بررسی تاریخی ساخت‌وساز در بقیع و توسعه و تحول آن یکی از موضوعات مهم مرتبط با بقیع است. این مقاله تلاش دارد با بررسی توصیف­های ارائه‌شده از بقیع در منابع تاریخی و سفرنامه­ها تصویر روشنی از این جنبه تمدنی بقیع ارائه دهد. ساخت‌وساز در بقیع از دو منظر کمی و کیفی قابل‌بررسی است که ما فقط به توسعه کمی پرداخته­ایم. توسعه کمی بقیع نیز در چندین مرحله صورت پذیرفته است؛ به‌گونه‌ای که ساختمان­های موج...

 بقیع، قبرستانی مشهور در شهر مدینه است که بر پایه روایات، دارای فضیلت و جایگاه ممتاز معنوی است و پیامبر خدا9 از سوی خداوند، مأمور شده بود پس از هجرت به مدینه، آنجا را به عنوان محل دفن مسلمانان برگزینند و برای دعا و استغفار اموات، به آنجا بروند. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته، ابتدا دلایل فضیلت و جایگاه ممتاز بقیع بررسی شده و در ادامه، به سیره پیامبر اسلام9 و اهل بیت اط...

در این مقاله ابتدا به ماجرای تخریب های اول بقیع و  بازسازی بقیع در فاصله دو تخریب و توصیف حرم ائمه مدفون  در بقیع در تعدادی از سفرنامه‌هایی که پیش از تخریب  دوم نگاشته شده است، پرداخته‌ایم و  پس از مرور تخریب دوم  بقیع، واکنش ایران به آن  به ویژه نقش خاندان هویدا در آن را بر اساس اسناد تاریخی، بررسی کرده‌ایم. روش این مقاله نقلی ـ تاریخی و متکی به منابع کتابخانه‌ای است.

در تداوم واگویه از رازهای نانموده و ناگفتة بقیع که اندکی از آن به تحریر ناقص کلمات درآمده‌اند، عنان قلم سیری در پهن دشت بقیع نمود تا به قلّه‌های رفیعی دست یازید؛ قله‌های رفیعی که هر کدام نمادی از حکایت دنیا‌ها عظمت از بقیع ا ند؛ بقیعی که مفتخر به تجلّی این قله‌ها شده است. قصه‌های قله‌های رفیع نور و عظمت، قصة دشت های پهناور و بی‌پایان است و ما حقیر‌تر از آنکه توسن اندیشه را بتازیم.

جابجایی توده ای مواد از قبیل زمین لغزش از جمله فرآیندهای دامنه ای مشکل آفرین در حوضه بقیع در دامنه های جنوبی بینالود است، چرا که این پدیده موجب تخریب اراضی، زمین های کشاورزی و مراتع، و نیز افزایش تولید رسوب در خروجی حوضه می شود. بنابراین شناسایی پهنه های حساس به زمین لغزش و همچنین برآورد حجم حائز اهمیت است. در این تحقیق، به منظور برآورد حجم زمین لغزش ابتدا اطلاعات مربوط به عمق و مساحت لغزش ها گ...

با بعثت رسول خدا9 و گسترش تدریجی اسلام به اطراف و اکناف جزیرةالعرب، ایرانیان نیز در پی فتوحات، با روندی نسبتاً پرشتاب به اسلام گرویدند. بدیهی است حرمین شریفین، از همان ابتدا به‌عنوان کانون‌های معنوی برای تمام مسلمانان، همواره مورد توجه تمام مسلمانان بوده و هست. از اماکنی که در ادوار مختلف اسلامی مورد اقبال بوده، زیارت قبرستان بقیع و آرزوی دفن‌شدن در آن است؛ زیرا این مکان شریف، افزون بر مدفن چهار...

تأمل و تحلیل جامعه­شناسی تاریخیِ شعائر دینی شیعه در سفرنامه­ حج دوره قاجار، از اهداف این پژوهش است. پژوهش پیش­رو، درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن توجه به ضرورت کاربرد رویکردهای جامعه‌‌شناختی در تحلیل پدیده‌های تاریخی و برپایه منابع کتابخانه‌ای، این پرسش­ را طرح کند که شعائر و نمادهای شیعیان در زیارت قبرستان بقیع در دوره قاجار کدام است؟ برای پاسخ­گویی به این پرسش، که هدف اصلی این پژوهش است،...

در ادامة مطالب پیشین، که در شماره 77  فصلنامه آوردیم و یازدهمین بخش از مباحث «خفتگان در بقیع» بود، به شرح حال پاکانی از دودمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) و منسوبان آن حضرت پرداختیم. اکنون در این بخش (که دوازدهمینِ آن است) به سرگذشت اشخاصی دیگر از بنی‌هاشم و یا وابستگان به خاندان رسالت ـ که در خاک مطهر بقیع غنوده‌اند و تاریخی مملو از حماسه و حادثه‌های شکوه آفرین دارند ـ  می پردازیم:

از مباحث مهم پیرامون قبرستان بقیع، استحباب یا عدم استحباب زیارت آن است. پس از اثبات استحباب زیارت، سخن از چگونگی زیارت به میان می­آید. در این زمینه، بحث از دیدگاه علمای اهل سنت، موضوعی درخور دقت و توجه است. نگاهی به کتب علمای اهل سنت در این باب، حکایت از آن دارد که اهل سنت، به­تأسی از پیامبرخدا9  بر استحباب آن فتوا داده‌اند. در این میان، برهان الدین بن فرحون از علمای مذهب مالکی در قرن هشت...

جابجایی توده‌ای مواد از قبیل زمین لغزش از جمله فرآیندهای دامنه‌ای مشکل آفرین در حوضه بقیع در دامنه‌های جنوبی بینالود است، چرا که این پدیده موجب تخریب اراضی، زمین‌های کشاورزی و مراتع، و نیز افزایش تولید رسوب در خروجی حوضه می‌شود. بنابراین شناسایی پهنه‌های حساس به زمین‌لغزش و همچنین برآورد حجم حائز اهمیت است. در این تحقیق، به منظور برآورد حجم زمین لغزش ابتدا اطلاعات مربوط به عمق و مساحت لغزش‌ها گ...