بردگان، از نژادهای گوناگون، زن و مرد و سیاه و سفید، در جوامع و در میان طبقات اجتماعی مختلف حضوری انکارناپذیر داشته‎اند. دراین میان، نقش چشمگیر بردگان زنگی شایان توجه است. زنگیان که در آغاز نوبردگانی بیش نبودند و زندگی معیشتی ـ اجتماعی بسیار سختی داشتند، اندک اندک همراه با تحولات جامعه و حضور در جوامع دیگر صاحب اندیشه و منزلت اجتماعی- سیاسی شدند و به عرصه های مختلف، ازجمله حوزه ادبیات، راه یافتن...

در مقاله ی حاضر با مقدمه ای از تعاریف اصطلاحیِ تمثیل، حکایت تمثیلی، فابل و پارابل از نظر ادیبان به نقد کهن الگویی حکایتی عارفانه و اخلاقی از دیدگاه سه شاعر بزرگ سنایی، مولوی و نیمایوشیج پرداخته ایم و باز نموده ایم که در این حکایت زنگی در مواجهه با حقیقت واقعی خود و سایه ای که آن را خوش نمی دارد از راهنمای پیر فرزانه (آینه) می گریزد و به معرفت و شناخت صحیح دست نمی یابد.الگوی روان شناسانه – اساطیر...

چکیده تمثیل و حکایت های تمثیلی، از اصطلاحات پر سابقه در بلاغت و ابزاری پرکاربرد در ادبیات به ویژه در متون عرفانی است. موضوع این پژوهش، بررسی ساختار حکایت های تمثیلی نوبت سوم تفسیر "کشف الاسرار" و هدف آن، دست یابی به نظام ساختــاری حاکم بر این حکایات تمثیلی است. فرضیه ی نگارنده، نظام مندی ساختار حکایات این تفسیر و برخورداری آنها از الگویی واحد بوده است. این پژوهش در سه فصل تنظیم شده است: ...

«تشبیه» در پدیدآمدن حکایت‌ها در دفتر سوم مثنوی معنوی نقش بسزایی دارد و باعث پدیدآمدن نوع خاصی از حکایت‌های تمثیلی گردیده‌ است که در این مقاله از آن­ها با عنوان «حکایت‌های تمثیلی خوشه‌ای و بی‌خوشه» یاد شده است. این حکایت‌ها به­عنوان مشبه‌به یک تشبیه مرکب یا گسترده هستند که نقطه‌ی شروعش در بیتی یا ابیاتی نهاده شده است. در نوع تمثیلی خوشه‌ای، هر حکایت چند هسته‌ی روایی و حکایت وابسته به عنوان خوشه ...

این مقاله درصدد بیان میزان ارتباط، شباهت ها، تفاوت ها و دخل و تصرّفات مولوی در مآخذ حکایت های مثنوی برآمده است و از آن جا که توجّه به ساختار حکایت ها راهی برای درک بهتر و بیشتر مفاهیم و نقاط اشتراک و افتراق آن هاست و حکایت های تمثیلی مصیبت نامه ی عطّار یکی از مآخذ مولوی در مثنوی می باشد، نگارنده به بررسی حکایت تمثیلی «آن کس که در یاری بزد» در این دو اثر پرداخته و با مقایسه ی عناصر روساختی (طرح و پ...

کاربرد تمثیل در زبان و ادب فارسی سابقه ای طولانی دارد و محل اختلاف نظر میان اهل ادب بوده است و در تفهیم مفاهیم عقلی،ذهنی و انتزاعی به مخاطبان بسیار موثر و کارآمد بوده است.قصه و تمثیل مقدمه اولین گام در شناخت به تمام معنی مثنوی های منطق الطیر و مصیبت نامه عطار نیشابوری و راه ورود به دنیای ناشناخته آن هاست.البته مفهوم درونی و نهفته در حکایت های عطار به روشنی معلوم است و با توجه به ترتیب عناصر و ت...

عطار خالق حکایت های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روش های مختلفی انجام می شود. در این پژوهش با بر...

یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال، مؤثرترین ابزارهای ادبی، بیان مطلب در قابل یک حکایت تمثیلی است. در این شیوه، شاعر تلاش می‌کند تا معنای باطنی‌ را که در تصور آورده و در واقع مشبه یک ساختار تشبیهی است، با ظاهری داستانی بیان کند که در جایگاه مشبهُ‌به آن ساختار قرار دارد. در پژوهش حاضر که از نوع بنیادی است و داده‌های آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای به دست آمده و این داده‌ها با روش تحلیل و توصیف، مبتنی ...

  در بازآفرینی، هنرمند با الهام گرفتن از اثری کهن و به مدد تخیّل خویش، دست به آفرینش اثری مستقل، تازه و بدیع می‌زند و بنا به سلایق، خواسته‌ها و اهداف خویش، موضوعی را از ژانری به ژانر دیگر تبدیل می‌کند؛ ولی این باز آفرینی‌ها همیشه آشکار نیست. این مقاله با مقایسه تطبیقی میان دو اثرکاملاً متفاوت ادبی، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا شعر مهتاب نیمایوشیج، باز آفرینی حکایت تمثیلی شبتاب کلیله و...

ادب تعلیمی یکی از انواع ادبی است که از ساحت اخلاقی و آموزش ویژه‌ای سخن می‌گوید. آنچه در آثار ادبی تعلیمی، تعلیم و پند و اندرزهای اخلاقی را حلاوت بخشیده است و تأثیرگذاری آن را دو چندان ساخته است، استفاده از ابزار کارآمد تمثیل است که با بسامدی درخور توجه در متون تعلیمی ادبی نمود یافته است. پدید آورنده آثار تعلیمی برای تقریر و توضیح مطلب اخلاقی خود یا ایضاح و تثبیت آن در ذهن مخاطب از این شیوه‌ی اد...