فارسی باستان، نامی است که برای زبان فارسی مورد استفاده در کتیبه های خط میخی سلسله ی هخامنشی به کار رفته است. پایان نامه ی حاضر به بررسی کتیبه های داریوش و خشایارشا در نقش رستم و تخت جمشید اختصاص دارد که مشتمل بر یک مقدمه و سه بخش به شرح زیر است: در مقدمه، به تفصیل به معرفی زبان فارسی باستان، آثار بر جای مانده از آن، به ویژه محل و موقعیت جغرافیایی کتیبه های داریوش و خشایارشا خواهیم پرداخت. در ب...

در طول تاریخ کهن و باستانی کشور ایران از اسامی سلاطین جهت نامگذاری استفاده شده است. گاهی یک نام برای افراد گوناگون در طول زمان مورد استفاده قرار گرفته است. پادشاهان ایران همچون پادشاهان مصر و آشور، نام نیاکان خود را به کار می بردند، مثلاً اُُخوس خود را داریوش دوم، و «کوُدمان codman» خود را داریوش سوم و بسوس خود را اردشیر چهارم نامید. اسامی خاص ایرانیان مطابق با اعتبار شخص و شکوه و جلال آن ها بود، ه...

حکومت هخامنشیان در سال 550 ق م با سقوط دولت ماد به دست کورُش بزرگ تأسیس شد. از همان نخستین نبردی که به سقوط مادها منجر شد، اساسی ترین اصل سیاست خارجی و داخلی کورُش یعنی تسامح و مدارا پایه گذاری شد. پادشاهان بعدی کمابیش این سیاست را ادامه دادند. کمبوجیه، سیاست توسعة ارضی پیش گرفت و پس از تسخیر مصر همان سیاست ملایم پدرش را دنبال کرد. داریوش بزرگ سیاست تسامح و مدارای سَلَف خویش را به یک دکترین سیاسی ت...

در سال 1312 شمسی کاوش گرانی از دانشگاه شیکاگو آمریکا موفق شدند بیش از سی هزار لوح گلی مکتوب با حروف عیلامی و ممهور با مُهرهایی به خط میخی پارسی از شمال شرقی تخت جمشید بدست آورند. این اسناد منحصر بفرد که از آیب زمانه به طرزی معجزه آسا مصون مانده بود، بیشتر اختصاص به صورت دستمزد کارگران و صنعتگرانی داشت که در ساخت بنای تخت جمشید مشارکت داشته اند. این مقاله ضمن ترجمه برخی از این الواح به ذکر کتیبه ...

این پژوهش که به علل چگونگی و زمینه های برخورد ایران و یونان در زمان هخامنشی و بویژه در زمان داریوش بزرگ و خشایارشا می پردازد، پژوهنده سعی کرد که با بهره گیری از نوشته های نویسندگان قدیم و پژوهشهای جدید به علل و چگونگی این برخوردها و پیامدهای آن با نگاه بازتر و گسترده تری بپردازد. و با ارزیابی و مقایسه دیدگاههای پژوهشگران و تاریخ نگاران، پاسخ روشن و مناسب تری را در باره این رویاروییها و پیامدهای...

گوردخمه کیکاوس صحنه دارای ایوانی با دو ستون آزاد و  دو دهلیز است که یکی در زیر دیگری واقع‌شده است. مطالعات و بررسی‌های میدانی انجام‌شده در این پژوهش نشان می‌دهد که دهلیز فوقانی در شکل اولیه خود تنها دارای یک چاله تابوت و فضای تدفینی بود که با توسعه بعدی آرامگاه از جای خود برداشته‌شده است. سقف دهلیز فوقانی که بخش قدیمی‌تر آرامگاه بوده از نوع گهواره‌ای و مشابه و قابل‌مقایسه با تاق گهواره‌ای دهلیز...

ابوعبدالله احمد بن محمّد بن اسحاق به ابراهیم هَمَدانی ـ ابن‌فَقیه هَمَدانی، جغرافیدان ایرانی (نزدیک به: 255-330ﻫ. ق.) در کتاب ارزشمند خود «اخبار البُلدان» که احتمالاً در 290ﻫ. ق./ 903م. نوشته شده است، ترجمۀ متن دو سنگ‌نوشته در دامنۀ کوه الوند همدان (= سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه) را آورده است. با وجود این، ترجمۀ او کوچک‌ترین همانندی‌ای با متن سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ و خشایارشا در دامنۀ کوه الوند ندارد و آ...

حکومت هخامنشیان در سال 550 ق م با سقوط دولت ماد به دست کورُش بزرگ تأسیس شد. از همان نخستین نبردی که به سقوط مادها منجر شد، اساسی ترین اصل سیاست خارجی و داخلی کورُش یعنی تسامح و مدارا پایه گذاری شد. پادشاهان بعدی کمابیش این سیاست را ادامه دادند. کمبوجیه، سیاست توسعة ارضی پیش گرفت و پس از تسخیر مصر همان سیاست ملایم پدرش را دنبال کرد. داریوش بزرگ سیاست تسامح و مدارای سَلَف خویش را به یک دکترین سیاسی ت...

پارسیان با ورود به جنوب غربی فلات ایران و در برخورد با تمدن کهن ایلام، برکنار از نفوذ این تمدن نماندند. آنها در بسیاری از زمینه¬ها چون هنر و صنعت از فنون و سبکهای ایلامی استفاده نمودند و دبیران کارآزموده ایلامی و زبان و خط آنها را در شاهنشاهی نوپای خود مورد استفاده قرار دادند. تمدن ایلام که از لحاظ سیاسی با روی کار آمدن هخامنشیان از صحنه قدرت حذف شده بود، همچنان در این دوره از لحاظ فرهنگی در صح...

مهاجرت آریایی ها در شش هزار سال قبل از میلاد مسیح (ع) بر اثر سرمای فوق العاده از شمال آسیا و اروپا آغاز شد، یک گروه به سیبری، گروه دیگر به هند و دسته سوم به فلات ایران مهاجرت نمودند.             به طور تقریبی تمام مللی که در ساحل دریای پارس اقامت داشته اند، به فنون دریانوری، دریاشناسی و ساختن لنج و کشتی آشنا بودند و از آن بهره می جستند. ایرانیان خیلی زود به یک قوم دریانورد جسو...