از اوایل قرن ششم قمری ) 12 م( برخی از بازماندگان امپراتوری لیائو که در چین از قوم مهاجم جورچن یا جورجت شکست خورده بودند به سمت نواحی غربی گریختند و به زودی توانستند به رهبری فردی با نام یلوتاشه یک امپراتوری با نام لیائوی غربی یا قراختاییان در آسیای میانه و ترکستان ایجاد کنند ) 1130 م( آنان به همین اکتفا نکردند بلکه با ادامه حرکت به سمت نواحی غربی با دولتهای مسلمان قراخانی، سلجوقی، خوارزمشاهی و ...

یکی از ادوار سرنوشت‌ساز در تاریخ سلسله خوارزمشاهی، دوران حکومت آتسز بن محمّد است. تقارن حکومت آتسز با دوره سلطنت سلطان سنجر سلجوقی، و وقوع حوادثی همچون فزونی تنش در روابط سلطان سلجوقی با خلافت، شورش در ماوراءالنهر علیه سنجر، هجوم قرا ختاییان به قلمرو سلجوقی، زمینه را برای تحکیم و توسعه دولت خوارزمشاهی فراهم کرد. آتسز نیز با خصایص شخصیتی ویژه و با بهره‌مندی از حمایت اهالی خوارزم و ایلات نومسلمان ...

دو دولت خوارزمشاهیان و سلغریان(اتابکان فارس)که از خوارزم و فارس برخاسته اند، علیرغم بعد جغرافیایی از اوایل قرن هفتم با یکدیگر سروکاریافته اند، دلیل آن نیز تعارض منافع آن ها درنواحی مرکزی و غربی ایران بود که هر دو دولت بدان نواحی نظر داشتند.هرچند در ابتدا این تعارض به تضاد نظامی میان آنها منجر شدو سپس حملات مغول نیز دولت خوارزمشاهیان را به خود مشغول داشت، اماسرانجام پیوند خانوادگی ، سلغریان و خو...

دو دولت خوارزمشاهیان و سلغریان(اتابکان فارس)که از خوارزم و فارس برخاسته اند، علیرغم بعد جغرافیایی از اوایل قرن هفتم با یکدیگر سروکاریافته اند، دلیل آن نیز تعارض منافع آن ها درنواحی مرکزی و غربی ایران بود که هر دو دولت بدان نواحی نظر داشتند.هرچند در ابتدا این تعارض به تضاد نظامی میان آنها منجر شدو سپس حملات مغول نیز دولت خوارزمشاهیان را به خود مشغول داشت، اماسرانجام پیوند خانوادگی ، سلغریان و خو...

حکومت خوارزمشاهیان (49-618 ق) از جمله دولتهای ترکتبار بود که در دوران  ضعف و تجزیة حکومت سلاجقه، در خوارزم شکل گرفت. این سلسله، نظر به اتخاذسیاست حمایت از معتزله و شیعه، فرصت تاریخی و بستر مناسبی برای مکتب اعتزال وعلویان در خوارزم خاصه برای نفوذ آنان در ساختار قدرت و مناصب اداری و تشکیلاتدیوانی فراهم کرد. در این مقاله کوشش شده، مقاصد سیاسی دولت خوارزمشاهیانبازبینی شود تا بر مبنای آن نقش سلاطین ...

حکومت خوارزمشاهیان (49-618 ق) از جمله دولتهای ترکتبار بود که در دوران  ضعف و تجزیة حکومت سلاجقه، در خوارزم شکل گرفت. این سلسله، نظر به اتخاذسیاست حمایت از معتزله و شیعه، فرصت تاریخی و بستر مناسبی برای مکتب اعتزال وعلویان در خوارزم خاصه برای نفوذ آنان در ساختار قدرت و مناصب اداری و تشکیلاتدیوانی فراهم کرد. در این مقاله کوشش شده، مقاصد سیاسی دولت خوارزمشاهیانبازبینی شود تا بر مبنای آن نقش سلاطین ...

کتاب ذخیره خوارزمشاهی از امهات و مطلوبترین و مشروحترین کتب طبی پارسی است که جرجانی پس از قریب پنج قرن که بیشتر مولفات طبی به تازی بوده به پارسی تالیف کرده است و بهترین و مهمترین کتاب پزشکی پارسی است که از ابتدای خط فارسی کنونی تا عصر حاضر نگاشته شده است و شامل همه بخش های علم طب قدیم است. در این پژوهش تحلیل محتوایی و واژگانی نسخه خطی ذخیره خوارزمشاهی (5کتاب اول) تالیف سید اسماعیل جرجانی برای ت...

قلمرو جغرافیایی هر حکومت و انتخاب مرکزیتی مناسب برای آن می‌تواند ضامن استقرار قدرت و تداوم حاکمیت باشد، امری که به نظر می‌رسد در حکومت خوارزمشاهی (628-596 ه. ق) چندان مورد توجه قرار نگرفته است. خوارزمشاهیان که انتظار می‌رفت به یکی از بزرگ‌ترین حکومت‌های تاریخ میانه ایران تبدیل شوند، با شکست از مغولان صحرانشین، جریان تغییرات تاریخ ایران را به مسیری دیگر هدایت کردند. آنها پس از شکست حکومت سلجوقی ...

مقارن ظهور مغولان در ایران، به دنبال مناسبات تجاری و سیاسی ناسازگار دولت خوارزمشاهی با دولت چنگیزی مغول و فروپاشی سلسله خوارزمشاهیان در ایران، حکومتهای محلی – اتابکی فارس، لرستان، کرمان، در بخش نیمه جنوبی ایران شکل گرفته و یا در حال شکل گیری بودند. فرایند تأسیس و قدرت یابی حکومت اتابکی سلغریان فارس، هزار اسبیان لر بزرگ و خورشیدیان لر کوچک، مصادف با دوره ضعف، اضمحلال و انقراض سلسله سلجوقیان و تأ...

هجوم مغولان به سرزمین های اسلامی، نتایج سیاسی، اجتماعی، اقنصادی و فرهنگی گسترده ای در پی داشت. در نخستین مرحله ی هجوم که در سال 616 ه .ق. آغاز شد، در گستره ی فلات ایران، حکومت قدرتمند خوارزمشاهی در معرض تهدیدی اساسی قرار گرفت و در تداوم همین یورش ها، یکسره از میان رفت. دستگاه خلافت عباسی که گرفتار مجادله با خوارزمشاهیان بود از ظهور دشمن جدید و خطرناکی در مرز دولت خوارزمشاهی ناخرسند نبود. اسماعی...