روایت‌شناسی گونه‌ای از ساختارگرایی است که هدف آن، کشف الگویی کلی برای روایت است. ویلیام لباو یکی از نظریه‌پردازان این حوزه است. او با همکاری جاشوا والتزکی برپایة روایت‌های شفاهی گویشوران انگلیسی‌زبان، الگویی برای ساختار روایت پیشنهاد کرد که به الگوی الماسی‌شکل معروف است. این الگو از شش بخش چکیده، آشناسازی، ارزش‌گذاری، کنش گره‌افکن، کنش گره‌گشا، پایانه تشکیل شده است. تاریخ بیهقی اثری روایی است ک...

تاریخ گرایان کهن، متن را در درجة اوّل اهمیّت قرار می‌دادند و تاریخ را در حکم پس‌زمینه می‌دانستند. آن‌ها بر آن بودند که تاریخ، بازتاب دقیقی از رخدادهای واقعی است و تاریخ نگاران بدون هیچ شائبة حُبّ و بغضی، وقایع را آن‌گونه‌که حادث شده است ترسیم می‌کنند، ولی تاریخ‌گرایان نوین، درست عکس آن می‌اندیشند و تصریح می‌کنند که کُلّ تاریخ واجد کیفّیتی ذهنی است؛ زیرا افرادی نوشته‌اند که جانبداری‌های شخصی‌شان در تفس...

عواطف می توانند باعث پیوست یا گسست گفتمان شوند. سازوکار وجوه حسی و عاطفی در داستان تراژیک حسنک وزیر  در تاریخ بیهقی، به شکست گفتمانی منجر می­شود. در مقالۀ حاضر بر اساس روش تحلیل گفتمان مبتنی بر پدیدارشناسی حواس و عواطف می کوشیم این نکته را آشکار سازیم که زیرساخت عاطفی تعیین‌کننده و تمایزبخش در داستان حسنک وزیر از «تحقیر اجتماعی و بیناسوژگانی» نشات می گیرد که شخصیت منفی عاطفی داستان (بوسهل) تجرب...

تاریخ گرایان کهن، متن را در درجه اوّل اهمیّت قرار می دادند و تاریخ را در حکم پس زمینه می دانستند. آن ها بر آن بودند که تاریخ، بازتاب دقیقی از رخدادهای واقعی است و تاریخ نگاران بدون هیچ شائبه حُبّ و بغضی، وقایع را آن گونه که حادث شده است ترسیم می کنند، ولی تاریخ گرایان نوین، درست عکس آن می اندیشند و تصریح می کنند که کُلّ تاریخ واجد کیفّیتی ذهنی است؛ زیرا افرادی نوشته اند که جانبداری های شخصی شان در تفس...

پروپ در کتاب ریخت شناسی قصه های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی اند. از نظر او کارکرد ساده ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

  روایت شناسی( Narratology ) دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی( Narrativity ) و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد.   داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی گرچه صحت تاریخی دارد؛ اما با توجه به نوع روایت بیهقی از این داستان و ظرایفی که از نظر ساختاری در دل آن نهفته است و نیز این نکته که هر یک از قهرمان‌های...

تاریخ بیهقی از مهمترین کتاب های ادبی و تاریخی فارسی است که به نثر مرسل عالی نوشته شده است. بامطالعه این اثر می توان با جامع? دوره غزنویان از بالاترین مقام قدرت (پادشاه) تا پایین ترین افراد جامعه (رعیت) آشنا شد. هدف از این پایان نامه بررسی قدرت در تاریخ بیهقی با رویکرد حقوقی و شامل سه فصل است. در فصل اول به کلیات شامل( اهداف پژوهش، فرضیه های پژوهش، پیشینه تحقیق و روش کار) ، در فصل دوم به قدرت و...

پروپ در کتاب ریخت‌شناسی قصه‌های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه‌های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی‌اند. از نظر او کارکرد ساده‌ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

این مقاله گزارش «رویارویی» ما با «ذکر بر دار کردن حسنک وزیر» در تاریخ بیهقی به عنوان یک درام حقیقت است. در این رویارویی «نسبت فضایی» تعیین کننده ی بالقوگی اندیشه ها و تصمیم هاست. اما در این میان، هدف ما ناگزیر رسیدن به چشم اندازی است که از آن، بار دیگر پیوند گریزناپذیر اثر هنری، حقیقت و سیاست، نمایان می شود. از این رو نخست در «سرچشمه ی اثر هنری» مارتین هایدگر در پی مفهوم اثر خواهیم بود. بنابرای...

پژوهش حاضر بر آن است تا با تکیه بر مدل‏ های تحلیلی میشل فوکو (1926-1984 م.) در کتاب مراقبت و تنبیه: تولّد زندان (1975م.) به بحث و بررسی اعدام حسنک وزیر در کتاب تاریخ بیهقی بپردازد. هدف اصلی این مقاله بررسی مولّفه‏ های قدرت، تعذیب، و تنبیه و متن شناسی تاریخ بیهقی بر اساس کتاب مراقبت و تنبیهِ میشل فوکو می‏ باشد. ابوالفضل بیهقی در بخش «ذکر بر دار کردن امیر حسنک وزیر رحمه‏ الله‏ علیه» با روشی دراماتیک...