تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود، اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیعِ قالبی غفلت از معماری، خود برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی ها و پیوستگی های حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سوی و آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجو...

بیان مساله: شناخت آثار معماری به دلیل پیچیدگی و گستردگی، امری دشوار تلقی می‌گردد. می‌توان با درنظرگرفتن مشابهت میان آثار معماری، دسته‌بندی و گونه‌بندی‌هایی را لحاظ کرد تا با تعمیم خصوصیات موارد مشابه، شناخت اثر معماری تسهیل گردد. از طرفی با وجود مشابهت، آثار معماری دقیقاً یکسان نیستند. هر بنا یگانه و منحصربه‌فرد است و ویژگی‌ها و هویت خاص خود را دارد. بنابراین در شناخت آثار معماری، از سویی با تشا...

هر اثر هنری و به تبع معماری به عنوان یک هنر، واجد وجوه معنایی متنوعی است که مخاطب برخی از این وجوه را در قالب یک ادراک واحد دریافت می کند. مخاطب هنگام مواجهه با اثر تنها وجوهی را درک می کند که جهان ادراکی وی اجازه دریافت آنها را می دهد. از سویی جهان ادراکی اشخاص خاص آنها و در میان افراد متفاوت است. این امر سبب می شود دریافت های مخاطبین (و از جمله منتقدین) در بسیاری وجوه معنایی اثری واحد، گاهی ب...

پژوهش‌گران حوزۀ مطالعات هنر اسلامی رویکردهای مختلفی را در این حوزه اتخاذ کرده‌اند و هریک نقطۀ اتکای خود را بر مفاهیمی متفاوت از دیگری قرار داده‌اند. از این ‌میان، رویکرد تاریخ‌گرایی بر دو مؤلفۀ بسترمندی و تفسیر استوار است. در این رویکرد، مرکز ثقل مطالعات منطبق است بر درک مفاهیم فرهنگی اشیا و آثار معماری در بستر زمانی و مکانی خاص تولید این آثار. ازاین‌رو، عوامل، ریشه‌‌ها، و بستر‌‌های تحقق هنر اس...

آموزش دانشگاهی نوعی از آموزش است که در دورۀ جدید به حوزۀ معماری وارد شده است، این نوع آموزش فرض ها و مقتضیات خود را به طور ضمنی بر معماری حمل می کند. یکی از فرض های اساسی آموزش دانشگاهی معماری فهم «معماری به منزلۀ یک رشته یا دیسیپلین دانشگاهی» است. ساخت گشایی از این فرض اساسی برای فهم موقعیت امروزین معماری بسیار مهم است. مطالعۀ تاریخی مفهوم دیسیپلین نشان می دهد که این مفهوم، ضمن حمل معنای انضبا...

امروزه بخش شایان توجهی از سازمان‎های فعال در حوزۀ معماری سازمانی، به ایجاد و بومی‎سازی چارچوب‎های معماری سازمانی می‎پردازند. این در حالیست که این‎ تلاش‎ها صرفاً بر دانش و تجربۀ سازمان‎ها متکی‎اند و هیچ‎ روشی برای توسعۀ چارچوب‎های معماری سازمانی در ادبیات این حوزه وجود ندارد. از این رو، این پژوهش کیفی با هدف تدوین روشی برای توسعۀ چارچوب‎های معماری سازمانی به انجام رسید. برای این منظور، 15 نسخه از...

در چارچوب علوم رایانه و هوش مصنوعی، هستان شناسی سامانه ای رایانه ایینههای یۀ معین مانند اصطلاحات یۀ علمی را گردهم می آورد و روابط معنایی- مفهومیِ میی دهد. در این مقاله، ضمن معرفی مفهوم هستان شناسییم به سه پرسش پاسخ دهیم: 1). چه گونه می توان برای حوزۀ ساخت واژه در زبان فارسی، هستان شناسی تهیین هستان شناسیِ حوزۀ ساخت واژه در زبان فارسی و هستان شناسیِ اصطلاحات زبان شناسیِ گولد در زبان انگلیسی تاچه میز...

یکی از مفاهیمی که در مطالعات نظری معماری از آن بسیار سخن گفته شده، مفهوم «مرکز» است. در حوزۀ هنر و معماری، نظریه­پردازانی چون کریستیان نوربرگ-شولتس، رودولف آرنهایم و کریستوفر الکساندر، همگی مفهوم «مرکز» را اساس نظریه‌پردازی­های خویش قرار داده­اند. این پژوهش در پی آن است که با مرور نظرگاه­های گوناگون، منظومه معنایی جامعی برای فهم بهتر مفهوم «مرکز» پدید آورد. بدین منظور با تعمق در سخنان متفکران، ...

یکی از مفاهیمی که در مطالعات نظری معماری از آن بسیار سخن گفته شده، مفهوم «مرکز» است. در حوزۀ هنر و معماری، کریستیان نوربرگ شولتس، رودولف آرنهایم و کریستوفر الکساندر، مفهوم «مرکز» را مبنا و اساس نظریه پردازی های خویش قرار داده اند. با رجوع به سخنان نظریه پردازان در این باب، آشکار می شود که آن ها از منظرهای متفاوتی به این مفهوم واحد نگریسته اند؛ بنابراین، با جمع آوری و کنار هم گذاشتن آرای این نظر...

در این نوشتار، چالش مورد کاوش، یافتن ساختارهایی نظری، منتج از انگاره های علوم رفتاری به منظور بهبود روش آموزش فرایند طراحی معماری و ساخت چارچوبی نظری – عملی به منظور تغییر در رویکردها و تقابل با عدم تحول و سکون در نظریه پردازی حوزۀ روش آموزش معماری است. افزون براین، هدفِ پژوهش، تعریف و شناسایی شاخصه های منتج از نظریه قابلیت های محیطی گیبسون (افردنس) برای کاربرد در راستای مسئلۀ یادشده است که با ب...