رعایت حقوق اجتماعى شهروندان یکى از مطالبات اساسى متفکّران از حکومت ها بوده است و بى شک امام على(ع) بیشترین عنایت را به رعایت حقوق انسانها در مقام عمل و نظر داشته اند. در این مقاله به رابطه بین حق و تکلیف از دیدگاه آن حضرت اشاره شده و سپس مبناى حقوق و تکالیف انسان مورد بررسى قرار گرفته و بعد از آن به انگیزه حکومت و سیاست از دیدگاه حضرت على(ع) پرداخته شده است. پایبندى به اصول و ارزش هاى اخلاقى، تق...

«حقوق شهروندى» از جمله مفاهیمى است که اخیراً در گفتمان سیاسى و اجتماعى جامعه رونق گرفته است. این مفهوم ترجمان حقوق و آزادى‌هاى اساسى و عمومى جامعه بوده و اساسى‌ترین نیازهاى هر ملتى را در برمى‌گیرد. اگرچه شهروندى تنها شامل حقوق نیست و با مجموعه‌اى از تعهدات در قبال آن متوازن مى‌شود اما این آگاهى از حقوق است که شهروندان را نسبت به وظایف خود آگاه و متعهد مى‌کند. بنابراین باید نسبت به آگاهى همه مردم...

«جامعه شناسى حقوق» یک تخصّص دانشگاهى در قلمرو رشته عمومى جامعه شناسى است که مى کوشد به لحاظ نظرى، رابطه میان حقوق و جامعه، سازمان اجتماعى نهاد حقوق، کنش هاى متقابل اجتماعى همه کسانى که با نهاد حقوق و نمایندگان آن سروکار دارند و نیز معنایى را که مردم به واقعیت حقوقىِ موجود در میان خود مى دهند، فهم و تبیین کند. کتاب جامعه شناسى حقوق اثر خاویر تِرِوینیو مشتمل بر یک بررسى تفصیلى و جامع از نظریه هاى جام...

بررسى نقاط مشترک اعتقادى، اخلاقى و توصیه‌هاى اجتماعى ادیان به عنوان اصول مشترک ادیان است. نویسنده نخست اصول مشترک در تعالیم انبیا را در سه بخش: اصول اعتقادى، اصول انسان شناختى و مقررات اجتماعى دسته‌بندى کرده و سپس به ارائه همانندى‌هاى این اصول در ادیان مختلف پرداخته است. در حوزه اصول اعتقادى، از توحید، نبوت و معاد سخن گفته و توحید را از نگاه قرآن، در باور هندوان، در آیین زردشت، در کتاب مقدس مور...

 بررسى همسانى‌ها و ناهمسانى‌هاى قواعد حقوق وضعى و اسلامى است. ویژگى‌هاى قواعد حقوق یکى از مباحث مهم فلسفه حقوق است که از قواعد اخلاقى و عرفى و... جداست. مهم‌ترین ویژگى‌هاى مشترک میان قواعد حقوق وضعى و اسلامى عبارتند از: 1. عمومیت و دوام، 2. الزام آورى، 3. برخوردارى از ضمانت اجرا، 4. مخاطب ساختن افراد اجتماع. قواعد حقوق اسلامى همانند قواعد حقوق وضعى همه افراد را در همه زمانها فرا مى‌گیرد و همگان...

 گزارشى از جایگاه زن در اسلام و چالشهاى فرا روى وى از جمله حجاب و فعالیّت‌هاى اجتماعى زن است. نویسنده، پس از اشاره‌اى به ظلمهایى که در طول تاریخ بر زن رفته است به مقام زن و حجاب در نظر ملتهاى پیشین و حقوق زن و حقوق انسان در اروپا اشاره مى‌کند و با تعریف آزادى، معتقد است حجاب توانایى زن را در ایفاى مسئولیت‌هاى متنوع زندگى اجتماعى تعطیل نمى‌کند. بنابراین، بریده شدن از جامعه هرگز مقصود نیست. سپس به...

 پیوند حقوق و سیاست از منظر قرآن کریم مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته است. دانشهاى گوناگون اجتماعى ارتباط ساختارى با یکدیگر دارند. در این میان، حقوق و سیاست نسبت به سایر دانش‌هاى اجتماعى با یکدیگر پیوند پر دامنه‌ترى دارند. از سوى دیگر انگاره‌هایى چون: برون دینى بودن مفاهیم حقوقى و سیاسى در کاربرد امروزین آن، دوگانگى زبان دین و زبان حقوق و سیاست و تحوّل معناشناسى »حق«، از معناى اخلاقى - حق بودن - ...

 تبیین ابعاد گوناگون جایگاه اجتماعى زنان در حیطه باورهاى دینى و نیز در ارتباط با آیه قوّامیّت است. قرآن در رابطه با مشارکت اجتماعى زنان نه با نگاه سنتى موافق است و نه با نگاه فمینیستى بلکه حضور زن را در تمام عرصه‌هاى اجتماعى مشروع مى‌داند. از سوى دیگر، دغدغه‌هاى ناشى از گرایشهاى طبیعى زنان و مصالح خانواده سبب محدودیت حضور او در عرصه فعالیّت‌هاى اجتماعى مى‌شود. بسیارى از آیه »الرجال قوامون على النس...

»فقه اجتماعى« در مقابل »فقه فردى«، نگرشى کل‏نگر و حاکم بر تمام ابواب فقه است. در این نگاه، استنباطهاى فقهى باید براساس فقه اداره نظام اجتماعى انجام شود و تمامى ابواب فقه ناظر به امور اجتماع و اداره کشور باشد. ازاین‏رو گستره‏اى که در فقه اجتماعى مورد بحث قرار مى‏گیرد، تمامى ابواب و مسائل فقه خواهد بود; زیرا اجتماع و نظام اسلامى، شئون و زوایاى مختلفى دارد; مباحثى در حوزه اقتصاد، فرهنگ، حقوق، سیاس...