دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان، به لحاظ موقعیت محصور و ویژه خود تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چندان مورد توجه قرار نمی گرفت، چون که این دریا مشترک بین ایران و شوروی بوده و بدین دلیل که دو کشور رابطه نزدیک و مسالمت آمیزی با هم داشته و از طرف دیگر تقارن قدرت بین دو کشور برقرار نبود، مشکل خاصی پیش نمی آمد. لذا قراردادهای 1921 و 1940 بین 2 کشور حاکم بر رژیم حقوقی خزر بود. منابع موجود در ...

فدراسیون روسیه بخش مهمی از نیاز انرژی اتحادیه اروپا را تأمین می کند. در سال های اخیر این اتحادیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود توجه ویژه ای به انرژی حوزه دریای خزر داشته است. نمود این توجه را می توان در امضای توافقنامه احداث خط لوله نابوکو در 13 ژوئیه 2009 در آنکارا مشاهده کرد. چه عواملی باعث سیاستگذاری اتحادیه اروپا در زمینه تأمین انرژی از حوزه دریای خزر شده است؟ فرضیه مقاله این است که نیاز ر...

از جمله واکنش های عملی کشورها برای مقابله با پدیده جهانی شدن می توان به همگرایی اقتصادی اشاره کرد. امروزه همگرایی اقتصادی، همزمان با جهانی شدن رونق گرفته است و بنابراین، انتخاب اتحادیه یا گروه تجاری منطقه ای یکی از اهداف مهم برنامه ریزی تجاری است. این مقاله همگرایی اقتصادی میان ایران و کشورهای حوزه دریای خزر شامل آذربایجان، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان را بررسی می کند. از این رو، از یک مدل جاذبه...

این مطالعه به بررسی غلظت شش فلز سنگین (روی، مس، نیکل، سرب، کادمیم و جیوه)در آب سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزرطی چهار فصل درهشت نیم خط عمو دبر ساحل (آستارا،انزلی،سفید رود،تنکابن،نوشهر،بابلسر،امیرآبادوبندرترکمن) در سال 1389 پرداخت. تعداد 93 نمونه آب دراعماق 10، 50 و 100 متری جمع آوری گردید. نمونه ها پس از آماده سازی (استخراج و عمل تغلیظ) به روش استاندارد با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. ن...

دریای خزر، به‌دلیل وجود منابع عظیم نفت، از مناطق حائز اهمیت در جهان محسوب می‌شود. استخراج نفت و حمل‌ونقل دریایی آن در دریای خزر، به‌طور چشمگیری در حال افزایش است. از سوی دیگر، عمده‌ترین آلودگی دریای خزر، آلودگی نفتی ناشی از بهره‌برداری و حمل‌ونقل نفت می‌باشد. آگاهی از اثرات مخرب آلودگی نفتی،‌‌ ضرورت اتخاذ راهکارهای لازم جهت پیشگیری، مقابله و آمادگی منطقه‌ای در برابر این آلودگی را مطالبه می‌کند....

به گواه تاریخ، ایران جزء ساکنان همیشگی دریای خزر بوده و از ابتدای شکل گیری این دریا با آن دارای ارتباطی تنگاتنگ بوده است. اما منطقه ژئوپولیتیک دریای خزر علی رغم سرگذشتی طولانی، هویت جدید خود را بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 و تولّد کشورهای جدید در حوزه خود به دست آورده و به صورت یک منطقه فعّال درآمده است. کشف منابع عظیم نفت و گاز و نیاز شدید اقتصاد ضعیف کشورهای تازه استقلال یافته به ا...

رفتگرماهیان خاردار cobitis از ماهیان غالب در حوزه جنوبی دریای خزر می باشند. مطالعات اخیر نشان می دهد این ماهیان در قسمت های مختلف حوزه جنوبی دریای خزر و حوزه دجله از لحاظ جغرافیایی انشقاق یافته و به گونه های جدید تبدیل شده اند اما اطلاعلات ریخت سنجی و ژنتیکی بسیار کمی وجود دارد که نشان دهنده تمایز این گونه ها باشد. این مطالعه به منظور بررسی تنوع و تمایز رفتگرماهیان خاردار در رودخانه های حوزه جن...

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 میلادی و استقلال جمهوری های آسیای مرکزی، کشورهای حوزه دریای خزر از دو به پنج کشور افزایش یافته و از آن زمان، این کشورها (شامل آذربایجان،ایران،ترکمنستان،روسیه و قزاقستان) به جهت برخورداری از ذخایر عظیم معدنی، نفت و گاز مورد توجه ویژه جهانیان قرار گرفتند. لذا ایران با درک شرایط جهانی برای همگرایی، منطقه ساحلی دریای خزر را به عنوان حوزه تعامل منطقه ای م...

با فروپاشی شوروی در دسامبر 1991‘ ژئوپلتیکی منطقه دچار تغییرات بنیادین گردید. تبدیل کشورهای ساحلی دریای خزر از دو به پنج‘ ظهور کشورهای مستقل محصور در خشکی‘ نامشخص بودن وضعیت حقوقی دریای خزر و نیاز کشورهای استقلال یافته به بهره برداری از منابع دریا‘ وجود ذخایر عظیم نفت و گاز دریای خزر و مهمتر از همه خلاء قدرت ایجاد شده باعث گردید تا تمایل جهت پر کردن خلاء قدرت در منطقه بسرعت توسط قدرتهای منطقه ای...

دریای خزر حوزه بسته ایست که قسمت عمده آن در خاک شوروی قرار دارد و فقط سواحل جنوبی آن متعلق به ایران است میزان شوری این دریا تقریباً معادل شوری دریای آزاد است نظر به اینکه شواهدی در دست است که در دوره های بین یخچالی که آخرین آن با زمان ما فاصله چندانی ندارد بین این دریا و دریای آزاد ارتباط برقرار بوده است بعضی از زمین شناسان تصور می نمایند که شوری این دریا در موقع آخرین ارتباط با شوری دریای آزاد ...