ظرافت­های بلاغی آیات قرآن کریم که از جنبه­های اعجاز این کتاب جاودانه به شمار می­آید، از دیرباز مورد بررسی دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی (stylistics) است که به عنوان یک حوزۀ نوین، ضمن بهره­گیری از دست آوردهای علم بلاغت، با معیارهای جدید به بررسی جلوه­های سبکی قرآن می­پردازد. مقاله حاضر با روش توصیفی­ ـ ­تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک شناسی، به بررسی زیبایی...

چکیده یکی از ابزارهای عقلایی و اسلوبهای بیانی برای تفهیم و مفاهمه, کنایه است و در میان گونه های کنایه نیز شیوه کنایه تعریضی مبتنی بر ضرب المثل «ایاک اعنی و اسمعی یا جاره » از روشهای متداول در محاورات عرفی است. خاستگاه ضرب المثل و نحوه دلالت, نوع کنایه به کاررفته در آن را درفصل اول آورده ایم. برای اثبات حجیت این قاعده می توان دلایل و مستندات متعددی را ارائه نمود. آیات مختلفی وجود دارد که خطاب ...

زبان همانند دیگر پدیده های انسانی با گذر زمان در معرض تغییر قرار می گیرد. از میان اجزاء گوناگون زبان، واژه ها بیش از دیگر اجزاء آن از نظر دلالت معنایی، دستخوش تغییر می شوند. در تفسیر آیات قرآن توجه مفسّر به این تغییرات می تواند معانی و مفاهیم درست تری از آیات، فراروی مخاطبان قرار دهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیق آراء تفسیری شیخ طوسی و ابن عطیه به تحلیل نقش انواع تغییر در دلالت کلمه ...

بررسی دیدگاه های گوناگون درباره بطون و ژرفای قرآن است. نویسنده با تقسیم دیدگاه های موجود راجع به بطون قرآن به دو بخش مدلول گرا - یعنی دیدگاه هایی که ژرفایی را ناشی از خصوصیت معانی کلمات و آیات می داند، و دلالت گرا - که ژرفایی را معلول چگونگی دلالت الفاظ می داند - از بخش نخست به چهار نظریه پرداخته و آنها را نقد کرده است، سپس در بخش دوم از شش نظریه سخن گفته است و برخی را نقد و بعضی را تأیید نموده...

موضوع محوری مقالۀ حاضر دلالت شناسی قضایای موجهه (به ویژه قضایای ضروریه و دائمه) است. در این باب ابتدا شرح مختصری از قضایای موجهه، بنا بر متون منطق سنتی، عرضه می شود و سپس ضمن توضیحِ تحلیلِ زمانی آنها، نقد چنین تفسیری در دستور کار قرار می گیرد. اما این نوشته صرفاً نگاهی سلبی ندارد و در آن تلاش شده است تا سخن قدما درباب دلالت شناسی قضایای موجهه بازخوانی و بازشناسی شود.

سبک بیانی قرآن به گونه ای است که ارائة معانی و مفاهیم ژرف آن جز با افزودن عبارت های تفسیری مقدور نیست و نمی توان به فهم کاملی در این زمینه دست پیدا کرد. از این رو، با همة تلاشی که نویسندگانو مترجمان کرده اند، باز هم پاسخگوی خوانندگان نمی باشند. دلیل این امر، وجود آیات مجملی است که دلالت آنها روشن نیست. بنابراین، مترجمان برای تبیین برخی آیات، افزوده های نمایانی در ترجمة خویش به کار برده اند. اغل...