازمند ارتباط با حکومت‏های این مناطق از جمله غزنویان بودند. فاطمیان با فرستادن سفرا و داعیان، در صدد ارتباط با غزنویان برآمدند. در م...

گسترش فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعیان با تسلط آل بویه بر بغداد مرکز خلافت عباسی رونق گرفت و سقوط آل بویه نیز مانع ادامه این روند نشد. هم زمان با حاکمیت سلجوقیان و تکاپوهای خوارزمشاهیان این فرآیند شتاب گرفت. به نظر می‌رسد روند رو به رشد کشمکش‌های سیاسی - نظامی پس از سقوط غزنویان میان سلجوقیان و سپس خوارزمشاهیان با خلافت عباسی، زمینه‌های بسیار مناسبی را برای رشد فعالیت‌های همه جانبه شیع...

گسترش فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعیان با تسلط آل بویه بر بغداد مرکز خلافت عباسی رونق گرفت و سقوط آل بویه نیز مانع ادامه این روند نشد. هم زمان با حاکمیت سلجوقیان و تکاپوهای خوارزمشاهیان این فرآیند شتاب گرفت. به نظر می رسد روند رو به رشد کشمکش های سیاسی - نظامی پس از سقوط غزنویان میان سلجوقیان و سپس خوارزمشاهیان با خلافت عباسی، زمینه های بسیار مناسبی را برای رشد فعالیت های همه جانبه شیع...