خرد در اندیشة ایرانی، شالودة جهان هستی است و جنبه‌های گوناگون زندگی مادی و معنوی انسان را در بر می‌گیرد. اندرزنامه‌های پهلوی، آیینة باورهای کهن زرتشتی هستند و خردگرایی در آنها نمود بارزی دارد؛ از آن جمله به کتاب ششم دینکرد، مهم‌ترین پندنامه به زبان پهلوی، می‌توان اشاره کرد. در شاهنامة فردوسی نیز که میراث‌دار اندیشه‌ها و ذخایر اندرزی پیش از اسلام است؛ خرد یکی از مفاهیم بنیادی است و در نقش‌ها و ک...

دینکرد مهمترین و بزرگترین کتاب زردشتیان به خط و زبان پهلوی است؛ تحت اللفظ به معنای «تألیف دینی» است و مطالبش مبتنی بر اوستا و ترجمه های آن. به خاطر دربرداشتن مطالب گوناگون، دینکرد را به درستی «دانشنامه ی مزدَیَسنی» نام نهاده اند. دینکرد رساله ای نظام یافته نیست، بلکه مجموعه ای مدوّن از مطالب و اطّلاعات بازمانده از سنّت مزدیسنی است. دینکرد دارای نُه بخش یا نُه کتاب بوده است؛ کتاب یکم و دوم و بخشی از کت...

بخت و کنش(تقدیر و کوشش) و جایگاه آن‌ها در زندگی دنیایی و مینوی انسان، مبحثی مهم در کتاب‌ها و اندرزنامه‌های پهلوی بویژه دینکرد ششم است. این پندنامه که ششمین کتاب از مجموعه نه جلدی دینکرد به شمار می‌آید، مفصل‌ترین اندرزنامه پهلوی است که احتمالا بخش‌هایی از آن به شکل مکتوب و بخش‌هایی هم به طور شفاهی در دسترس بوده و در قرن سوم هجری بازنویسی شده است. در شاهنامه فردوسی نیز که چکیده فرهنگ ایران باستان...

دینکرد، مهمترین و بزرگترین اثر به زبان فارسی میانه است؛ دانشنامه ای است شامل نٌه کتاب، در بردارندة آثاری قدیم تر به شکل گزیده، با تعبیر و تفسیر. به طور کلی هدف این کتاب ها دفاع منطقی و مستدل از دین زردشتی و رد دیگر ادیان است. کتاب پنجم دینکرد متشکل از پرسش هایی است که پیروان دین زردشتی مطرح کرده و آذرفرنبغ به آنها پاسخ می گوید. در این پرسش ها و پاسخ ها، موضوعاتی از قبیل تاریخ دین، زندگی و تعالیم...

چکیده واژه نامه توصیفی و ریشه شناسی متن پهلوی دینکرد پنجم به کوشش نسیم مهتاب روشن کتاب دینکرد که در حقیقت دانشنامه ای از دانسته های حکمت مزدیسنایی به زبان پهلوی است، از جمله مهمترین کتاب های ادبیات پهلوی به شمار می آید. کتاب پنجم دینکرد به علت دربرداشتن موضوعات و مطالب گوناگون از لحاظ آیینی، دینی، اسطوره ای، اجتماعی، اخلاقی و اندرزی از جمله متن های در خور توجه است. در این کتاب مطالب ب...

دینکرد یکی از مهمترین متون پهلوی است و این پایان نامه بررسی نیمه نخست کتاب هفتم این اثر را به ترتیبی که گفته خواهد شد، به انجام رسانده است. حرف نویسی و آوانویسی بخش های یاد شده دینکرد هفتم بر اساس متن ویراسته مدن انجام شده است و البته این کار ضمن مقابله ای با ویرایش نوینی از دینکرد هفتم، اثر راشد محصل انجام گرفته است. این دو اثر تنها پژوهش هایی هستند که متن پهلوی دینکرد را بررسی کرده اند. علا...

پس از تدوین اوستا و ترجمه آن به زبان پهلوی، نوشته های زیادی درباره موضوعات مختلف به آن زبان انجام شده است. از جمله این نوشته ها دینکرد است که از آن با نام "دانشنامه بزرگ دینی زرتشتیان" یاد می شود. این کتاب بزرگ به نُه کتاب تقسیم شده است که موضوع این پژوهش، بررسی بندهایی از کتاب ششم است. در کتاب ششم، سخن از اخلاقیات است و ویژگی های مختلف در آن ستایش یا نکوهش شده اند. از آنجا که اخلاقیات در دیدگاه...

این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می­پردازد. نخستین سرچشمه­های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسان­گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسان­ها قرار می­گیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چار...

عنوان این رساله بررسی آماری و تطبیقی نظارت همگانی در قرآن و متون مزدایی است. امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت همگانی در حقیقت به منزله¬ی یک پوشش امن اجتماعی برای محافظت از انسان است.رساله¬ی حاضر تحقیق جامعی است که موضوع "امر به معروف و نهی از منکر" را به صورت آماری و تطبیقی از دیدگاه آیات قرآن و کتاب مقدس زردشتیان، (اوستا) و گزیده¬ای از متون مزدایی (مینوی خرد، ارداویرافنامه، دینکرد) مورد برر...

هدف از بررسی اسطوره ی آفرینش و پیدایش در شاهنامه، اوستا، بندهش و دینکرد هفتم، شناساندن اندیشه های اساطیری و موشکافی کردن بسیاری از ناگفته ها درباره ی این اسطوره ها است. روش کار به صورت کتابخانه ای و تحلیل و تطبیق مضامین اسطوره ی آفرینش و پیدایش شاهنامه با اوستا، بندهش و دینکرد هفتم است. در دینکرد هفتم از اسطوره ی آفرینش سخنی به میان نیامده است. حال آن که در سه کتاب دیگر، اسطوره ی آفرینش از جمله...