در دو حوزه می توان به نقد حدیث پرداخت؛ حوزه متن و سند. در خصوص نقد سندی حدیث تلاش های متعددی در طول قرون متمادی صورت گرفته و از آنجا که این روش از جمله روش های سنّتی نقد حدیث است، در حدیث پژوهی سابقه ای دیرینه دارد. اما در خصوص نقد متنی حدیث تلاش های اندکی صورت گرفته و همچنان ملاک ها و معیارهای این نوع نقد مشخص و متمایز نشده است. در این مقاله به دنبال آن هستیم تا با مراجعه به برخی از اصول و مبان...

برخی احادیث در فرایند انتقال به نسل های بعدی آسیب هایی دیده اند که از جمله آن ها می توان تصحیف ، تحریف و جابه جایی را برشمرد؛ بنابراین، پیش نهاد کردن روش هایی برای کشف و تصحیح این آسیب ها ضروری است.در این مقاله، «با هم آیی» (اصطلاحی در حوزه زبان شناسی) را به مثابه راه کاری برای شناخت و تصحیح احادیث آسیب دیده معرفی و پیش نهاد کرده ایم؛ بدین منظور، در آغاز، این روش را معرفی کرده و سپس با ذکر مثال...

نقد متن حدیث به عنوان چهارمین محور مباحث مربوط به حدیث، کمتر مورد توجه بوده است. از راه نقد متن می‏توانیم برخی علل و اسباب اختلاف و تعارض احادیث را پیدا کنیم. نخست باید از نقش جوامع اولی و ثانوی در بروز مشکلات متن حدیث سخن گفت. تقطیع، پذیرش حجیت تعبّدی خبر و تبویب روایات از منظر فتوا، سه نکته مشکل‏برانگیز در کار مؤلفان این کتاب‏هاست. از دیگر عوامل بروز اختلالات متنی، فقدان میراث مکتوب در دوره‏ها...

علامه مجلسی به عنوان یکی از برجسته ترین محدثان امامیه که به گردآوری بزرگترین دائرة المعارف حدیث شیعه موفق گردیده است، علاوه بر احیای نسخه های در حال اضمحلال حدیث و طبقه بندی بدیع احادیث، به شرح و تفسیر متون حدیث پرداخت و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرد. اصولی که مجلسی در فقه الحدیث از آن بهره برده است به عنوان الگویی در نقد و فهم حدیث از اهمیتی به سزا برخوردار است. در این مقاله سعی شده است اصول ن...

استاد بهبودی[1]  از محققان صاحب نظر عصر حاضر در حوزه حدیث است که دیدگاه های جدیدی در زمینه نقد احادیث ارائه می نماید. وی به بررسی های ظاهری و سطحیِ سندی اکتفا نمی نماید و سند و متن را توأمان مورد ارزیابی قرار می دهد. علت، از منظر وی اعم از هرگونه عیب و بیماری پنهان یا آشکار احادیث است که به سه دسته: علل موجود در متن، سند و در متن و سند تقسیم می شود. وی برای شناسایی علل احادیث به هرگونه اطلاعات...

برای نقد حدیث، روش­های مختلفی وجود دارد. یکی از روش­های نقد حدیث، بررسی سند آنهاست که اصطلاحاً آن را نقد سند محور گویند. صحّت سند حدیث به تنهایی موجب پذیرش آن نمی‌شود. چنانکه اثبات ضعف سند حدیث نیز معیار کافی برای کنارگذاشتن حدیث نیست. بنابر این علاوه بر نقد سند محور به روش­های دیگری نیز نیاز داریم که یکی از این روش­ها، نقد متن محور است که با دو ملاک ادلة نقلی و ادلّه عقلی انجام می‌گیرد. در مقاله ...

عرضه حدیث بر قرآن به عنوان مهم ترین معیار نقد متن حدیث از جایگاه ویژه ای برخوردار است. روایات بسیاری که پشتوانه و سند این معیارند، نزد اصولیان به «اخبار عرض» و «ترجیح» شهرت یافته و به عنوان نخستین و مهم ترین معیار در عرصه نقد متن حدیث و در بازشناسی احادیث معتبر از احادیث مجعول، همواره مورد توجه عالمان و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته اند. طبق مفاد و مضمون این روایات، حدیثی که به معصومین: منتسب ...