در زبان‌شناسیِ نقش‌گراییِ نظام‌مندِ هلیدی، سه فرانقش متنی، تجربی و بینافردی، سه لایة معنایی متفاوت هستند که با کمک آنها بندهای متن تحلیل می‌شوند و از این تحلیل، سبک‌شناسی متون حاصل می‌شود. هدف از این مقاله، تحلیل داستان کوتاه «نیمکت روبه‌رو»ی زویا پیرزاد ازمنظر نقش‌گرایی نظام‌مند و براساسِ سه فرانقش مذکور و تحلیلِ سبک‌شناسیِ آن است. نگاه زبان‌شناختی و نقش‌گرایی به سبک، با تعاریف سبک در ادبیات همپوشی ...

بند باز نتردام افسانه ای بسیار قدیمی به زبان لاتین است که در قرن سیزدهم میلادی گوتیه دو کوانسی (شاعر فرانسوی) آن را به فرانسۀ میانه ترجمه کرد و پس از آن چندین بار بازنویسی شد. این داستان از جهت مضمون و ساختار داستان (طرح و پیرنگ، شخصیت پردازی، زاویۀ دید، گفتگو، صحنه پردازی و...) شباهت های فراوانی با داستان موسی (ع) و شبان در مثنوی مولوی دارد. درون مایۀ اصلی دو داستان، تقابل نگاه یک انسان ساده د...

قرآن کریم از مهم‌ترین آبشخورهای زبان و اندیشة حافظ(ره) است. در حقیقت، شهد و شکر سخن حافظ، آمیخته با شجرة طیبة قرآن حکیم است. مفروض است، غزلِ «دوش وقت سحر ...» (غزل 183)  بازتابی پنهان و هدفمند از داستان حضرت یونس (ع) در قرآن کریم است. واژگانی از قبیل غمّ، نجات، ظلمت، قدر، صبر، نبات، و... در کنار معانی عرفانیی همچون آینة وصف جمال، بیخود ­از شعشعة پرتو ذات، نجات از بند غم ایام و... بیانگر این است ک...

سعدی، در نثر سهل و ممتنعش، معلّم اخلاق و در مثنوی، طرّاح سیاست های رفتار اجتماعی و «رستاخیز ادبی» است؛ وی در بهره گیری از داستان به تبعیّت از آموزش دینی اش که مبتنی بر یافته های قرآنی است، کوشاست. اغلب قصّه ها و حکایت های سعدی در گلستان و بوستان، داستانک تعلیمی محسوب می شوند و داستان مثال تأیید و تأکید مطلب پس یا پیش از خود هستند.       امّا در داستان های بت سومنات و جوان مشت­زن، خود داستان نیز اهمّیّ...

چکیدهرئالیسم جنبش ادبی است که در اواخر نیمه اول قرن نوزدهم آغاز شد و هنوز هم قدر و اعتبار ویژه‌ای در ادبیات جهان و رمان‌نویسی نوین دارد. این مکتب ادبی که در برابر رمانتیسم شکل گرفت با تکیه بر دنیای واقع و عینیت گرایی،ارکان اصلی نظام فکری رمانتیسم‌ها را در هم نوردید. بالزاک را می‌توان پیشوای مسلم رئالیست دانست که با انتشار مجموعه آثار خود با عنوان «کمدی انسانی» تأثیر ژرفی بر عالم ادب گذاشت. یکی ...

بدون شک در نقد و تحلیل هرنوشته، بررسی زبان آن، به عنوان ابزار پدیدآورنده، جایگاهی ویژه دارد. اما به نظر می رسد در بررسی کامل و منصفانه از یک اثر ادبی، اعم از داستان، زبان، باید، تنها نه به عنوان ابزار پیدایش و به صورت پدیده ای جدا، بلکه به عنوان یک عنصر، درکنار دیگر عناصر و در رابطه ای متقابل با آن ها مورد بررسی قرارگیرد. عناصری که درکنار یکدیگر ساختار اثر ادبی را پی می ریزند. با این توضیح، هد...

این نوشتار به شیوة داستان سرایی ناثانیل هاثورن، به عنوان نقطة عطف تاریخ ادبیات آمریکا، می پردازد. یکی از پیامدهای انقلاب آمریکا بی بند و باری و ترک پایبندی به ارزش های خشکه مقدسان بود. کمی بعدتر رومانتیسیسم این شکاف را با ستایش فردیت نویسنده و نقش او درایجاد یک شخصیت نوین آمریکایی ژرف تر کرد. با درنظرگرفتن این حقیقت که هاثورن در چنین وضعیتی می نوشت، انتقال چنین مفاهیم مذهبی وسیاسی را به درون قل...