متون ادبی بالقوّه دارای مضامینی هستند که آن مضامین با یک‌بار خواندن آشکار نخواهد شد. بکار گیری ابزارهای دیگر علوم، امکانی است برای راه یافتن به دستاوردهای جدید متنی و در این میان روانکاوی بیش از همه راه‌گشا است. «ژاک لکان» روان‌کاو فرانسوی در تحلیل شخصیّت‌ها و روایت‌های ادبی ما را به نتایج جالب توجّه‌ای می‌رساند. این مقاله، کوششی است در استفاده از نظریّۀ «ساختمان نفسانی انسان» لکان جهت تحلیل شخصیّت ...

هر رویدادی در هنر می تواند بازخوردی در اندیشه داشته باشد و هر اندیشه جدیدی، ایده های هنری تازه ای به بار می آورد. هدف کلی این تحقیق بررسی تاثیرات متقابل میان هنر و اندیشه است، که با بررسی سوررئالیسم (هم در ابعاد یک جنبش و هم به عنوان رویکردی بشری که فاقد زمان و مکان است) در نسبت با روانکاوی مکتب لکان، تاثیرات متقابل این دو حوزه بر یکدیگر را مورد توجه قرار می دهد. در این تحقیق ابتدا به طور مختصر...

در این پژوهش برپایۀ نظریۀ روانکاوی ژاک لکان، روانکاو پساساختارگرای فرانسوی، رمان شازده احتجاب هوشنگ گلشیری تحلیل و بررسی می شود. پس از طرح مباحثی نظری دربارۀ چند اصطلاح رایج در نظریۀ لکان (حیث واقع، ساحت خیالی، ساحت نمادین، نام پدر و نگاه خیره، در خوانشی نقادانه از شازده احتجاب گلشیری چگونگی کارکرد این مفاهیم سنجیده خواهد شد. نگارندگان این پژوهش کوشیده اند به دو پرسش اساسی پاسخ دهند: رمان شازده...

پژوهش کیفی حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد روانکاوانه ی اسلاوی ژیژک و با تأکید بر سه فیلم درباره ی الی، جدایی نادر از سیمین و گذشته، به مطالعه ی «امر واقع» در سینمای فرهادی می پردازد. در این مقاله، تبعات توصیف ناپذیر رویایی با مرگ، به عنوان امر واقع در سه فیلم تبیین شده، و کلبی مسلکی سوژه ها، فقدان قهرمان و تداخل فانتزی ها به عنوان عوامل برسازنده ی امر واقع مطالعه و بررسی شده است. نتیجه آ...

متون ادبی و به طور ویژه حماسه ها به عنوان محملی برای قدرت ، در عین سلطه ی ایدئولوژی حاکم بر آن، فضایی برای طرح تناقض ها و تنش ها فراهم می کند. آن چه در این پژوهش بدان پرداخته می شود خوانش روان کاوانه ی داستان فرود بر مبنای آرای لکان برای نیل به ضمیر ناخودآگاه آن است. به طوری که با کاربرد مفاهیم لکانی در این داستان و با تمرکز بر ابهامات و تناقضات موجود در آن ، چگونگی رابطه ی متن با ایدئولوژی حاک...

در این پژوهش با محوریّت مضمون تمنّا در تئوری روانکاوی لکان، خوانشی نو از خسرو و شیرین نظامی ارائه و تعاریف تازه‌ای از شخصیت های اصلی داستان و جایگاه هر یک از آنها به دست داده شده است. برای روشن شدن مفهوم تمنّای لکانی، ابتدا مقوله های تمنّا/آرزومندی، مطلوب گمشده، ژوئی سانس/ تمتّ، تعین ما بعدی، رانش، خلأ /هیچی از روانکاوی لکان را که با موضوع این پژوهش همسو هستند، شرح داده شده، سپس در پایان هر مقوله بخ...

مقاله پی شرو با رویکردی روانکاوانه از منظر ژاک لکان- روانکاوِ نوفرویدی، با نگاهی اجمالی به برخی از آثار هارولد پینتر- نمایشنام هنویس انگلیسی، اولین نمایشنامه بلند او، جشن تولد ) 1958 ( را که متعلق به دهه های اولیه نگارش آثار نمایشی او است، نقد و بررسی می کند. با توجه به اینکه امروزه نگرش روانکاوی مدرن لکان در بسیاری از رشته های مطالعات ادبی و سینمایی نفوذ کرده است، تلاش بر آن است که از نظریه...

در این پژوهش مسئله این است که آیا در نمایش نامه های چخوف نظریه های لکان قابل تعمیم است ؟ به باور من در اکثر آثار و نمایش نامه های چخوف به دلیل آن که ویژگی ها و شاخصه های روانشناسانه دارند که شامـل جنبه های حسی و تجربه های عینـی می شود از منظـر روانکاوی لکان و دیدگاه روانشناسی او قابـل تعمق بوده و با برداشتی متفکـرانه از این نظریات ، می توان شخصیـت های نمایش نامه های چخوف را ارزیابی و ریشه یابی...

ژاک لکان (????-????) پس از فروید، تاثیرگذارترین چهره در روانکاوی محسوب می شود؛ متفکری که در دهه های پایانی قرن بیستم تاثیر بسیار زیادی بر نظریه ی انتقادی و نظریه ی ادبی به جا گذاشته است. در این جستار تلاش شده است تا ضمن تبیین مفاهیم بنیادی لکان، سیزده نمایشنامه ی شاخص ایرانی دهه ی ????، در چارچوب اندیشه های این روانکاو فرانسوی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند. دلیل انتخاب چنین موضوعی این است که در...

چکیده: این پایان نامه مفهوم میل را در هگل و لکان بررسی می کند. میل همواره به عنوان عنصری غریزی و بی ارادی در مقابل عقل بشر مورد بحث بوده است. هگل رویکرد متفاوتی به میل دارد. او میل را عنصری ضروری برای سوژه در فرایند دیالکتیکی شناخت می داند. بر طبق نظر هگل وقتی سوژه از خود شناخت پیدا می کند، این شناخت او با میل به دیگری توأم است، همچنان که به خودش میل دارد. میل به دیگری در فلسفه هگل پایه اصلی خو...