مطالعات باستان شناسی منطقه ی زاگرس مرکزی به دلیل داشتن ویژگی های جغرافیایی و زمین ریخت شناسی ویژه، کوه های مرتفع و دشت های میان کوهی بزرگ وکوچک و ایجاد بستر مناسب برای تشکیل استقرارگاه ها در دوران مختلف، اهمیت خاصی دارد. مطالعات متعدد و محوطه های بسیار زیاد در این منطقه این سوال را در پی دارد که روند افزایش و یا کاهش جمعیت در این منطقه چگونه بوده و منطقه تا چه حد در سامان دهی این جمعیت مؤثر بود...

خراسان از نظر مطالعات فرهنگ های پیش از تاریخ ناشناخته است. در سال های اخیر پژوهش های مقدماتی در منطقه شرق شمالی ایران شروع شده است . رساله ی پیش روی ادامه ی همین پژوهش هاست. مقیاس مکانی این پژوهش حوزه ی شرق شمالی ایران با تاکید بر حوزه باستان شناسی چشم انداز میانکوهی دشت نیشابور و با تاکید جزیی تر بر روی استقرار بلوچ است. مقیاس زمانی این پژوهش ، نوسنگی است . دوره ای که جوامع انسانی به تدریج به ...

دوران مس سنگی، یکی از ادوار مهم فرهنگی بشر است که تأثیرات قابل ملاحظه ای  در شیوه و شکل گیری زندگی کنونی داشته است، امّا با توجّه به پراکندگی فرهنگی و جغرافیایی فلات ایران، هر منطقه باید به طور جداگانه مورد مطالعه قرار گیرد تا از برآیند آنها یک جمع بندی کلّی حاصل شود. یکی از مناطق پراهمیت در این دوران، دشت کنگاور با مساحت حدود 891 کیلومتر مربّع است و در مجموع، در آن 66 محوّطه مورد شناسایی و بررسی قر...

مطالعۀ دشت همدان، به عنوان یکی از نواحی مهم در بین دو منطقة زاگرس مرکزی و شمال مرکزی فلات ایران و نقش آن در شکل­دهی روند پیچیده­سازی های اجتماعی و اقتصادی دوران متأخر مس­سنگی، یکی از نیازهای تحقیقاتی است که جای خالی آن در مطالعات غرب ایران دیده می شود. در این پژوهش، در مجموع 39 محوطه شناسایی شد و مورد تحلیل باستان شناختی قرار گرفت و در تحلیل داده ها، از تحلیل های رتبه- اندازه و شاخص آنتروپی، هم...

دشواری های زیست محیطی مرکز فلات ایران، و همجواری با مناطق پرفشار بیابانی و محدود شدن به واسطه دیواره های عظیمی از رشته کوه ها، مشخصه هائی هستند که دست در دست هم موثرترین عوامل جغرافیائی اثر گذار بر فرهنگ های ساکن منطقه در طول هزاره های متمادی را ایجاد کرده و به مثابه قالبی، خمیره فرهنگ های پیش از تاریخی را درون خود شکل داده اند. علی رغم پژوهش های گسترده ای که طی چندین دهه اخیر در زمینه فرهنگ ه...

پژوهش حاضر اولین بازنگری جامع در خصوص مطالعات باستان شناختی تپه عبدالحسین می باشد تا از این طریق گاهنگاری محوطه بازبینی شده و با مطالعه ی دقیق اشیا و اطلاعات به دست آمده از کاوش، شیوه ی معیشت ساکنین محوطه مشخص گردد. هم چنین با مطالعه ی جغرافیای ارتباطی تپه عبدالحسین با محوطه های هم دوره در زاگرس مرکزی و مطالعات تطبیقی ابزارها و اطلاعات، به تبیین برهم کنش های منطقه ای بپردازد. روش انجام این پژ...

دشت فولاد محله در استان سمنان و در میان کوهپایه های البرز از منظر باستان شناسی حدفاصل دو منطقه بزرگ تمدنی؛ فلات مرکزی و مرزهای جنوبی آسیای مرکزی پیش از تاریخ؛ واقع شده و از شاخص ترین محوطه های موجود در این دشت محوطه (قبرستان سر) است. قبرستان سر با توجه به موقعیت جغرافیایی و زمانی خود می تواند گویای ارتباط فراتمدنی خاصی در پیش از تاریخ ایران و به ویژه در دوره ای که اواخر نوسنگی و اوایل مس سنگی ر...

تپه کهنه پاسگاه یکی از محوطه های باستانی حوزه سد خداآفرین است که در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این محوطه در طی دو فصل مورد کاوش و بازنگری قرار گرفت. از جمله اهداف کاوش های فصل اول اقدام به انجام کاوش های افقی و نیز لایه نگاری به قصد شناسایی ادوار مختلف فرهنگی موجود در محوطه و هدف از کاوش های فصل دوم بازنگری و کاوش های گسترده تر در راستای تائید و تکمیل فرضیات ارائه شده در فصل قبل بود. همانط...

محوطه کول تپه جلفا با مساحت 4-6 هکتار و ارتفاع 19 متر از سطح زمین های اطراف در ضلع غربی شهر هادیشهر (جلفا) در میان باغات حاصلخیز واقع شده است. اولین فصل کاوش های باستان شناختی در این محوطه برای پاسخ دادن به چندین سوال اساسی از جمله فرایند گذر از دوره مس و سنگی جدید به مفرغ قدیم، بررسی وضعیت محوطه در دوران شکل گیری و i فرهنگ کورا- ارس و نیز مشخص کردن وضعیت فرهنگی منطقه در دوران پیش از تاریخ و آغ...

سازماندهی تولید دست ابزارهای سنگی یکی از مهم ترین جنبه های مطالعاتی مصنوعات سنگی است. فرایند کاهشی تولید مصنوعات مشخص می سازد که چگونه مواد اولیه از خلال مراحل کاهشی آماده سازی و منتقل شده اند. این مراحل را می توان بر اساس بقایایی که از هریک از آنها باقی مانده است، ردیابی نمود. چنین مطالعاتی در توضیح تفاوت های میان مجموعه مصنوعات سنگی متعلق به یک دوران در یک منطقه و تنوع آنها در دوره های گوناگو...