سال‌های دهة 40 و 50 خورشیدی آغازگاه ظهور روشنفکرانی بود که در مقالة حاضر ذیل مفهوم ذهنیت عرفانی/ دو جایگاهی قرار می‌گیرند؛ روشنفکرانی که بیش از آنکه در پی مفاهیمی همچون نوسازی، مرزهای ملی و اندیشه ترقی باشند، در پی تخریب نهادهای مدرن ناشی از مشروطه برآمدند و در این چالش به ذوب مفاهیمی یادشده پرداختند. این روشنفکران (روشنفکران شبه‌مذهبی، روشنفکران چپ و روشنفکران دولتی) نه‌تنها پیوندی با اندیشة ت...

حکمت معصومیه الهیه عنوان مکتبی حکمی- عرفانی در قرن دوازدهم هجری قمری است که توسط عارف برجسته آن روزگار، سید قطب الدین محمد نی ریزی در موضوع حکمت و عرفان نظری و عملی شیعه دوازده امامی پدید آمد. در این حکمت از عالی ترین مبانی و مبادی وجودپژوهی تا رویکرد عملی و سلوکی طالبان الهی در یک اصل و با یک حقیقت تبیین و تفسیر می شود و آن ولایت کلیه امام معصوم است. نور ولایت در این مکتب نخستین تجلی اسم اعظم ...

شعر فارسی دو سده پس از پیدایش، از مضامین و عناصر مختلف عرفانی سرشار شد و امروزه بخش عظیمی از ادبیات منظوم کشورمان را همین اشعار عرفانی تشکیل می دهد و البته شعر واقعی شعری است که با کلماتی که محصول تجربه های حسی هستند، به بیان معانی و تجاربی بپردازد که از راه حس و عقل، قابل ادراک و تجربه نیستند. پیداست که چنین شعری ناگزیر نمی تواند از جنبه ی بیان رمزی عاری باشد؛ زیرا که بینش شاعر و محتوای شعر، چ...

حکمت معصومیه الهیه عنوان مکتبی حکمی- عرفانی در قرن دوازدهم هجری قمری است که توسط عارف برجسته آن روزگار، سید قطب الدین محمد نی ریزی در موضوع حکمت و عرفان نظری و عملی شیعه دوازده امامی پدید آمد. در این حکمت از عالی ترین مبانی و مبادی وجودپژوهی تا رویکرد عملی و سلوکی طالبان الهی در یک اصل و با یک حقیقت تبیین و تفسیر می‌شود و آن ولایت کلیه امام معصوم است. نور ولایت در این مکتب نخستین تجلی اسم اعظم ...

همان طور که بعداً ذکر خواهیم کرد عرفان در بیان یافته های خویش از وسیل? زبان بهره می برد و معمولاً عارفان در بیان ادراکات خویش از قالبی استفاده می کنند که گونه هایی از هنر است. با توجه به این رابط? عرفان با زبان است که ما فصولی را به این امر اختصاص دادیم. ابتدا به طور کلی به زبان دین و بعد در نهایت به زبان کتاب مقدس و زبان عرفانی در کتاب مقدس پرداختیم. همان طور که قبلاً متذکر شدیم در این جا نیز بنا...

فضای معنوی حاکم بر جبهه در دوران دفاع مقدس بستری مناسب را جهت تعالی افراد فراهم آورد. می توان گفت که تحولات بنیادین معنوی و تعالی در مسیر معرفتی، ارزشمند ترین دستاورد دفاع مقدس است؛ بدین جهت ضروری است ابعاد و زوایای متعدد این فرهنگ بررسی و تحلیل شود. این پژوهش بر آن است در جهت تحقق این ضرورت، به بررسی تجلی ابعاد متعدد عرفانی در سیره شهدای دفاع مقدس بپردازد. این موضوع، مطالعه هم زمان دو محور عرف...

از آن جا که روحیه ی حاکم بر جبهه ها در روزهای پر تلاطم جنگ روحیه ای عرفانی و معنوی بود شاعران جنگ نیز با همان دیدگاه به توصیف شهیدان و صحنه های دفاع مقدس پرداخته اند و مناسبت ترین زبان برای بیان این مضامین زبان نماد است. این نمادگرایی شاعران مقاومت به معنای ذهنیت گرایی محض نیست) آنان با نماد گرایی عواطف و نگرش شان را به تصویر کشیدند بنابراین باید جایگاه شعر و ادبیات مقاومت مورد تحلیل و بررسی قر...

  بررسی نام‌گذاری مضامین دفاع مقدس بر‏مبنای نظریۀ نظام­مند نقشی هلیدی در اشعار قیصر امین‌پور     نسرین فقیه ملک‏مرزبان [1]   پروانه محبی‏تبار [2]   تاریخ دریافت: 20/12/89   تاریخ تصویب: 18/10/90     چکیده   بر‏اساس نظریۀ هلیدی [3] (1994)، نام‌گذاری مضامین و انتخاب واژگان، عاملی تعیین‌کنند‌ه در شکل‏گیری فرانقش اندیشگانی زبان به‏شمار می‏رود. در پژوهش حاضر، نام‌گذاری مضامین دفاع مقدس را در شعر‏های...

تعمیم و انتزاعی که ذهنیت اسطوره ای به آن دست می زند عرفانی و پیش- منطقی است و با تعمیم و انتزاع ذهنیت منطقی- علمی تفاوت بنیادین دارند. باواکاوی اندیشه روشنفکران ایرانی ویژگی های ذهنیت اسطوره ای به چشم می خورد؛ تمایزگذاری شرق وغرب، آمیختگی مفاهیم، مطلق گرایی، تقلیل گرایی، بازگشت به ریشه ها، بی اعتنایی به فردیت، برتری عمل برعلم ازجمله کیفیات این ذهنیت است که درآثاروآراءجلال آل احمد وشریعتی دیده م...

بررسی نام گذاری مضامین دفاع مقدس بر‏مبنای نظریۀ نظام­مند نقشی هلیدی در اشعار قیصر امین پور     نسرین فقیه ملک‏مرزبان [1]   پروانه محبی‏تبار [2]   تاریخ دریافت: 20/12/89   تاریخ تصویب: 18/10/90     چکیده   بر‏اساس نظریۀ هلیدی [3] (1994)، نام گذاری مضامین و انتخاب واژگان، عاملی تعیین کنند ه در شکل‏گیری فرانقش اندیشگانی زبان به‏شمار می‏رود. در پژوهش حاضر، نام گذاری مضامین دفاع مقدس را در شعر‏های ق...