دغدغه این نوشتار، توصیف و تحلیل رابطه دین و سیاست در اندیشه مدرن است. گرچه متفکران زیادی در عصر مدرنیته به نسبت یابی دین و سیاست پرداخته اند، تمرکز بر سه متفکر بزرگ این دوره؛ یعنی هابز، لاک و کانت، کمک خواهد کرد تا برخی از ریشه های مجادلات کنونی ایران درباره نسبت دین و سیاست را کشف کنیم. تفکیک دین طبیعی از مذهب مدنی و ابزار نگاری دین در نظریه هابز، تفکیک نهاد دولت از نهاد دین و بنیان گذاری نظر...

مسأله ی خدا، به طور اخص، موضوع اندیشه های فلسفی قرن هجدهم بود. خدا باوری فلسفی (دئیسم) که در این قرن مطرح شد، نمایانگر نظامی است که در آن عقل انسان می تواند به وجود خدا پی ببرد، بدون این که به طور دقیق به کنه آن دست یابد. در فرانسه، مشاجرات ولتر و روسو در این باب، جذابیتی درخور توجه نزد فیلسوفان و روشنفکران داشته است. ولتر خدا باوری خود را از نوع فلسفی می دانست. درک او از خدا مبتنی بر تعقل فل...

در این مقاله ابتدا با تبیین نظریه دین طبیعی، بررسی زیست شناسانه ای از دین ارائه می شود و دین هم چون پدیده ای طبیعی بررسی می شود. از نظر نئوداروینیست ها دین حتی اگر متعالی و از جهان دیگر باشد می تواند به عنوان پدیده ای طبیعی که به توسط انسان ظهور یافته و محقق شود، ملاحظه شود. برای تفسیر رویکرد دین طبیعی می توان گفت نئوداروینیست هایی چون دنت، نمی خواهند دین را «تبیین» کنند، بلکه می خواهند علاقه ا...

بحث از نسبت علم و دین و مناقشات برخاسته از آن در غرب مسیحی و مادی، تاریخی پرماجرا دارد. پس از تفوق علم و به حاشیه رفتن دین در عصر جدید، تفکر مادی بر ابعاد مختلف حیات بشری از جمله بر جهان بینی علمی غلبه یافت. غلبه نگرش مادی به هستی و حیات منتهی به ظهور بحران های گوناگونی شد که بشر کنونی از آن رنج می برد. به گمان برخی، علم جدید در بستر تفکر و نظام ارزشی مادی روییده و تناسبی با تفکر و نظام ارزشی ا...

روسو سه «گفتار» مشهور دارد که این سه گفتار به علاوة «قرارداد اجتماعی» در میان آثار او، در حقیقت بیانگر مراحل تکوّن اندیشة او دربارة «جامعه مدنی» است. وی در نخستین گفتار خود به تقبیح و مذمت تمدن و جامعة مدنی که در آن مالکیت پدید آمده و مساوات و عدالت از میان انسانها رخت بربسته زبان گشوده، امّا در دو گفتار دیگر به دنبال گفتار اول کوشیده است تا با لحاظ شرایطی خاص و بر اساس « قرارداد اجتماعی » جامعه ...

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی مذهب از دیدگاه روسو و تحلیل نگاه منحصر به فرد وی به مذهب، ارتباط مذهب با حکومت و شیوه‎های آموزش مذهب از نظر این اندیشمند بوده است. این پژوهش به روش اسنادی- تحلیلی انجام گرفته و پژوهشگران پس از گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‎ای، به تحلیل اسناد گردآوری شده پرداخته‎اند. یافته‎های پژوهش حاکی از آن بود که روسو برخلاف آنچه به وی نسبت داده شده، فردی پایبند به اصول مذهبی بود...

الحاد جدید وصف جریانی است که در دهۀ نخست قرن حاضر، با انتشار سلسله ای از کتاب های پرفروش و در واکنش به حملات تروریستی برخی افراطیون دینی، به عرصۀ افکار عمومی آمد. این جریان هرچند ریشه در گذشته دارد و مبانی و مفروضات آن همان مبانی و مفروضات ملحدان گذشته است، با اتخاذ رویکردی بسیار خصمانه، به جریانی توفنده و جدید علیه دین و دین داران تبدیل شد. سخنگویان، و به اصطلاح پرچمداران آن عبارت اند از داکین...

چکیده علم و دین که هر دو سابقه ای طولانی در حیات بشر دارند، در تاریخ بلند خود، در کنار یک دیگر بر زندگی او تأثیرگذار بوده اند و تقریباً هیچ ناسازگاری ای بینشان وجود نداشته. پیش رفت وسیع علوم که از قرن هفدهم آغاز شد، به تدریج دانش مندان را به اکتشافاتی رساند که متفاوت و گاه متعارض با آموزه های رسمی دین بود. این امر موجب پیدایش نزاع میان علم و دین شد، تاآن جا که عالمان دین و دانش مندان به تخطئة آ...