در قرن سیزدهم میلادی، برخی از اصحاب کلیسا نظریه ای را به پیروان لاتینی ابن رشد دربارة «رابطة میان آموزه های دینی و فلسفی» نسبت دادند که امروزه، به نظریة «حقیقت دوگانه» (مضاعف) معروف شده است. با نگاهی به سخنان ابن رشد و ابن رشدیان و با تحلیل مفهوم دوگانگی حقیقت و با بهره گیری از سخنان کسانی که به بررسی نظریة یاد شده پرداخته اند، می توان دربارة مقصود از این دوگانگی، احتمالات هفت گانه ای را مطرح س...

از دیرباز شمار زیادی از فیلسوفان کوشیده اند تا توضیح بدهند که چرا پرسیدن مهم تر از پاسخ دادن است و از این رهگذر با به دست دادن تعریف ماهیت پرسش فلسفی، انواع آن، انگیزه های طرح این گونه پرسش ها، و فوایدی که مترتب بر این پرسش ها تمایز فلسفه، شأن و اهمیت آن، و رابطه آن دیگر گونه های دانش را گوشزد کرده اند می توان مدعی شد که پرسش فلسفی پرسشی که نتوان از طریق تجربی و یا تاریخی به آن پاسخ گفت یا صحت ...

رساله پیش رو با این هدف گرد آمده است، تا پس از بررسی یکی از گرایشات برجست?ِ هنرِ ‏نقاشیِ در قرن بیستم- نقاشی متافیزیکی- و همچنین برشمردن خصایل ویژه آن؛ بطور ‏مشخص مبانی و خاستگاه های فلسفی– فلسفه متافیزیکی شوپنهاور- که این گرایش هنری از ‏آن متأثر واقع شده را مورد واکاوی و جستجو قرار دهد. در این رساله سعی فراوانی صورت ‏گرفت تا با بررسی مبادیِ هنر متافیزیکیِ در طول فعالیتِ این هنرمند ایتالیایی و بطور م...

در دوران تجدد، تنها زمزمه هایی اندکی از ضرورت اجتناب ناپذیر رویکرد به حقیقت اصیل(دینی)، در حیات اجتماعی غرب به چشم می خورد ولی با طرح و ارائه آراء اندیشمندانی چون اریک وگلین، جهان خسته شده از هیاهوی بی بنیاد حقیقت مدرنیته، به حقیقت دینی گرایش بیشتری یافت، زیرا آن گونه که آلیس ساندوز از همکاران، شارحین و ویراستاران آثار وگلین گفته است:" با همه گیرشدن و گسترش بحران حقیقت تجددی، جهان غرب به تدریج ...

در این مقاله به کنکاش در میان اندیشه­های مختلف رورتی پرداخته­ا­یم و نتیجه تحقیق حکایت از آن دارد که وی چندین ویژگی و خصلت مهم را به سنّت فلسفی مغرب زمین، که از زمان افلاطون تا زمان حاضر تداوم یافته است، نسبت می­دهد و آنها را نقد می­کند. در این تحقیق تنها به شش ویژگی مهم این سنّت که در لابه­لای نوشته­هایش بیش از سایر ویژگی­ها به چشم می­خورد، اشاره می­کنیم. این شش ویژگی عبارت­اند از: 1. فرار از تار...

در پژوهش پیش­رو تلاش بر آن است تا با سود جستن از مفهوم شرایط امکان، آغاز فلسفه اسلامی در جهان اسلام مورد بحث قرار گیرد. البته مدنظر این نوشتار، بررسی شرایط امکانِ آغاز فلسفه اسلامی در نسبت با میراث فلسفی یونان است. به عبارت دیگر می­خواهیم ببینیم متفکران مسلمان بواسطه چه شروطی، با میراث فلسفی یونان مواجهه پیدا کردند و توانستند این میراث را به درون کشیده و از آنِ خود کنند. فهمِ این شرایط در آن دوره ...

در این مقاله به کنکاش در میان اندیشه­های مختلف رورتی پرداخته­ا­یم و نتیجة تحقیق حکایت از آن دارد که وی چندین ویژگی و خصلت مهم را به سنّت فلسفی مغرب زمین، که از زمان افلاطون تا زمان حاضر تداوم یافته است، نسبت می­دهد و آنها را نقد می­کند. در این تحقیق تنها به شش ویژگی مهم این سنّت که در لابه­لای نوشته­هایش بیش از سایر ویژگی­ها به چشم می­خورد، اشاره می­کنیم. این شش ویژگی عبارت­اند از: 1. فرار از تار...

رشد هر دانش از جمله علم اصول که از مهم ترین ابزارهای استنباط محسوب می شود، علاوه بر نوآوری نیازمند نقد و اصلاح مداوم آن دانش است و نوآوری و نقد علم نیز تنها با حرکت بر اساس مبانی روش شناختی آن علم میسر است. یکی از معضلات علم اصول در دو قرن اخیر، خلط روش تحقیق در فلسفه به عنوان یک علم حقیقی با روش تحقیق در علم اصول به عنوان علمی اعتباری است. حضرت امام خمینی از اصولیانی است که با تمام توان به نقد...

مسأله ی حقیقت ریشه در تاریخ اندیشه ی بشر دارد. تلاش اندیشه ی آدمی برای شناسایی و نیل به حقیقت در فلسفه ی سنتی غرب راه به جوهر می برد. فلسفه ی سنّتی غرب، همواره، به دنبال یافتن جوهر یا جواهر حقیقی بوده است. هوسرل از دکارت ، کانت و برنتانو بیش از همه تأثیر پذیرفته است. به عقیده ی هوسرل، دکارت تنها فیلسوفی بود که توانست با روش شک خویش یگانه حوزه ای را که به راستی مخصوص فلسفه است و بنیان حقیقی آن را...

هدایت الهی دارای مبدأ (منه)، مقصد (الیه)، وسیله (به) و طریق (صراط) است. پرداختن به موضوع هدایت در آیه شریفه «اِهدنا الصِّراطَ المُستَقِیم»، بدون تبیین حقیقت «الصراط» که مفعول دوم «اِهدنا» و متعلّق هدایت است، در واقع پرداختن به بحثی بدون موضوع است که می تواند به نتایجی ابهام آفرین، مانند تعدّد صراط بینجامد. هدف اولیه این تحقیق، تبیین فلسفی حقیقت صراط از منظر ملاصدرا است. ایشان صراط مستقیم را در دنیا، مفهو...