با توجه به کلیه ی آثار فوکو می توان سه حوزه ی تحلیلی را در آثار او مشاهده کرد؛ دیرینه شناسی (تحلیل نظام های دانش)، تبارشناسی (تحلیل وجوه قدرت) و نهایتاً اخلاق یا رابطه با خویشتن. فوکو در دوره ی نخست فعالیت اش؛ و به طور خاص در دو اثر دیرینه شناسی و نظم اشیاء به تحلیل ظهور انسان در مقام سوژه و ابژه ی دانش می پردازد.از این رو دغدغه ی فوکوی نخستین را می توان چگونگی «تولد سوژه» و روش دیرینه شناسی و س...

یکی از منظر های اساسی در مطالعاتِ نظریِ هنر از دیرباز تا به امروز، چگونگیِ به دست دادن توصیف و تعریف از مسائل فردی و اجتماعی بوده است. در این راستا ریچارد رورتی به فراخور رویکرد پسا-فلسفی¬اش، طرح دو بعدی فرهنگ ادبی را برای آرمان¬شهرش ترسیم می¬کند که شهروندان آیرُنیست آن، به شیوه¬ای جدید مسائل خود و پیرامونشان را بازتوصیف و بازتعریف می¬کنند. آنان در پیِ کشف حقیقت نیستند، بلکه می¬خواهند خود و دنیای پی...

مقاله‌ی حاضر نشان می‌دهد که چگونه میشل فوکو در آثار پایانی خود با رجوع به برخی آموزه‌های روشنگری به هنر آفرینش خویشتن روی می‌آورد. بازاندیشی مفاهیم اساسی روشنگری در فوکوی متأخر با درک تازه‌ای از کانت و سوژه همراه است. با جای دادن نظریه‌های زیبایی‌شناسی مرتبط با نفس در متن تفکر روشنگری، فوکو نشان می‌دهد که نه تنها او ارزش‌های روشنگری را نادیده نمی‌گیرد، بلکه به بازسازی برخی از این مفاهیم می‌پردا...

حوزه­ خصوصی و حوزه­ عمومی در سبک زندگی رابطه­ دیالکتیکی با هم دارند که بسته شدن یکی به گسترش دیگری می‌انجامد. در تنگناهای حوزه­ عمومی، حوزه­ خصوصی در پی راه‌حل است. در جامعه­ امروز ایران حوزه­ خصوصی رشد بسیاری داشته است. پژوهش حاضر در جست­و­جو و بررسی سبک‌های نوینی از زندگی است که در چنین فضایی شکل­گرفته­‌اند. مکان این پژوهش دزفول و روش آن کیفی بر مبنای پدیدارشناسی هرمنوتیک است. داده­‌های میدان...

هدف اصلی ریچارد رورتی فیلسوف پست مدرن آمریکایی آن است که لیبرالیسم را به گونه ای تبیین کند که با اندیشه های پست مدرن در عصر تکثر و عدم ایقان سازگار جلوه کند. همانند سایر متفکران پست مدرن، وی بر آن است که مفاهیم بنیادین سنتی فلسفه مانند «حقیقن محض»، «طبیعت انسان» یا «طبیعت جهان» تصنعی هستند. اما به نظر او، این تمایل به ساختار شکنی در اندیشه پست مدرن، نباید نشانه «عدم مسوولیت اخلاقی» تلقی شود. دغ...

مقالۀ حاضر به تقابلِ فلسفه و روان شناسی در اندیشۀ فوکو می­پردازد. روایت فوکو از روان شناسی از همان آثار نخستین، واضح و روشن است، به نحوی که فوکو به عنوان یک منتقد سرسختِ روان شناسی مطرح شده است. فوکو همواره دربارۀ روان شناسی به شکلِ سلبی سخن گفته است. سیمای بدبینانۀ فوکویی از اتخاذ چنین مواضعی ناشی شده است. اما فوکو، در مواجهه با فلسفۀ باستان، روایتی خوشبینانه عرضه می کند؛ فلسفه، برخلاف روان شناسی...

در این پژوهش سعی شد ارتباط خلّاقیّت با جریان فلسفی پست مدرنیسم بررسی شود. اهمیت توجه به این موضوع به علت پیشرفت علم و فن آوری و افزایش پیچیدگی ساختار اجتماعی است که همراه با تفاوت های فرهنگی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی نیازمند تربیت افرادی خلّاق است تا در چنین فضایی به ارائه نقش های خود قادر باشند. بسیاری از پیش فرض های موجود در بحث خلّاقیّت در میان آراء فلاسفه پست مدرنیسم به چشم می خورد. در واقع می توان...

در این پژوهش سعی شد ارتباط خلّاقیّت با جریان فلسفی پست مدرنیسم بررسی شود. اهمیت توجه به این موضوع به علت پیشرفت علم و فن آوری و افزایش پیچیدگی ساختار اجتماعی است که همراه با تفاوت‌های فرهنگی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی نیازمند تربیت افرادی خلّاق است تا در چنین فضایی به ارائه نقش‌های خود قادر باشند. بسیاری از پیش فرض‌های موجود در بحث خلّاقیّت در میان آراء فلاسفه پست مدرنیسم به چشم می‌خورد. در واقع می‌توان...

از آنجا که تعیین هدف ها راهنمای همه فعالیتهای آموزشی است، در این پژوهش تلاش شده است این کار بنیادی را با نگرش به تعریف انسان از دیدگاه میشل فوکو بررسی کند. فوکو که با کندوکاو باریک بینانه در زمینه جنون و شیوه های بکارگیری مجازات، گسستی جدی در تاریخ اندیشه بشری یافته بود، هستی انسان را نیز بر همین اساس روشن ساخت. او این گسست ها را از دیدگاه اراده معطوف به قدرت و با تکیه بر دانش بررسی می کند و ان...

هدف پژوهش حاضر تحلیل مبانی معرفت شناسی حکمت صدرایی، توجیه عناصر تربیتی بر اساس آن مبانی و ارایه ی چشم انداز تربیتی مبتنی بر آن را می باشد؛ روش پژوهش تحلیل فلسفی با رویکرد تألیفی بوده است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، ابتدا مبانی معرفت شناسی صدرایی از آثار متعدد صدرالمتألهین و برخی از شارحان وی تحلیل و سپس عناصر تربیتی مبتنی بر آن مبانی توجیه می گردد؛ مبانی اساسی معرفت شناسی صدرایی در دو حیطه ...