قاعده ی نفی عسر و حرج از جمله قواعد فقهی است که درابواب مختلف فقه اعم از عبادات و معاملات و سیاسات، کاربرد فراوان دارد و عبارت است از نفی هر گونه حکمی که موجب عسر و حرج گردد ومنظور از حرج، حرج شخصی است. پژوهش حاضر که با رویکردی توصیفی و با ابزار اطلاعات کتابخانه ای نگاشته شده است به بررسی موارد کاربرد قاعده ی نفی عسر وحرج در زمینه ی عبادات بر پایه کتاب تحریر الوسیله پرداخته است و نقش آن را در...

عدم توجه کافی به قاعده فقهی نفی حرج در کتب حقوقی شارحین حقوق خصوصی ایران و نیز اهمیت بسزای این قاعده در فقه و حقوق و کاربرد آن در اصلاحیه های جدید موجب توجه بیشتر به این قاعده گردید. قاعده نفی حرج؛ قاعده ای عام و کلی است که بموجب آن هر گاه قوانین و اوامر مقنن موجب حرج و مشتقت بر افراد باشد: آن حرج مرفوع میباشد. مدرک این قاعده آیات متعدد قرآن مجید می باشد و همچنین روایات متعددی موید این قاعده می...

هدف این مقاله مطالعه عسر و حرج به عنوان یکی از مواردی است که بر مبنای آن زنان می توانند از دادگاه درخواست طلاق نمایند. به بیان دیگر، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی به دلایل مختلف برای زوجه غیر قابل تحمل شود، وی مجاز است از دادگاه رفع پیوند زناشویی را خاستار شود. این امر به صراحت در ماده 1130 قانون مدنی پیش بینی شده است:« در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شرع م...

با پذیرش مبانی و اصولی چون وحدت تشکیکی و حرکت وجودی ارادی در نگرش وجودی حکمت متعالیه، گشودگی و گستردگی­ای در انسان رخ می­دهد که در آن، انسان از وحدت نوعی متواطی فاصله گرفته و در قلمرو وحدت نوعی مشکک و کثرت نوعی قرار می­گیرد. فیض کاشانی در مواضعی بر پایة وحدت نوعی انسان مباحثی را مطرح کرده و از افراد انسانی سخن گفته است. اما همو براساس نگرش وجودی و با استمداد از مبانی یاد شده، مباحثی مطرح نموده ...

قاعده لاحرج یکی از مهم ترین قواعد فقهی است و در اکثر ابواب فقه اعمّ از عبادات، معاملات و سیاسات جاری می شود. بر اساس این قاعده، در میان احکام الهی حکمی یافتن می شود که انجام آن باعث دشواری و سختی مکلف باشد و در صورت به دشواری افتادن مکلف از انجام یکی از احکام الهی، لازم نیست به انجام آن مبادرت کند. عسر و حرج دارای مصادیق مختلفی است، با توجه به این که آسیب های حرج های غیر جسمانی در جامعه کنونی کم...

امروزه اعمال فشار در انعقاد قراردادها به صورت اکراه فیزیکی و اعمال خشونت کمتر به چشم می‌خورد، ولی به دلایل مختلف درونی و بیرونی، رضایت افراد در انعقاد قرارداد مخدوش می‌گردد. به عقیده حقوق‌دانان وجود شرایط اضطراری در انعقاد قرارداد، علی‌رغم اینکه رضای فرد به انجام معامله را مخدوش می‌سازد، به صحت قرارداد آسیبی وارد نمی‌آورد؛ ولی اگر از همین شرایط اضطراری سوء استفاده گردد و قراردادی غیرعادلانه...

قاعده فقهی لاحرج از جمله قواعد فقهی مسلّم است که به دلیل برخورداری از لسان حکومتی و تقدم آن بر ادله احکام اولیه، تقریباً در تمامی ابواب فقهی کاربرد دارد. با نگاهی به اقوال فقهاء، می توان به یک نتیجه واضح و بدون چالش دست پیدا کرد و آن پذیرش جریان قاعده لاحرج در واجبات است. اگر واجبی حرجی شود، با استناد به قاعده لاحرج، جواز ترک آن وجود دارد. اما در مورد جریان قاعده لاحرج در محرمات، تردیدها و مشکلات...

بررسی قاعده عسر و حرج در حکم کاهش جنینی در روش های کمک باروری· جمیله جعفری[2] چکیده در روش‌های جدید کمک باروری، چندقلوزایی افزایش داشته است. افزایش مرگ و میر، ناهنجاری‌های جنینی، فشار روانی و اقتصادی را می‌توان از تبعات این شرایط دانست. از راه های پیشنهادی این مشکلات، «کاهش انتخابی جنین» است. بر اساس فتوای فقها، سقط جنین در صورتى جایز است که جان مادر یا برخی از جنین ها را تهدید کند، و یا تشخیص...

قاعده نفی عسر و حرج از جمله قواعد فقهی است که فقها در موارد فراوان به آن استناد کرده اند و به موجب آن، حکم به نفی تکالیفی که مستلزم عسر و حرج برای مکلف است ، داده اند. استناد به این قاعده ، اختصاص به باب خاصی از ابواب فقه ندارد بلکه در مباحث مختلف ، اعم از عبادات و معاملات مورد استناد قرار گرفته است. اهمیت این قاعده تا به آن حد می باشد که درفقه امامیه کاربرد زیادی داشته و آیات و روایات متعددی ک...

هدف این مقاله مطالعه عسر و حرج به عنوان یکی از مواردی است که بر مبنای آن زنان می توانند از دادگاه درخواست طلاق نمایند. به بیان دیگر، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی به دلایل مختلف برای زوجه غیر قابل تحمل شود، وی مجاز است از دادگاه رفع پیوند زناشویی را خاستار شود. این امر به صراحت در ماده 1130 قانون مدنی پیش بینی شده است:« در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شرع م...