مفهوم موضوع اصلی فلسفه (وجود) بخاطر ادعای بداهت معمولاً چندان نتوانسته است تحلیل گردد. با این همه، گاه اشاره می شود که وجود آن است که در برابر عدم و طارد آن است. اما کدام وجود در برابر کدام یک از معانی مختلف عدم؟ پس نخست باید به معانی گوناگون عدم رسید تا با سنجش معانی گوناگون وجودهای مقابلشان و پالودگی آن ها از انواع و اقسام اعدام، وجود ناب مطلوب فلسفه به دست آید؛ وجودی که هیچ شائبه ای از عدم در...

ناکامی جریان اصلی دانشوری حقوق در پایان خوش بینی عصر ویکتوریا و آغاز جنگ جهانی اول، بنیادهای تاریخی مطالعات حقوقی انتقادی را بنیان نهاد. یکی از مشخصات مطالعات حقوقی انتقادی که تا اندازه ای نتیجۀ توسعۀ واقع گروی حقوقی در ایالات متحدۀ آمریکاست، گشودن حکمت حقوق بر سایر رشته ها و رد این اندیشه است که حکمت حقوق صرفاً بحث فلسفی مفهوم حقوق است. مطالعات حقوقی انتقادی، رویکرد جریان اصلی بر بنیاد اعتقاد ب...

اینمان گروی بنا به تعریف مؤلف «نظریه‌ای است که براساس آن باورهای دینی نیازمند توجیه معرفت شناختی نیست» (ص 14). مراد مؤلف از توجیه معرفت شناختی آنطور که از مطالب کتاب برمی‌آید همان استدلال و در واقع توجیه استنتاجی است. ایمان گروی بنا به تعریف فوق دامنه گسترده‌ای دارد و در میان متفکران مسلمان هم نشانه‌هایی از آن وجود دارد، اما مؤلف محترم تنها به بررسی سه چهره برجسته در سنت ایمان گروی که مربوط ب...

«توجیه» یکی از اجزای سه گانۀتعریف یا تحلیلِ سه جزئیِ معرفت (باور صادق موجّه) است. بر مبنای این تعریف، باورِ صادق (رأیِ درست یا نظرِ مطابق با واقع) آن گاه معرفت است که موجّه (مُدلّل) باشد. نظریه های توجیه، بر مبنای نوع دیدگاه معرفت شناسان در باب ارتباطِ باور با اراده، به دو گروه وظیفه گروانه و ناوظیفه گروانه تقسیم میشوند. نظریۀوظیفه گروی به بیّنه جویی و درون گروی، و ناوظیفه گروی به برون گروی در توجیه می ان...

بنا بر رویکرد واقع گروانه در اخلاق، ارزش های اخلاقی اموری مستقل از اذهان آدمیان، وجودی خارجی دارند که انسان ها می کوشند این ارزش ها را کشف نمایند. این رویکرد در دوران معاصر گرفتار چالش های ژرفی شده، بسیاری از اندیشمندان حوزه اخلاق در غرب آن را کنار نهاده اند. این مقاله، با تحلیل فلسفی رفتارهای ارادی انسان، تقریری از واقع گروی اخلاقی به دست می دهد. طبق فلسفه اسلامی، انسان در رفتارهای ارادی «فاعل...

زبان دین از موضوعات مهم پژوهشی در فلسفه دین به شمار می آید که یکی از محورهای اساسی آن مسئله شناختاری بودن زبان دین است. مروری بر مهم ترین رویکردهای زبان دینی معاصر در غرب، بررسی زمینه های فکری ـ دینی پیدایش این دیدگاه ها، تأمل در این که آیا همین دیدگاه ها بر متون دینی اسلامی (قرآن و سنت معصوم) نیز قابل انطباق است یا نه؟ مورد اهتمام این مقاله است.

علی الماسی*          یکی از مهم ترین و معروف ترین نظریّات در عرفان نظری، «عالم ثبوت» و یا «اعیان ثابته» می باشد که به کوتاه ترین بیان چنین تعریف می شود: «حقیقت ممکنات ، در علم حق تعالی.». از سوی دیگر، بعضی متکلّمین معتقد به عالمی میان وجود و عدم و یا  اعمّ از وجود به نام «عالم ثبوت» هستند که از گرایش آنها به «واقع گروی بی واسطه[1]» در ادراکات حسی، بوجود آمده است. در این نوشتار، قصد بررسی تطبیقی ای...

در این مقاله نخست به گزارش و تحلیل مختصر ادعا و ادلة ثبوت معتزلی، دیدگاه سابق راسل دربارة شیء اعم از وجود در مبادی ریاضیات، و دیدگاه بعدی راسل دربارة واقعیت سلبی خواهم پرداخت، سپس به این مسئله اشاره خواهیم کرد که به‌ علت پویایی و احیای چنین دیدگاه‌هایی، حتی در سال‌های اخیر، بایسته است از نو به تحلیل و نقد جدی دیدگاه‌هایی چون واقع سلبی و نظریه‌های ثبوت پرداخته ‌شود و در رد آن‌ها صرفاً به حس شهودی...

علم ومعرفت نزد شیخ مفید،علم به غیر و به نحو گزاره ای و تصدیقی است که، یا از طریق حس و مشاهده حاصل می شود؛ که در این صور،علم ضروری است و یا از طریق استدلال عقلی و اخبار متواتر به دست می آید؛ که در این صورت علم کسبی است.از آن رو که به نظر وی، خداوند را به هیچ معنایی، نمی توان مشاهده کرد؛ معرفت او، یک معرفت صرفاً کسبی از طریق استدلال عقلی و اخبار متواتر بوده و عبارت است از: اعتقادات مطابق با واقع و...

«لیندا نیکلسون» در مقاله خود با عنوان «جنسیت» به تفکیک میان دو واژه «جنس» و «جنسیت» پرداخته و تعارض بنیادین میان دو دیدگاه فمینیسم و ذات گروی را مطرح می کند. وی با طرح چندین ایراد هک توسط فمینیست ها مطرح شده است به بحران تعریف «زن» می پردازد و در نهایت راهی برای برون رفت ارایه می کند. در بخش دوم ضمن نقد دیدگاه های فمینیسم که در مقاله نیکلسون بیان شده، به تبیین دیدگاهی با عنوان «ذات گروی الهی» پ...